Mìtàrwaiter Mathieu Kappler
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch |
|
|
|
|
|
Vorschtällung
Güata Tààg!
Ìch haiss Mathieu, bììn ànna 2000 z’ Mìlhüüsa-n-uff d’ Walt kumma un bììn ìn dr owerelsassischa Làndschàft uffgwàcksa, wuni friahj Elsässerdiitsch glarnt hàà, ìn miinera Fàmìlia un mìt da Dorfbewoohner. Ìch wohn jetz z’ Reims ìn dr Champagne — ’s ìsch d’ Schtàdt, wu d’ frànzeescha Keeniga kreent worra sìnn.
Wänn düü a Froog hàsch, kààsch mir uff miinera Dischkussionssitta schriiwa. Vììl Schpàss biim Bitrààga!
a pààr Zitààta
„Sicut enim maius est illuminare quam lucere solum, ita maius est contemplata aliis tradere quam solum contemplari.“
„As ìsch bass’r z’ belöichta, àls numma z’ glanza, un bass’r, ìn da Àndra witter z’ gaa, wàs ma betràchta hàt, àls blooss z’ betràchta.“
„Hailig’ dìch salbscht un nooh wìrsch d’ Gsällschàft hailiga.“
„Il n’y a qu’un problème, un seul de par le monde. Rendre aux hommes une signification spirituelle, des inquiétudes spirituelles, faire pleuvoir sur eux quelque chose qui ressemble à un chant grégorien.“
„’S gìtt numma-n-a Probleem uff dr gànza Walt. Ìn da Mänscha-n-a gaischtiga Bediitung witter z’ gaa, gaischtiga Sorga, uff sìe äbbis loo tàuija, wo wia-n-a gregoràànisch Gsàng klìngt.“
a Gebat fìr d’ Wikipedia
làss uns geduldig diina Wunderwark bschriiwa;
làss uns d’ Gschìchtla vu dr Mänschhait verzehla,
uff Gedaih un Verdärb;
làss uns mìt Waishait dàs Läxikon schriiwa,
wu ma Dìch kààt traffa àn jeder Zihlta.
So sott’s sìì.
(Mathieu Kappler)
d’ Àrtìckel, woni gschrììwa hàà
Assa un Trìnka
- Frànzeescha Kochkunscht: Gâteau mollet • Pan bagnat
- Laawesmìttelìndüschtrii:
- Unternamma: Twinings • The Coca-Cola Company
Geogràfii
- Àfrikà:
- Àlgeeria: Kabyläi
- Kenià: Ìnsel Rusinga
- Mali: Adrar des Ifoghas
- Niger: Bundesstaaten Nigerias
- Àmerikà:
- Kànàdà: British Columbia
- Trinidad un Tobago: Port of Spain
- Verainigta Schtààta: Hancock (Maryland) • Industry (Texas) • Las Vegas • Long Island • Manhattan • San Felipe (Texas)
- Àsia:
- Iràn: Rafsandschan
- Nordkoreà: Pjöngjang • Taedong-gang
- Sri Lanka: Tangalle
- Öiropà:
- Belgia: Boom (Belgien)
- Frànkrììch:
- Elsàss: Hartmannswillerkopf • Stadtzentrum Mülhausen
- Burgund: Juif (Saône-et-Loire)
- Champagne-Ardenne: Hàuiptàrtìkel Champagne-Ardenne • Ablancourt • Aulnay-l’Aître • Argonnen • Baconnes • Département Marne • Département Haute-Marne • La Chaussée-sur-Marne • Marne (Fluss) • Saint-Imoges
- Île-de-France: Aubervilliers • Département Seine-Saint-Denis • Montreuil (Seine-Saint-Denis) • Saint-Denis (Seine-Saint-Denis)
- Pays de la Loire: La Faute-sur-Mer
- Lothrìnga: Bussang • Mittelmünster • Remiremont • Schtàuisee vu Bouzey
- Itàlia: Lusevera • Riese Pio X
- Rumäänie: Baia Mare
- Schpània: Palmar de Troya
- Schwiiz: Écône
- Ukràina: Charkiw • Dnipro • Lukjaniwka (Browary) • Odessa • Saporischschja
- Verainigt Keenigraich:
- Anglànd: Cirencester
- Ozeània: Newman (Western Australia) • Niue • Palikir
Film un Farnsah, Rundfunk
- Schàuischpììler: Madison Davenport • Charlbi Dean • Judith Chemla • Denise Grey • Jenna Jameson • Kim Kardashian • Peter Herden • Riley Reid
• Angélica Rivera
- Farnsahkànààla: CNN • TF1
- Farnsahmoderàtoora un -schurnàlìschta: Liseron Boudoul • Melissa Khalaj • Léa Salamé
- Farnsahseria: Criminal Minds
- Farnsahsandunga: Le Village préféré des Français • Les Z’amours
- Filma: D’Goda • Feuer im Kopf
- Rundfunk: ECN (Radiosender) • France Culture France Info • France Inter • Radio Courtoisie
Gsundhait un Hailkunscht
Kemii
- Moleküüla: Dimethylcadmium
Lìteràtüür un Prassa
- Àuitoora: Robert Brasillach • Blanca Busquets • René-Nicolas Ehni • Joan Alavedra i Segurañas • Raymond Weissenburger
- Schurnàlìschta: Alain Howiller • Willi Friedrich Koerbel
- gedruckta Zittunga, Zittschrìfta: Billboard (Magazin) • Le Figaro • Le Monde • The Guardian • The New York Times • Vosges Matin
Militäär
- Frànkrììch: Französische Streitkräfte • Gendarmerie nationale • Groupe d’intervention de la Gendarmerie nationale
- Frànzeescha Soldààta: Thierry Burkhard • Philippe Pétain
- Ukràina: Kyrylo Budanow
Müüsik
- Chanson: Marie (Lied)
- Eläktro: Carl Cox
- Klàssik: Ferdinand Barlow • Gregorianischer Choral • Svetlin Roussev • Yeol Eum Son • Madeleine Will
- Gregoriàànischer Chorààl: Dies irae • Gregorianischer Choral • Rorate
- Heavy-Metal: Finsterforst
- Militäärmüüsik: Alsace et Lorraine • La Strasbourgeoise
- Pop/Hip-Hop/R&B:
- Kìnschtler: 2NE1 • Angèle • Anastasia Rauch • Ariana Grande • Ava Max • Aya Nakamura • Becky G • Blackpink • BTS (Band) • Camila Cabello • Cardi B • Doja Cat • Fifth Harmony • Gaitana • Iggy Azalea • Kalash Criminel • Karol G • Katja Krasavice • Lea (Musikerin) • Mariah Carey • Maya Diab • Megan Thee Stallion • Meghan Trainor • Myriam Fares • Nicki Minaj
• Nina Chuba • Saweetie
• Serge Rieger
- Liader un Àlba: Bang Bang (Jessie-J-Lied) • Brol • Fly (Nicki-Minaj-Lied) • Pink Friday • Side to Side • Super Bass
- Priisa: MTV Video Music Awards 2022 Boris Brejcha
- Zittschrìfta: XXL (Magazin)
- Kìnschtler: 2NE1 • Angèle • Anastasia Rauch • Ariana Grande • Ava Max • Aya Nakamura • Becky G • Blackpink • BTS (Band) • Camila Cabello • Cardi B • Doja Cat • Fifth Harmony • Gaitana • Iggy Azalea • Kalash Criminel • Karol G • Katja Krasavice • Lea (Musikerin) • Mariah Carey • Maya Diab • Megan Thee Stallion • Meghan Trainor • Myriam Fares • Nicki Minaj
Politik
- Politiker vu Belgia: Vincent Decroly • Sammy Mahdi
• Gilles Vanden Burre
- Politiker vum Ditschlànd: Eduard Degener
- Politik ìn Frànkrììch:
- Ìnschtituzioona: Nàzionààlversàmmlung (Frànkrììch) • Senàt (Frànkrììch)
- Pàrtäija un Beweegunga: La France insoumise • Parti communiste français • Rassemblement National • Reconquête • Les Républicains • Unser Land (Partei) • Zouaves Paris
- Politiker un Àktìwìschta: Maurice Bazin • Jean-Pierre Baeumler • Jordan Bardella • Thibault Bazin • Olivier Becht • Élisabeth Borne • Maud Bregeon • Gilbert Buttazzoni • Edwige Diaz • Bruno Fuchs • Luc Geismar • Charlotte Goetschy-Bolognese • Clémence Guetté • Yves Hemedinger • Hélène Laporte • Laure Lavalette • Didier Lemaire • Le Pen (Familie) • Jean-Marie Le Pen • Michèle Lutz • Marion Maréchal • Christophe Naegelen • Julien Odoul • Hubert Ott • Louis Parisot • Jean Rottner • Sandra Regol • Pierre Rosenzweig • Raphaël Schellenberger • Marlène Schiappa • Patricia Schillinger • Prisca Thevenot • Catherine Troendlé • Simone Veil • Olivier Véran • Éric Zemmour • Jean-Marie Zoellé
- Wàhla: Pàrlàmantswàhl ìn Frànkrììch ànna 2022 • Senààtswàhl ìn Frànkrììch ànna 2023
- Politiker vun Itàlia: Filippo Abignente • Angelo Abisso • Giorgia Meloni
- Politiker vu Mìlhüüsa (Schtàdtrepüblik): Hans Caspar Dollfus • Veltin Fries III
- Politiker vum Näiseelànd: Amy Adams (Politikerin) • Ginny Andersen • Jacinda Ardern • Margaret Austin • William Henry Peter Barber • Michael Bassett • Arthur Guinness (Politiker, Neuseeland) • Frederic Lang • Robert McKeen • Lance Adams-Schneider • Charles Statham
- Politik ìm Iràn: Proteste infolge des Todes von Mahsa Amini
- Politiker vum Jàpàn: Shinzō Abe
- Politiker vu Rüsslànd: Dmitri Wadimowitsch Sablin
- Politiker vu dr Ukràina: Stepan Bandera • Wolodymyr Selenskyj
- Politiker vu da Verainigta Schtààta: Represantàntahüüs vu da Verainigta Schtààta
- Politiker vu Näi York: Alexandria Ocasio-Cortez
- Politiker vum Texas: Joseph Abbott • Joseph Weldon Bailey junior • Thomas Henry Ball • Charles K. Bell • Eugene Black (Politiker) • John C. Box • Clay Stone Briggs • Moses L. Broocks • James P. Buchanan • George Farmer Burgess • Robert E. Burke • James Browning • Jim Chapman • William Thomas Clark • Jeremiah V. Cockrell • John C. Conner • Samuel B. Cooper • William H. Crain • John W. Cranford • Miles Crowley • Jesse M. Combs • Eduard Degener • Joe H. Eagle • Lemuel D. Evans • Scott Field • Daniel E. Garrett • Reese C. De Graffenreid • Alexander W. Gregg • Louie Gohmert • Walter Gresham • Sam B. Hall Jr. • John Hancock (Politiker, 1824) • Rufus Hardy • Silas Hare • Robert B. Hawley • Robert Lee Henry • William S. Herndon • Volney Howard • Luther Alexander Johnson • George Washington Jones (Politiker, 1828) • David Spangler Kaufman • Robert Quincy Lee • Robert M. Lively • John B. Long • William Harrison Martin • William P. McLean • John M. Moore • Thomas P. Ochiltree • Lucian W. Parrish • Max Sandlin • Nat Patton • George C. Pendleton • Tom Pickett • Timothy Pilsbury • Choice B. Randell • Gordon J. Russell • Max Sandlin • Richardson A. Scurry • James Luther Slayden • George W. Smyth • John Hall Stephens • Charles Stewart (Politiker, 1836) • Albert Thomas (Politiker, 1898) • Lera Millard Thomas • Clark W. Thompson • Christopher C. Upson • John Levi Sheppard • Olin Wellborn • George W. Whitmore • Asa H. Willie • Dudley G. Wooten
- Politiker vum Wyoming: Clarence Don Clark
- Politiker vum Pàkischtàn: Sherry Rehman • Khadim Hussain Rizvi
Racht
- Jurischta: Marcell Frydmann • Jacques Trémolet de Villers
- Àffara: René Kueny
• Muller-Àffàra
Religioona
- Chrìschtatumm:
- Ànglikànìschmus
- Ànglikànischa Gaischtliger: Alexander Gregg
- Ànglikànischa Gotteshiiser: St. Corentin (Cury) • Trinity Episcopal Church (Houston) • Christ Episcopal Church (Matagorda)
- Evànggelischa Kìrcha:
- Evànggelischa Gaischtliger: Peter Richard (Pfarrer)
- Evànggelischa Gotteshiiser: Jakobskirche (Adelsheim) Protestantische Stephanskirche (Mülhausen)
- Reemisch-kàthoolischa Kìrìch:
- Gschìcht: Kàthoolischer Tràdizionàlischmus • Litürgiireform • Sedisvakantismus • Zweites Vatikanisches Konzil
- Gebater un Litürgii: Asperges • Tridentiinischa Mass • Padiglione • Roosakrànz • Veni creator spiritus
- Reemisch-kàthoolischa Bìschtìmmer: Arzbìschtumm Reims
- Briaderschàfta un Oorda: Priesterbruderschaft St. Petrus • Priaschterbriaderschàft St. Pius X.
- Reemisch-kàthoolischa Gaischtliga un Hailiga: Nicolas Abram • Joseph Atanga • Ottavio Cagiano de Azevedo • Didier Berthet • Francis Aidan Gasquet • François Joseph Gobel • Benedikt XIV. (Papst) • Guy Herbulot • Thierry Jordan • Alain Lebeaupin • Marcel Lefebvre • Leo XIII. • Albert Malbois • Jean-Paul Mathieu • Éric de Moulins-Beaufort • Faustin Ambassa Ndjodo • Odilia • Roger Pirenne • Pius X. • Luc Ravel
• Francesco Antonio Soddu • Bernard Tissier de Mallerais • William Spenser
- Remisch-kàthoolischa Gotteshiiser: Abtei Remiremont • Stiftskirche Remiremont • Bonifàziüskìrìch (Ìwwerburnhàuipt) • Màgdàlenakàpall (Remiremont) • Mìnschter vu Reims • St-Nicolas-du-Chardonnet • Saint-Pierre-sur-l’Hâte • Sheshan-Basilika
- Vàtikàànschtàdt: Johan Ickx • Prassa-n-àmt vum Hailiga Schtüahl
- Orthodoxa Kìrcha:
- Orthodoxa Gotteshiiser: Himmelfahrtskirche (Lukjaniwka)
- Ànglikànìschmus
- Juudatumm:
- Jìddischa Gotteshiiser: Synagoge (Remiremont)
- Religioonswìssaschàftler: Dorothea Lüddeckens
Schport
- Palais des Sports (Mülhausen)
- American Football: Hàuiptàrtìckel American Football
- Basketbàll:
- Basketbàllschpììler: Clément Frisch
- Boxa:
- Boxer: Moussa Gary
- Füassbàll:
- Füassbàllschpììler nooh Nàzionàlitäät
- Frànzoosa: Delphine Cascarino • Adem Husejnovic • Kylian Mbappé • Hassan Saghir • David Viana
- Ira: Amber Barrett
- Norwääger: Sander Berge
- Schwiizer: Elvira Herzog • Seraina Friedli • Alisha Lehmann
- Schpànier: Ivana Andrés
- Füassbàllschpììler nooh Nàzionàlitäät
- Volleybàll: Hàuiptàrtìckel Volleybàll
- Turniarer: Volleyball-Weltmeisterschaft der Männer 2022 • Volleyball Nations League 2022 (Männer)
- Nàzionààlmànnschàfta: Frànzeescha Volleybàllnàzionààlmànnschàft vu da Manner
- Volleybàllschpìeler nooh Nàzionàlitäät
- Belgier: Hélène Rousseaux • Silke Van Avermaet
- Briita: Ciara Michel
- Bosnier: Ajla Paradžik
- Diitscha: Kimberly Drewniok • Pia Kästner • Leonie Schwertmann
- Frànzoosa: Christina Bauer • Barthélémy Chinenyeze • Alexia Djilali • Armelle Faesch • Lisa Jeanpierre • Myriam Kloster
• Magali Magail • Léandra Olinga Andela • Déborah Ortschitt • Isaline Sager-Weider • Léa Soldner • Audrey Syren • Anna Rybaczewski
- Fìnna: Roosa Koskelo
- Griacha: Athina Papafotiou
- Kàmruner: Christelle Nana Tchoudjang
- Kànàdà: Jennifer Cross
- Nììderlànder: Sarah van Aalen • Lynn Blenckers
- Schweeda: Anna Haak
- Serba: Tanja Grbić
- Tscheechia: Barbora Purchartová
- Ungààra: Rita Liliom
- Ukràiner: Olha Tratsch
- Wiissrüssa: Kryszina Kicka
- Volleybàllverband: Swiss Volley
- Fachtera noh Nàzionàliteet (Fràuija)
- Frànzoosa: Sara Balzer
Schproochwìssaschàft
- Schproocha: Amerikanisches Englisch
- Schproochwìssaschàftler: Georg Cornelissen • Rudolf Stark (Altphilologe)
Üssbìldung un Schüalsüschtääm
- Üniwärsitääta un Schüala:
- ìn Frànkrììch: ABCM-Zweisprachigkeit • Öiropäischa Schüal vu Schtroossburi • Universität des Oberelsass
Verkehr
- Schtroossa:
- ìn Frànkrììch:
- Nàzionààlschtroossa: Nàzionààlschtrooss 66
- z’ Mìlhüüsa: Àm Bollwark • Bäckergàss • Blüamagàss • Bollwarkgassla • Diitschahoofgassla • Freschawaid • Garwergàss • Hàrdäpfelmàrkt • Hiahnerwìnkel • Kìrchhoofschtrooss • Kloschtergàss • Màrktgassla • Metzgergàss • Rue de la Meurthe • Mììhlagàss • Müassbrunnergassla • Ocksagassla • Pfàffagassla • Roothüüsplàtz • Sailergrààwa • Schìndergassla • Schmììdgàss • Schtràuigàss • Schüalgàss • Triiwelgàss • Ührahof • Wàgnergàss • Wìldamànsgass • Ziagelgass
- z’ Nànzig: Rue Henri-Poincaré (Nancy) • Rue Raymond-Poincaré (Nancy) • Avenue Anatole-France (Nancy)
- z’ Pàriis: Rue de Berne • Rue de Mulhouse (Paris)
- ìn Grossbritànnia: Strand (London)
- ìn Frànkrììch:
- Luftfàhrt:
- Flugunfall: China-Eastern-Airlines-Flug 5735 • Tara-Air-Flug 197
Wìrtschàft
- Iikàuifszäntra: Centre commercial Porte Jeune
- Unternamma: Alsachimie • Associated Press • La Procure • NRJ Group
Wìssaschàft
- Biologii: Ääschtlig Làuibfräschla • Griana Pfärsigblàttlüüs
- Wìssaschàftler: Sibylle Anderl • Anne Chao • Katharina Mangold-Wirz •
- Màthemàtischa Begrìffa: Mahler-Maß • Kwàdràtischa Gliichung
- Sonnenfinsternis vom 25. Oktober 2022
Sunschtigs
Édouard Roederer • Julien Méline • Schrüüwaziager • Nàzionààlfiirtig vu dr Jeanne d’Arc un vu dr Vàtterlàndsliawa • André Hugel Stadtrepublik Mülhausen Parc Expo (Mülhausen) Melania Trump Instagram Jean-Georges Mieg Mieg-Hüüs Paul Dungler Société jurassienne d’émulation Statue du Volontaire Maison de l’Alsace Wärmekraftwerk Émile-Huchet Gilbert Lascault Eurostat Waldner von Freundstein François Burckard Mönchsmühle (Krautweiler) Julien Gustave Gagliardini Bibrax Remer Ardàtmosfäär Bollwark (Mìlhüüsa) Encyclopædia Universalis The Canadian Encyclopedia Der Liberalismus ist Sünde Kìrchalehrer Rechtsextremismus Dräiäck Dräiäcksungliichung Johann Georg Dahler Taylor Wane Pornhub Your Love (Nicki-Minaj-Lied) Karl August Candidus Oyapock Adriana Chechik
wàs kummt...
z’ witterschriiwa
Geogràfii
Müüsik
Politik
Religioon
Schport
z’ ärschtälla
Reims
- La Neuvillette
- La Neuvillette (Marne)
- Place Drouet-d’Erlon
- Rue de Vesle
- St-Jacques (Reims)
- St-Benoît (Reims)
- Abtei Saint-Remi (Reims)
- St-Thomas (Reims)
- St-André (Reims)
- Ste-Clotilde (Reims)
- Ste-Geneviève (Reims)
- St-Maurice (Reims)
- St-Nicaise (Reims)
- Chapelle Foujita
- Temple protestant de Reims
- fr:Catégorie:Monument historique à Reims
- Henri Deneux
- Villa Demoiselle
- Fort de la Pompelle
Müüsik
Politik
Religioon
- Kyrie eleison
- Pange lingua
- Cibavit eos
- Catechismus Romanus
- Rosalío José Castillo Lara, Kàrdinààl
- Alphonse Borras, Priaschter, Kànonischt un Theoloog
- pt:Jesus Hortal, Kànonischt
- Yves Plumey, Bischoof ìm Kamerun
- Jean-Pierre Grallet, Àltarzbischoof vu Schtroossburi
- Joseph Doré, Àltarzbischoof vu Schtroossburi
- Charles-Amarin Brand, ehamooliger Bischoof vu Schtroossburi
- Léon-Arthur Elchinger, ehamooliger Bischoof vu Schtroossburi
- Jean-Julien Weber, ehamooliger Bischoof vu Schtroossburi
- Henry Orton Wiley, evànggelischer Theolooge
- Pierre Bockel, Priaschter un Wììderschtàndskampfer
- L’Œuvre d'Orient
- Hermenegild
- Victor-Alain Berto
- Louis Jugnet
- Michel-Louis Guérard des Lauriers
- Günther Storck
- Pierre Mamie
- Charles Journet
- FSSPX:
Biacher z’ kàuifa
Religioon
- Yves Chiron: Histoire des traditionalistes. Tallandier, Pàriis 2022, ISBN 979-1-02103940-7 (französisch, 640 S.).[1]
Referanza
- ↑ Ìwwer’m Chiron siim Büach:
- Étienne Fouilloux: Yves Chiron, Histoire des traditionalistes. In: Archives de sciences sociales des religions. Nr. 200, Oktober 2022, S. 186–187, doi:10.4000/assr.68389 (französisch, openedition.org [abgerufen am 2. Oktober 2023]).
- Abbé Gauthier Guillaume, FSSP: Une “histoire des traditionalistes”. Retour sur l'histoire du mouvement traditionnel : entretien au sujet d'une rétrospective exceptionnelle. In: Claves. Priaschterbriaderschàft St. Petrus, 6. September 2022, abgruefen am 2. Oktober 2023 (französisch).
- Benoît Espinasse: Yves Chiron et les traditionalistes : l’histoire revisitée. In: La Porte Latine. Dischtrikt Frànkrììch vu dr Priaschterbriaderschàft St. Pius X., 31. März 2022, abgruefen am 2. Oktober 2023 (französisch).
- Michel Lachaussée: Ex-libris. « Histoire des traditionalistes » d’Yves Chiron. In: Vexilla Galliae. 24. Juni 2022, abgruefen am 2. Oktober 2023 (französisch).