Wikipedia:Houptsyte

Vorarlbergisch

Grüaß Gott, habedere und willkomme uf dr alemannische Wikipedia! D freie Enzyklopedi, wo alle mittua künnand.

Artikel fianda

Artikel nooch Kategorie:
Alle Kategorie • Bruuchtum • Ernährung • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musig • Natur • Persona • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Vrkehr • Würtschaft • Wüsseschaft

Themaportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liachtastua Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Technik Wüsseschaft

Suschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikel • Lässige Artikel • Artikel nooch Dialäkt • Audioufnahma vo Artikel • Ufnama vu Dialäktwörtr • A Fabel in verschidnä Dialäkt übersetza • Alemannische Ortsnäma • Alemannische Tiernäma • Alemannische Pflanzanäma

D Alemannische Wikipedia

D alemannische Wikipedia isch a Enzyklopedi i dr Dialekt vom alemannische Sprochroum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liachtastua, vo Oberbade, vom Schwobaland und vo Voradlberg.

Dia Enzyklopedi wachst durch d freiwillige Hilf vo allna, wo eappas in irer Mundard beiträga wänd. Yträg künnand vo allna Bsuechar gschriba und gändrat wörra. Alle siand härzlich yglade mitzmacha. Bringand öüar Wiassa i und healfand so mit, s Alemannische z pfleaga, ufzumwearta und z erhalta. Di erschta Schritt siand ganz uafach!

Wer mir vo dr Alemanische Wikipedia siand und was mir wänd, fiandasch in üsrem Profil.

D Inhalt vo dr Wikipedia dürfand frei kopiert und verbreitet wörra.

Bis jetz git s bi dr alemannische Wikipedia 29.959 Artikel.

Artikel vo dr Wocha: Toggeburger Möbelmolerai

D Möbelmolerai isch ä ländleche, püürleche Kunscht, wos i ganz Europa get. Innerhalb vo de Schwiz fendt mer im Toggeburg ond im Appezellerland di richhaltigschte Bischpil vo de püürleche Möbelmolerai. Im Toggeburg isch d Blüetizit vo de Möbelmolerai zwöschet 1730 ond 1850 gsi. A de püürleche Möbelmolerai gset mer de früenerig grenzöberflüssend Kulturruum mit Vobindige is Vorarlbergisch, is Tirol ond uf Bayern.

Scho im 17. Johrhondert häts die erschte Bemolige uf Oschtschwizer Puuremöbel ghä. S Fichteholz hät mer maischtens mit äre näfache Schablonemolerai voziert. Debi hät mer die schtädtische Intarsie-Möbel als Vorbild gno.

Om 1730 häts im obere Toggeburg die erschte bekannte Möbelmoleraie ghä. Zerscht hät mer hauptsächlech True (Trög) agmoltet, well mer zor säbere Zit no kum Chäschte gha hät. Als Motiv hät mer zerscht Dekor vo Pflanze gno, aso Blueme, Frücht ond Rankewärch, schpöter sind Darschtellige vo Tier dezuecho – vor allem Vögel – und au Mensche. (…dr ganz Artikel leasa)

Früenere Artikel vo dr Wocha:

Häasch gwiasst ...

... dass d Rösli Näf z Yad Vashem as «Gräächti vu dr Velker» geert wooren isch, wel si dr Neitraliteetsgrundsatz vum Roote Chryz verletzt ghaa het?
.. dass em Peter Wiesinger syni Ytäilig vo de tüütsche Tialäkt i de Gèrmanischtik wytumen aagnaa woorde isch, wil si – andersch as anderi Ytäiligsvoorschlääg – uf eme sischtemaatische Zuegang uufpouen isch?
... dass d Zaal vo dè wunderfitzigè Lüt, wo am èrschte Daag vum Heckerzug zuègluègèt hèn, söll dütlich größer gsi sy wiè sèlli vo dè Deilnämmer?
... dàss d Anna Rybaczewski mìt 13 Joohra hàt sa zem äärschta Mol Volleybàll gschpììlt hàt und zwai Joohra schpeeter scho àm Nàzionààla Schportsìnschtitüüt z’ Vincennes bii Pàriis a Volleybàll-Üssbìldung bikumma hàt?
... dass di Schwizerisch Zentraalbaan bim Bau vo dr Iisebahnstrecki Basel–Olte weg em Däilstück zwüsche Sissech und Olte am Rand vom Ruin gstande isch?
... dass der Paul Meinherz sini Dòggteraarbet Die Mundart der Bündner Herrschaft da Dialèggt vo da viar Ggmainda vor Pündner Herrschaft, Fläsch, Maiafèld, Jenins und Malans ggwidmet hèt?

Alemannische Nochrichta:

1. Oktober 2023:
„Griaß Gott“: KI erstellt Dialekt-Texte – was kann „SchwäbischGPT“? (echo24.de)
30. Septämber 2023:
Die nervigsten und hässlichsten Neuzugänge im Schweizerdeutsch (Tagesanzeiger)
Dialektwandel: Warum «Schwiimeie» zu «Löwenzahn» und «Kanabett» zu «Gusch» wurden (pomona.ch)
Die Muettersprochgsellschaft feiert in Hausen das 40-jährige Bestehen nach (Badische Zeitung)
28. Septämber 2023:
Kevin ist mehr als ein Name! (SRF)
27. Septämber 2023:
Dialekt mit künstlicher Intelligenz – Wie gut isch SchwäbischGPT? (Südwestpresse)
26. Septämber 2023:
Künstliche Intelligenz versteht nun auch Schwäbisch (Stuttgarter Nachrichten)

Mea Nochrichta uf Dialäkt-Nöüigkeita

4. Oktober

Sukkot - Wältdierschutzdaag

1582: In dr katholische Länder wird dr Gregorianisch Kaländer vum Papscht Gregor XIII. yygfiert, wäge däm chunnt noch em 4. Oktober dr 15. Oktober.
1797: Dr Schwyzer Schriftsteller un Bfaarer Jeremias Gotthelf (Bild) chunnt uf d Wält.
1958: Frankrych git sich e neji Verfassig (Fimfti Franzesischi Republik).
1966: Basutoland wird unabhängig vu Großbritannie un in Lesotho umgnännt.
1998: Dr Schwyzer Bolitiker un Bundesrot Jean-Pascal Delamuraz stirbt.