Massklaid

a Massklaid ìm Schtiil vu dr Rönessans mìt’ra Mànipel

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

S’ Massklaid (uff Hoochdiitsch Messgewand, Kasel odd’r Casel, vum Làtiinischa casula [ˈkasula] ,Hiisla‘, àui planeta [plaˈneta] odd’r paenula [ˈpenula]) ìsch a litürgisch Klaid ohna Àrmel, wo urschprìnglig dr gànza Käärwer gedäckt hàt. ’S wìrd hìtt vum Bischoof un vum Priaschter bii dr hailiga Mass trajt. Ìn da Oschtkìrcha traaga d’ Kleeriker änder a Phelonion.

ìn dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch

S’ Massklaid wìrd hìtt vor àllem ìn dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch b’nutzt. Bii dr Priaschterwäih ìm tridentiinischa Ritüs bikummt jeeder näijer Priaschter a Massklaid. S’ Klaid blibbt z’äärscht ìm Rucka zammag’fàlta un wìrd äntfàlta, nohdam àss dr Priaschter em Bischoof d’ Folgsààmkait verschproocha hàt. Dàs bediitet, àss’r d’ Màcht bikumma hàt, d’ Biichta àbz’namma un d’ Glàuiwa z’ preediga.

Vor dr Massfiihr ìm tridentiinischa Ritüs (Litürgii vu 1962) sajt dr Priaschter dàs Ààklaidagebatt uff Làtiinisch, wänn’r s’ Massklaid uff sìch ààlajt:

„Bekleide mich, o Herr, mit der Zier der Demut, der Liebe und des Friedens, auf dass ich, allseitig mit Tugenden ausgerüstet, den Feinden zu widerstehen vermag.“

„Herr, du hast gesagt: ‚Mein Joch ist süß und meine Bürde leicht‘; gewähre mir, dass ich es so zu tragen vermag, dass ich deine Gnade erlange.“

Dr Pàpscht un d’ reemisch-kàthoolischa Bischeef traaga a Pallium ìwwer ìhra Massklaider, àls Zaicha vun ìhrer vollschtandiga Jurisdikzioonsmàcht.

ìn da evànggeelischa Kìrcha

S’ Massklaid wìrd àui ìn a pààr lüteerischa Gmainda (wia z. B. ìm Baltikum, ìn da Verainigta Schtààta un ìn dr Salbschtandiga Evànggeelisch-Lüteerischa Kìrìch ìn Diitschlànd) b’nutzt, àwwer nìt ìn da reformiarta Kìrcha. S’ Massklaid wìrd àui bii da Ànglikààner b’nutzt.

a pààr Biischpììler

• 
  a tràdizionäll reemisch Massklaid ìn dr Form vu’ma Bàssgiiga, mìt riicha bàrocka Verziarunga. Druff wìrd dr Làmm vu Gott dààrg’schtällt
• 
  a schwàrz näigotisch Siidamassklaid üss dr Liawafràuikìrìch z’ Pencran (Britànnia), um 1880 — d’ Schtìckmuschter sìnn Sìnnbìlder fìrs Krìschtiliida
• 
  a Massklaid vum Cornelis Hendrikus de Vries vum Joohr 1915 (Nììderlànd)
• 
  a màlwafàrwig näiromàànisch Ottoman-Massklaid üss dr Kìrìch Saint-Yves z’ Ploudaniel (Britànnia), um 1890 — druff ìsch a Kälch mìt zwai Düüwa dààrg’schtällt
• 
  a väjalätt Siidamassklaid üss dr Ignààziuskìrìch z’ Plouigneau (Britànnia), 19. Joohrhundert
• 
  a guldig Massklaid üss dr Kìrìch Saint-Pol-Aurélien z’ Saint-Pol-de-Léon (Britànnia), üss’m schpeeta 19. odd’r friahja 20. Joohrhundert — druff ìsch dr Krìschtkeenig mìt Angel dààrg’schtällt
• 
  s’ Massklaid vum Kàrl Ferdinànd Wasa, Bischoof vu Płock ìn Poola, 16. Joohrhundert
• 
  a Massklaid üss’m Frànsiskàànerkloschter Pinsk ìn Wiissrüsslànd
• 
  a wiiss Massklaid, wia’s oft ìm Mìttelàlter z’ sah gsìì ìsch
• 
  a Massklaid vum 17. Joohrhundert üss’m Schloss Vaux-le-Vicomte ìn Frànkrììch
• 
  a mexikàànisch Massklaid vum 18. Joohrhundert
• 
  a schpàànisch Màssklaid vum 18. Joohrhundert, wo ìm Mààriakloschter vu Sigena (Aragoonia) b’nutzt worra-n-ìsch
• 
  a Massklaid ìm Schtiil vu dr Gotik

Lìteràtüür

• Kasel. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 24. August 2024]). 
• Chasuble. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 24. August 2024]). 
• Herbert Thurston: Chasuble. In: Catholic Encyclopedia. Robert Appleton Company, Näi York 1908 (amerikanisches Englisch, newadvent.org [abgerufen am 24. August 2024]). 
• Joseph Braun: Die Liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Ein Handbuch der Paramentik. 2., verbass’rta Ufflààg. Herder, Friiburg ìm Briisgàui 1924 (wììder gedruckt bii Verlag Nova und Vetera, Bonn 2005, ISBN 3-936741-07-7, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
• Joseph Braun: Die priesterlichen Gewänder des Abendlandes nach ihrer geschichtlichen Entwicklung (= Stimmen aus Maria Laach. Ärganzungshäft 71, ZDB-ID 505625-1). Herder, Friiburg ìm Briisgàui 1897.
• Herbert Norris: Church Vestments. Their Origin & Development. Dover Publications, Mineola (Näi York) 2002, ISBN 0-486-42256-9 (amerikanisches Englisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 

Weblìnks

 Commons: Massklaider – Sammlig vo Multimediadateie