Schtàuisee vu Bouzey

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Réservoir de Bouzey
Laag: Vogesa-Département, Grand Est, Frànkriich
Zueflüss: Avière, Canal d’Alimentation du Réservoir de Bouzey
Abflüss: Avière
Gröösseri Ort in dr Nööchi: Épinal
Réservoir de Bouzey (Frankreich)
Réservoir de Bouzey (Frankreich)
Réservoir de Bouzey
Réservoir de Bouzey
Koordinate 48° 10′ 2″ N, 6° 21′ 23″ OKoordinate: 48° 10′ 2″ N, 6° 21′ 23″ O
Date über s Bauwärk
Bauzit: 1879–1882
Hööchi über dr Gründigssoole: 22 m
Hööchi vo dr Bauwärkchrone: 371,95 m
Chronelengi: 520 m
Chronebräiti: 4 m
Basisbräiti: 11,35 m
Date über e Stausee
Wasseroberflechi bi Vollstau: 1,4 km²
Spiicherruum: 7 Mio. m³
Bsundrigs:

Wàssertiafa: 20 m

s’ Schtàuiwark vu Bouzey, ànna 2005
Noh-n-em schwara Unglìck vu 1895
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Schtàuisee vu Bouzey (frz. réservoir de Bouzey odd’r lac de Bouzey) ìsch a Schtàuisee, wo äbb 10 km nerdlig vun Épinal lìgt, àm Wäschtrànd vu da Vogesa ìm Vogesa-Département. Ar befìndet sìch uff da Gmaindabeeda vu Sanchey, Chaumousey, Girancourt un Renauvoid. Mìt sinera Flächa vun äbb 140 Häktàra ìsch’r dr greeschta See vum Vogesa-Département, noch vor em bekànnta See vu Gérardmer. Ma nutzt ìhn, fìr d’ Wàsserversorgung vum Vogesa-Kànàl z’ schtälla.

d’ Gschìcht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

dr Hìntergrund[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Noh-n-em Ààschluss vum Elsàss-Lothrìnga àm Ditscha Raich hàt s’ Frànkriich sina Züafàhrt zum Rhi verlora. S’ Frànkrich hàt àlso a näija Nord-Süd Flussverbìndung müassa fìnda ìm Oschta vum Lànd. Also hàt ma zwìscha 1874 un 1887 dr „Oscht-Kànàl“ (Canal de l’Est) ààglegt. Da Kànàl kwert ìwer d’ Wàsserschaida vu dr Saône un dr Mosel. Ma hàt àlso a Schtàuisee brüücht fìr d’ Wàsserversorgung vum Kànàl z’ schtälla, un fìr d’ Schliasa z’ betriiwa. Ma hàt àlso a Dàmm ìn dr Tal vu dr Avière bàuia, hàuiptsachlig uff d’ Gmaindabeeda vu Sanchey un Chaumousey. Dr nochberliga Dorfnàmensort Bouzey hàt ìm Schtàuisee si Nàmma gaa.[1]

dr Uffbàui[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zwìscha 1882 un 1887 hàt ma d’ Rìnna vu Bouzey un sina Wark bàuia, zwìscha-n-em Wàsseräntnàhm vu Remiremont un Arches.[2] Dia Wark sìn 19,467 km làng. D’ Hàuiptrìnna fàngt z’ Saint-Étienne-lès-Remiremont àà un nìmmt doo a bìtsi Wàsser vu dr Mosel. Dernoh fliasst s’ Wàsser ìwer fascht 42 km bis ìm Schtàuisee vu Bouzey. Vu därt àà fliasst sa ìn dr Vogesa-Kànàl un diant züa dr Fàhrt vu da Schportseegler.[3]

S’ Schtàuiwark hàt ma vu 1879 bis 1882 bàuia. S’ Wark ìsch z’äärscht üss Sàndschtai gsìì. ’S ìsch àwer nìt gnüa tiaf gsìì bis zum Fälsaschtai, wo dr Schtrüktür hatt känna unterschtìtza. ’S ìsch a Gwìchtschtàuimüür üss Müürawark gsìì. Ìn dara Zitt hàt ma noch nìt d’ ärforderliga Käntnisvermeega ghàà um d’ Schtàtik vu da Schtìtzmüüra. Noh da hittiga Wartmààsschtaab hàt ma dia Müüra falsch grachent un s’ Wark züa schlànk bàuia. Àn dr Wàssersitta hàt ma a zwai Mäter dìcka Schìcht züagfiagt, fìr d’ Müüra abdìchta. Dàs hàt nìt funkzionniart, wial ’s ìsch noch Wàsser gsìì, wo unter dr Müüra a Ufftribskràft üssiawt hàt.

s’ ärschta Unglìck ànna 1880[ändere | Quälltäxt bearbeite]

So boll àss dr Dàmm ìn Betrìeb gsätzt worra ìsch, sìn Unglìcka gsìì. Àn dr Ìnbetrìebsätzung ànna 1880, sìn ìmmer greesser Wàsserrochbrìch gsìì unter’m Schtàuiwark. Àm 15. März 1884 ìsch d’ Wàsseràssàmlung noch nìt gfellt gsìì, hàt àwer a 135 Meter lànger Tail vu dr Müüra um 280 mm àwarutscha. Dàs hàt ainiga Schaada gmàcht, àwer ’s ìsch kä Opfer gsìì. Wagadam ìsch d’ Müüra krumm un bucklig gsìì, un hàt zàhlricha Rissa ghàà. Dia Rissa hàt ma versüacht àbz’dìchta, àwer ärfolgloos. Ìm Johr 1888 hàt ma d’ untera Tail vum Schtàuiwark verschtärkt. Jedoch ìsch d’ owera Tail schlànk gblìewa, ohna Verschtärkung. D’rzüa ìsch s’ owera Tail àn dr Luftsitta sehr inneszüas gwälbt gsìì.

d’ Kàtaschtrofa ànna 1895[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S’ Dankmol àn d’ Opfer vu dr Kàtaschtrofa vu 1895

S’ Schtàuiwark hàt ma ànna 1890 nochamol ìn Betrìeb gsätzt. Àm 27 Àwril 1895 um 5.15 Uhr, àls d’ Wàsseràssàmlung dur a Hochwàsser gfellt gsìì ìsch, hàt a groosser Tail vu dr Müüra, wo 171 m làng un 12 m hoch ìsch, zammakràcht. D’ Fluutwalla ìsch bis ìn d’ Mosel-Tàl gflossa. Sa hàt mehrera Zehna odd’r Hunderta Lìtt geteda: äbb 87 Menscha sìn diräkt dur d’ Walla umbrocht worra. D’ Därfer Sanchey, Uxegney un Domèvre-sur-Avière, wia àui Taila vu Chaumousey àm Ìwerlàuif vu dr Avière, sìn àm stärkschta zärschteert worra. D’rzüa sìn schpeeter mehr àls 100 Opfer gsundhaitshàlwer gschtorwa, ìn àndra Orta vum Tààl. Bschadigt worra sìn àui d’ Därfer Oncourt, Frizon un d’ Ìndüschtrigmain Nomexy.[4]

D’ Kàtaschtrofa vu Bouzey han vial Litt ìn dr Geotäcknick un ìm Bàuijäscheniörwaasa gschtudiart. S’ Unglìck hàt unteràndrem dr Maurice Lévy ärwähnt ìn sim Berìcht fìr d’ Académie des sciences àm 5. Àuigscht 1895.

Noh dam Unglìck ìsch ìm Frànkriich numma ain ànder Tààlschpärra-Unglìck gsìì, àn dr Malpasset-Dàmm bi Fréjus àm 2. Dezamber 1959.

Zwìscha 1930 un 1939 hàt ma dr Dàmm vu Bouzey mìt Schtaiblocka verschtärkt.

Hìttz’tàgs[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Àm 22. Hornung 2003 hàt a Ardbewa[N 1] s’ Schtàuiwark a bìtsi bschadigt.

Ànna 2005 hàt ma Bàuigrundschtudia gmàcht, wo-n-’s ärlàuibt han, Piezometer iiz’rechta, fìr d’ Äntwìcklung vum Grundwàsserschpiagel bim Schtàuiwark z’ muschtra.

Ìn da Johra 2019 un 2020 ìsch dr See fascht blànk gsìì.[5][6] Ìm Novamber 2019 hàt ma märkt, àss a Tail vum Gwälb vun’ra Unterfiarung zammakràcht ghàà hàt, wo ìn dr See a bìtsi Wàsser vu dr Mosel gbrocht hàt. Àlso ìsch’r ànna 2020 dur d’ Voies navigables de France repàriart worra.[7] Numma àm And vum Johr 2020 hàt s’ Kànàl ìm Schtàuisee nochamol Wàsser gbrocht[8]

D’rzüa hàt ma ìn da Johra 2020 un 2021 s’ Schtàuiwark rütlabütig uffgeputzt.[9]

Beschriiwung vum hittiga Schtàuiwark[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Schtàuisee hàt mehrera nàtììrliga Züaflìss, wo vum Süda un vum Südwäschta kumma, drunter dr Fluss Avière, wo 2,5 km làng ìsch. Dr’züa ämpfängt dr See dr Canal d’Alimentation du Réservoir de Bouzey, wo 42 km làng ìsch; da Kànàl hàt sina Quall ìn dr owera Mosel ìm Gmain Saint-Étienne-lès-Remiremont bi Remiremont. S’ Wàsser, wo nìt ìn dr Vogesa-Kànàl gàng, wìrd ìn d’ Avière abglaita, wo 28 km witter bi Nomexy ìn d’ Mosel mìndet.

S’ Schtàuiwark ìsch a Gwìcht-Schtàuimüüra, wo 525 Meter làng un 20 Meter hoch ìsch. As befìndet sìch ìwer a Schìcht vu buntgmìschta Sàndschtai üss em Triàs, noh-n-’ra Bàuigrundschtudia vu 1875[10]. D’ Wàsseràssàmlung vu 7 Kubik-Megamäter ìsch versorga dur a Rìnna, wo 42 km làng ìsch. Dia Rìnna äntnìmmt Wàsser vu dr Mosel z’ Saint-Étienne-lès-Remiremont un kurwt zwìscha viar Taler dur Àblàuifbeega üss Guss. D’ Wàsseràssàmlung unterschtìtzt dr Vogesa-Kànàl (dr ehamààliga „Canal de l'Est“), womìt sa verbunda ìsch dur a Versorgungsrìnna.

  • Detail vum Schtàuiwark
    Detail vum Schtàuiwark
  • S’ bewàldet un schàttig Ufer
    S’ bewàldet un schàttig Ufer
  • Dr gfellta Schtàuisee ìm Àwril 2008
    Dr gfellta Schtàuisee ìm Àwril 2008
  • D’ Luftsitta vum Dàmm, mìt dr Làuiburch vum Sàmmelbäcka vum Schtàuisee fìr d’ Hochwàsser
    D’ Luftsitta vum Dàmm, mìt dr Làuiburch vum Sàmmelbäcka vum Schtàuisee fìr d’ Hochwàsser
  • Luftbìld vum Schtàuiwark
    Luftbìld vum Schtàuiwark
  • Luftbìld vum Schtàuisee
    Luftbìld vum Schtàuisee

Zittvertriiwer um dr See[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Schtàuisee lìgt numma a Pààr Kilomäter nerdlig vu dr Schtàdt Épinal; wagadam ziagt’r Bewohner so wia Tourischta àà.[11]

Dr Füasswaag um dr Schtàuisee ìsch äbb 7 km làng, mìt’ma Heecha-n-Unterschìed vu 108,75 Mäter.[12] ’S gìtt àui a Velo- un Füasserwaag vun äbb 13,5 km zwìscha Bouzey un Épinal.[13] Zitter Juli 2020 ìsch a Füassgàngerbrìckla äntlàng a Tail vum Ufer. Da Brìckla ìsch 210 Meter làng un lìgt uf dr Gemaindabooda vu Sanchey.[14][15] Dàs Brìckla hàt d’ Gmaindaverbànd vun Épinal wìlla loo bàuia; ’s hàt 250.000 Euro koschta.[16]

Uf em See kààt ma àui verschìedena Wàsserschporta triawa, drunter s’ Trattscheffla un dr Seegelschport. Doo kààt ma àui fìscha. Ìm Sommersaison sìn d’ Bààder vu’ma Bàdmaischter ìwerwàcht.[17]

Literàtür[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Constant Olivier, Emile Mansuy: Nomexy et le prieuré d'Aubiey. Société d’émulation des Vosges, 1900, La catastrophe de Bouzey, S. 438–493 (französisch).
  • Michel Drouot: Bouzey la catastrophe 27 avril, 5h15. Association d'hier à aujourd'hui, Épinal 1990 (französisch).
  • R. Pohl: History of Hydraulic Engineering. Täcknischa Ünivärsitet Dresde, Institut für Wasserbau und Technische Hydromechanik, 2004 (englisch).
  • N.A. Smith: Unhappy Anniversary – The Disaster at Bouzey in 1895. In: International Water Power & Dam Construction. April 1995, S. 40 (englisch).
  • Bruno Théveny, supplément de la Liberté de l'Est, 27. April 1995 (frànzesch, Zittung)
  • J. D. van Buren: Notes on High Masonry Dams. In: Transactions of the American Society of Civil Engineers. Band XXXIV, 1895.

Weblinks[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: dr Schtàuisee vu Bouzey – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnohwiisa[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. ↑ Le Canal d’alimentation du réservoir de Bouzey (CARB). (PDF) Voies navigables de France, abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  2. ↑ M. Boulet: Le canal de l'Est, branche sud. 1935 (französisch).
  3. ↑ „Le canal d'alimentation de Bouzey“, Informàzionstàffel uf dr „sentier pédagogique“ vum Glatschergroll vu Noirgueux.
  4. ↑ Léon Gaire: Geschichte der Textilfabriken in Nomexy und Portieux (Memento vom 23. Oktober 2011 im Internet Archive)
  5. ↑ Le lac de Bouzey dans les Vosges est à sec. France 3 Grand Est, 22. August 2019, abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  6. ↑ Manque d'eau au lac de Bouzey dans les Vosges : navigation affectée et pas de baignade surveillée cet été. France Bleu, 24. Juni 2020, abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  7. ↑ Vosges : des travaux pour rétablir l’alimentation en eau du lac de Bouzey. France 3 Grand Est, 11. März 2020, abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  8. ↑ Sanchey : le canal alimente enfin le lac de Bouzey. In: Vosges Matin. 31. Dezember 2020 (französisch, vosgesmatin.fr [abgerufen am 10. Juni 2021]).
  9. ↑ Une opération nettoyage de la digue de Bouzey est en cours. In: Vosges Matin. 27. Mai 2021 (französisch, vosgesmatin.fr [abgerufen am 10. Juni 2021]).
  10. ↑ Rapports et délibérations du Conseil général des Vosges, Àuigscht 1875, S. 46 (frànzesch)
  11. ↑ Le lac de Bouzey dans les Vosges. In: Virée des Cols Vosgiens. Abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  12. ↑ Circuit du Tour du Lac de Bouzey. In: tourisme-epinal.com. Främdaverkehrsàmt vun Épinal, abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).
  13. ↑ Itinéraire de randonnée Épinal-Bouzey. In: Le Petit Fûté. Abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).
  14. ↑ Passerelle au Lac de Bouzey. Acere Groupe, abgruefen am 10. Juni 2021 (französisch).
  15. ↑ Bouzey: la passerelle est jetée. In: Épinal Infos. 30. Juli 2020, abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).
  16. ↑ Une nouvelle passerelle en bois au réservoir de Bouzey. In: Vosges Matin. 28. Juli 2020, abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).
  17. ↑ Lac de Bouzey. In: tourisme-epinal.com. Främdaverkehrsàmt vun Épinal, abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).

Füassnota[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. ↑ Fìr mehr Informàzion ums Ardbewa vum 22. Hornung 2013, lüag Quelques données sur le séisme de Rambervillers, 22 février 2003. In: Planet Terre. ENS Lyon, 23. Mai 2003, abgruefen am 17. Juni 2021 (französisch).
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Stausee_Bouzey“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Réservoir_de_Bouzey“ vu de frànzeesche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Stausee_Bouzey&oldid=1020220"