Orizaba
| Orizaba | ||
|---|---|---|
|
Koordinate: 18° 51′ N, 97° 6′ W Orizaba uf dr Charte vo Mexiko
| ||
| Basisdate | ||
| Staat | Mexiko | |
| Bundesstaat | Veracruz | |
| Municipio | Orizaba | |
| Iiwohner | 120.844 (2010[1]) | |
| Stadtinsignie | ||
 | ||
| Detaildate | ||
| Höchi | 1.236 m | |
| Vorwahl | 272 | |
| Website | ||
 | ||
| Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch |
Orizaba 
[oɾiˈsaβa](info) (ìn dr lokààla Otomí-Schprooch Mbo'ñu) ìsch a Schtàdt ìn dr Regioon Altas Montañas ìm mexikàànischa Bundesschtààt Veracruz. Ànna 2010 hàt sa 120.844 Iiwoohner g’hàà. D’ Schtàdt ìsch dr Verwàltungssìtz vum Municipio Orizaba so wia dr Sìtz vum kàthoolischa Bìschtumm Orizaba.
Geogràfii[ändere | Quälltäxt bearbeite]
D’ Schtàdt lììgt 1236 Meeeter ìwwer NN ìn’ma Tààl, wo b’sunderscht fruchtbààr ìsch. Sa lììgt ìn da Vorbarga vu dr Sierra Madre Oriental. Sa ìsch umrìngt vu mehrera Barga, vu dana dr Vulkààn Citlaltépetl, womm’r ìm Àlltààg änder Pico de Orizaba nännt; mìt siina 5.636 Meeter ìsch’r dr heechschta Barg vu Mexiko.[2]
Orizaba lììgt 20 Kilomeeter wäschtlig vun Córdoba un granzt àn Río Blanco ìm Süüdwäschta un Ixtaczoquitlán ìm Oschta.[3] Àn dr Süüdgranz vum Schtàdtgebiat fliassa dr Río Blanco un dr Río Orizaba zamma.[3]
G’schìcht[ändere | Quälltäxt bearbeite]
D’ Schtàdt Orizaba ìsch ìm 16. Joohrhundert dur schpàànischa Äroowerer grìnda worra. Vorhaar hann doo d’ Azteka-n-a militäärischer Schtàndort g’hàà, wo Ahuaializapan g’haissa hàt. Dàs hàt ìhna g’hulfa, fìr d’ Schtrooss zwìscha Veracruz un Mexiko-Schtàdt sìchera. Ànna 1774 ìsch Orizaba offiziäll a Schtàdt bikumma.[4] Àm 8. Mai 1874 hàt dr Gouverneur Apolinar Castillo d’ Schtàdt Orizaba àls Hàuiptschtàdt vum Bundesschtààt Veracruz b’schtìmmt.[5]
Ìm Àuigscht 1973 ìsch a grooss Ardbeewa g’sìì, wo vììla Gebäijer zärschteert hàt. D’rbii sìnn mehrera hunderta Litt g’schtoorwa.[4]
Wìrtschàft[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ìn dr Geegend vun Orizaba schpììlt d’ Làndwìrtschàft a grossa Rolla. Doo pflàntzt m’r vor àllem Düwàk, Korn, Zuckerroohr un Getraida.[4]
Orizaba ìsch àui a Ìndüschtriizäntrum. Histoorisch ìsch doo d’ Täkschtilìndüschtrii sehr àktiiv g’sìì.[4]
Üsserdam kumma àui vììla Tourìschta ìn dr Schtàdt.[4]
Lìteràtüür[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Orizaba. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (spanisch, brockhaus.de).
- Orizaba. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 3. Juli 2024]).
- Hernández Guzmán, Dante Octavio: Diccionario Enciclopédico de la Región de Orizaba. Adabi de México/Fundación Alfredo Harp Helú, 2008 (spanisch).
- Calero Carlos: Orizaba. Ed. Citlaltépetl, 1970 (spanisch).
- Escobar Euán Róger M.: En el valle de Orizaba. 1992 (spanisch).
- Arroniz Joaquín: Ensayo de una Historia de Orizaba. Instituto Veracruzano de la Cultura, 2004 (spanisch, Erstausgabe: 1867).
- Hernández Guzmán, Dante Octavio: Orizaba en tiempos de toros. Comunidad Morelos, 1997 (spanisch).
- Jose Maria Naredo: Estudio Geografico, Historico y Estadistico del Canton y de la Ciudad de Orizaba. Imprenta del Hospicio, Orizaba 1898 (spanisch).
- Ernesto Lemoine Villicaña: Documentos y Mapas para la Geografia Historica de Orizaba, 1690–1800. Archivo General de la Nacion, Mexiko, D.F. 1962 (spanisch).
- Alberto Gochicoa Gomez: Las Cronicas de Orizaba. Mexiko 2009 (spanisch).
- Eulalia Ribera Carbu: Traza, ocupacion del espacio y segregacion; la morfologia urbana de Orizaba en el siglo XIX. In: Carlos Contreras Cruz, Claudia Patricia Pardo Hernandez (Hrsg.): De Veracruz a Puebla, un Itinerario Historico entre la Colonia y el Porfiriato. Instituto de Investigaciones Dr. Jose Maria Luis Mora, Mexiko (spanisch).
- Maciel Gómez Benjamín: Síntesis cronológica de los principales hechos históricos de Orizaba. 2003 (spanisch).
Weblìnks[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Orizaba – Sammlig vo Multimediadateie- Ayuntamiento Constitucional de Orizaba Offiziälla Websitta (schpàànisch)
Ainzelnoohwiisa[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Catálogo de Localidades (Memento vom 19. Jänner 2017 im Internet Archive)
- ↑ Winston Crausaz: Pico de Orizaba or Citlaltepetl. Geology, Archaeology, History, Natural History, and Mountaineering Routes; with additional material on the high Mexican volcanoes. Amherst, Ohio, Geopress Internat. 1993, ISBN 1-884681-50-6 (Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- ↑ 3,0 3,1 lüag ìm OpenStreetMap
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ Dia Informàzioona sìnn üss’m Àrtìkel Orizaba ìn dr anglischa Wikipedia ìwwernumma worra.