dr Hàrdäpfelmàrkt z’ Mìlhüüsa

Link zuefiege
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Zwaischproochig Schtroossaschìld àm Hàrdäpfelmàrkt
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Hàrdäpfelmàrkt LL-Q131339 (gsw)-Mathieu Kappler-Hàrdäpfelmàrkt.wav (info) odd’r Ardäpfelmàrkt LL-Q131339 (gsw)-Mathieu Kappler-Ardäpfelmàrkt.wav (info) (offiziäll uff’m zwaischproochiga Schtroossaschìld Hardäpfelmarkt; frànzeesch place Franklin LL-Q150 (fra)-Mathieu Kappler-place Franklin.wav \plas fʁɑ̃.klɛ̃\(info)) ìsch a Plàtz z’ Mìlhüüsa-n-ìm Owerelsàss. Sa lìegt zwìscha dr Rue Franklin un dr Rue Engel-Dollfus ìm Viartel Franklin–Fridolin.

Gschìcht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Àn dr Schtälla vum Hàrdäpfelmàrkt sìnn noch ìm 19. Joohrhudert Falder gsìì. Ànna 1874 hàt dr Aigatìmmer Jean Dollfus dia Falder ìn dr Schtàdtverwàltung Mìlhüüsa gmiata, wo sìe ànna 1877 kàuift hàt. Ànna 1881 ìsch dr Hàrdäpfelmàrkt bàuia worra. Ìm gliicha Joohr hàt maa doo dr Gàntzabrunna (uff hoochdiitsch Gänsebrunnen, frànzeesch Fontaine aux Oies) gsätzt, wo sitter 1840 uff’m Gàntzaplatzla hàt gschtànda ghàà.[1][2][3] Schpeeter ìsch dr Brunna-n-uff dr Schwàrzwàldplàtz versätzt worra.[4] Àm Ààfàng hàt dr Ort „Dollfus-Màrktplàtz“ ghaissa.[5]

Nàdììrlig hàt maa dr Plàtz bàuia, fìr doo a Màrkt äffna. Dr Groosshàndelmàrkt hàt’s bis 1969 gaa.[5] Àm Ààfàng vum 20. Joohrhundert ìsch’s ain vu da viar Märkta z’ Mìlhüüsa gsìì, wo jeeda Wucha-n-àm Zischtig, Dunnschtig un Sàmschtig schtàttgfunda hann. Uff’m Hàrdäpfelmàrkt sìnn àui vìela Àltertummhandler kumma.[6] Ànna 1924 ìsch àm Plàtz a Casino-Gschaft gäffnet worra.[5] Schuu-n-ìn da Joohra 1880 hàt dr H. Dietlin àm Plàtz jàpànischa Schdàdittla un Kunschtwark verkàuift ghàà. Dia Wark hann elsassischa Zaichner beiiflusst.[7]

Àm Hàrdäpfelmàrk ìsch sallamols d’ Schpìnnaräi vu Dollfus-Mantz gsìì. Sa ìsch ànna 1856 bàuia worra un ìsch àm 2. Hornung 1987 dur a Brànd schwaar bschaadigt worra.[8] Därt ìsch àui d’ mekàànischa Warkschtàtt vu Ducommun gsìì.[9] Sallamols ìsch àui àm Hàrdäpfelmàrkt a Vox-Kiino gsìì.[10] Vu 1975 bis 2018 ìsch àm Plàtz s’ bekànnta elsassischa Gàschtüüs Zum Klapperstei gsìì.[11]

Vum Andsjoohr 2010 bis 2012 hàt maa dr Hàrdäpfelmàrkt umgschtàltet.[11] Doo sìnn Pàrkplatzla-n-awaaggnumma worra.[12]

wàs doo z’ sah ìsch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Àn dr Äcka vu dr Rue Fanklin ìsch d’ Àpateek Pharmacie de l’Ange, wo s’ äältscht Gebäi àm Plàtz ìsch[5]
  • Uff’m Plàtz ìsch a rààdformig Brunna mìt 24 Wàsserschtrààhla, wu d’ Kìnder känna schpìela.[13][14]

Sunschtig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Àm Hàrdäpfelmàrkt fànga-n-oft Demonschtràzioona àà.[15][16][17]

Weblìnks[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Hàrdäpfelmàrkt z’ Mìlhüüsa – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. ↑ Ernest Meininger: Essai de description, de statistique et d'histoire de Mulhouse. E. Graeub, 1885, Marchés de la ville et foires annuelles, S. 86–87 (französisch, google.fr [abgerufen am 23. Juni 2022]).
  2. ↑ Eugène Riedweg: Mulhouse : images d’une ville singulière. Ed. du Rhin, 1997, ISBN 978-2-86339-132-7, S. 138 (französisch).
  3. ↑ Mìlhüüser Ìndüschtriigsällschàft/Société industrielle de Mulhouse (Hrsg.): Histoire documentaire de l'industrie de Mulhouse et de ses environs au XIXe siècle (enquête centennale). la Vve Bader, 1902 (französisch).
  4. ↑ Edouard Boeglin, Claudine Löliger: Le guide de Mulhouse. La Manufacture, 1993, ISBN 978-2-7377-0210-5, S. 114 (französisch).
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Pauline Weiss: Franklin : une rénovation inaboutie. In: L’Alsace. 29. August 2018, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).
  6. ↑ Ernest Meininger: Guide de Mulhouse. E. Meininger, 1919, S. 67 (französisch, google.fr [abgerufen am 23. Juni 2022]).
  7. ↑ Shūji Takashina (Hrsg.): Le Japonisme : Galeries nationales du Grand Palais, Paris, 17 mai-15 août 1988 ; Musée national d'art occidental, Tokyo, 23 septembre-11 décembre 1988. Frànzeesch Kültüürminìschterium, Editions de la Réunion des musées nationaux, 1988, S. 23 (französisch).
  8. ↑ A Foto vum Dollfus-Mantz-Schpìnnaräi vum Jean Erfurth ànna 1982 ìn dr Palissy-Dàtabànk vum Frànzeescha Kültüürminìschterium (frànzeesch)]
  9. ↑ A Foto vum Hàrdäpfelmàrkt vum Jean Erfurth ànna 1982 ìn dr Palissy-Dàtabànk vum Frànzeescha Kültüürminìschterium (frànzeesch)
  10. ↑ Université Robert Schuman. Centre CNRS Société, droit et religion en Europe: Le religieux dans la commune : régulations locales du pluralisme religieux en France. Hrsg.: Jean Baubérot, Franck Frégosi. Labor et Fides, 2001, ISBN 978-2-8309-1022-3 (französisch).
  11. ↑ 11,0 11,1 Klapp de fin pour la brasserie souterraine place Franklin. In: L’Alsace. 16. September 2018, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).
  12. ↑ Dominique Auzias, Jean-Paul Labourdette (Hrsg.): Mulhouse 2018 Petit Futé. Petit Futé, 2015, ISBN 978-2-7469-9962-6 (französisch).
  13. ↑ Édouard Cousin: Un jour à Mulhouse sans débourser un seul euro. In: L’Alsace. 9. Juli 2015, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch): „À noter qu’un autre « spot à jets d’eau » très prisé des familles existe à Mulhouse. Nettement moins dans l’hyper-centre, il se trouve place Franklin.“
  14. ↑ Fontaine de la Place Franklin - Se rafraîchir à Mulhouse. In: Alsace des petits. Abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).
  15. ↑ Karine Dautel: [Diaporama] A Mulhouse, on marche, on chante pour une vraie loi climatique. In: Dernières Nouvelles d’Alsace. 27. März 2021, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).
  16. ↑ Capucine Cardot: Migrants : à Mulhouse, les jeunes veulent « éveiller les consciences. In: L’Alsace. 18. Dezember 2021, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).
  17. ↑ A Mulhouse, une manifestation contre l’extrême droite avant le second tour de la présidentielle. In: L’Alterpresse 68. 22. April 2022, abgruefen am 23. Juni 2022 (französisch).

Koordinate: 47° 45′ 4,4″ N, 7° 20′ 0,3″ O

Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Place_Franklin&oldid=1050646"