Zum Inhalt springen

Ariccia

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Ariccia
Vorlage:Infobox Gemeinde in Italien/Wartung/Wappen fehlt?
Ariccia (Italien)
Ariccia (Italien)
Ariccia
Ariccia
Staat Itaalie
Regioon Latium
Metropolitanstadt Rom (RM)
Koordinate 41° 43′ N, 12° 40′ OKoordinate: 41° 43′ 13″ N, 12° 40′ 17″ O
Hööchi 412 m s.l.m.
Flechi 18 km²
Iiwooner 18.117 (31. Dez. 2022)[1]
Bostläitzaal 00072
Vorwaal 06
ISTAT-Nummere 058009
Bezäichnig vo de Iiwooner Ariccini, ìm Diàläkt Aricciaroli
Schutzpatron Hl. Apollonia
Website Ariccia

a Blìck uff d’ Àltschtàdt vun Ariccia
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Ariccia (Üssschprooch uff Itàliaanisch: [aˈritt͡ʃa], histoorisch uff Làtiinisch Aricia [aˈriːkia][2]/[aˈrit͡ʃia][3]) ìsch a itàliaanischa G’mainda, wo züa dr Metropolitàànschtàdt Rom ìn dr itàliaanischa Regioon Latium g’heert. Sa zeehlt 18.117 Iiwoohner (Schtànd 31. Dezember 2022).

Histoorisch ìsch d’ Schtàdt ìm lokààla Diàläkt Riccia, La Riccia odd’r aifàch ’A Riccia g’nännt gsìì.[4]

Beväälkerung

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Joohr 1560 1597 1780 1800 1853 1871 1936 1951 1961 1971 1982 1986 1991
Iiwoohner ~ 500[5] ~ 800[5] 1.450[6] ~ 1.350[7] ~ 1.668[8] 2.115[7] 5.696[7] 5.560[9] 7.942[7] 10.787[7] 14.515[10] 15.858[10] 16.858[10]
Joohr 1992 1996 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Iiwoohner 17.120[11] 17.812[11] 17.865[12] 17.848[13] 17.669[14] 17.885[15] 17.995[16] 18.053[17] 18.060[18] 18.083[19]

Àm Ààfàng vum 21. Joohrhundert ìsch dr üsslandischa Beveelkerungsààtail z’ Ariccia g’schtììga. Àm 31. Dezamber 2007 hann ìn dr Schtàdt 1.122 Üsslander g’laabt (d’runter 466 Manner un 656 Fràuija),[20] — dàs ìsch ìwwer zwaimol heecher àls ìm Joohr 2003. Bii dana sìnn 232 Mìnderjaahriga gsìì (149 vun’na sìnn ìn Itààlia uff d’ Walt kumma).[20]

Àm 31. Dezamber 2023 hann z’ Ariccia 1.491 Üsslander g’laabt — dàs ìsch 8,28 Prozant vu dr Schtàdtbeveelkerung gsìì.[21]

D’ ainziga Àmtsschprooch z’ Ariccia ìsch Itàliaanisch. D’ lokààla Mundàrt, wo uff Itàliaanisch dialetto ricciarolo haisst, g’heert züa da Diàläkta vun Zäntrààlitààlia (dialetti mediani). Sa wìrd hìtt ìmmer saltaner g’rädd un wìrd noh z’ nooh vum reemischa Diàläkt ärsätzt, wo sìch ìm friahja 21. Joohrhundert ìn dr gànza Metropoolregioon Rom düat verbraita.[22] Ànna 1999 hàt dr Mario Leoni a Büach zem Diàläkt vun Arriccia veräffentligt.[23]

Lìteràtüür

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Ariccia. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 28. Juli 2024]).
  • Arìccia. In: Enciclopedia Italiana. De Agostini (italienisch, sapere.it [abgerufen am 27. Juli 2024]).
  • Adriano Augusto Michieli: Ariccia. In: Grande Dizionario Enciclopedico UTET. Band I. Tipografia Sociale Torinese, Torino 1954, S. 852 (italienisch).
  • Thomas Ashby: Aricia. In: Hugh Chisholm (Hrsg.): Encyclopædia Britannica. 11. Auflage. Band 2. Cambridge University Press, 1911, S. 490 (britisches Englisch).
  • Mario Leoni: Notizie storico-archeologiche su Ariccia: mito, leggenda, storia. Centro Sociale Anziani Ariccia, Ariccia 2008 (italienisch, 159 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Mario Leoni: Il dialetto di Ariccia. Hrsg.: G’mainda Ariccia. Arti Grafiche (italienisch, 160 S.).
  • Emanuele Lucidi: Memorie storiche dell'antichissimo municipio ora terra dell'Ariccia, e delle sue colonie di Genzano e Nemi. Tipografia Lazzarini, Roma 1796 (italienisch).
  • Axel Christoph Gampp: Die Peripherie als Zentrum: Strategien des Städtebaus im römischen Umland 1600–1730. Die Beispiele Ariccia, Genzano und Zagarolo (= Manuskripte für Kunstwissenschaft in der Wernerschen Verlagsgesellschaft. Band 50). Worms 1996, ISBN 978-3-88462-949-9.
 Commons: Ariccia – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
  2. Dàs ìsch d’ Üssschprooch ìm klàssischa Làtiinischa.
  3. Dàs ìsch d’ Üssschprooch ìm modärna Kìrchalàtiinischa üss Itààlia.
  4. AA. VV.: Dizionario di toponomastica. Storia e significato dei nomi geografici italiani. Garzanti, Mailànd 1996, ISBN 88-11-30500-4, S. 38 (italienisch).
  5. 5,0 5,1 Lucidi 1796, S. 36
  6. Lucidi 1796, S. 35
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Profilo socio-economico di Ariccia. (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 22. Februar 2009; abgruefen am 26. Dezember 2008 (italiänisch).
  8. Dàs ìsch d’ Beväälkerung àn dr Zitt vum Kìrchaschtààt àm Andsjoohr 1853.
  9. Michieli 1954
  10. 10,0 10,1 10,2 Dati ISTAT - Istituto Superiore di Sanità sulla popolazione straniera residente 1982-1991. (Nicht mehr online verfügbar.) Istituto Nazionale di Statistica, archiviert vom Original am 14. Juli 2009; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  11. 11,0 11,1 Dati ISTAT sulla popolazione residente 1991-2001. (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 21. Dezember 2008; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  12. 14º censimento della popolazione ISTAT (31-12-2001). Abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  13. Dati ISTAT (01-01-2002). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  14. Dati ISTAT (01-01-2003). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 7. November 2009; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  15. Dati ISTAT (01-01-2004). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 5. November 2009; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  16. Dati ISTAT (01-01-2005). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 25. März 2012; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  17. Dati ISTAT (01-01-2006). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 8. November 2009; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  18. Dati ISTAT (01-01-2007). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 23. Juni 2013; abgruefen am 15. Dezember 2008 (italiänisch).
  19. Dati ISTAT (01-01-2008). (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 28. November 2009; abgruefen am 18. November 2015 (italiänisch).
  20. 20,0 20,1 Dati ISTAT sulla popolazione straniera residente al 1º gennaio 2007 per età e sesso. Istituto Nazionale di Statistica, abgruefen am 26. Dezember 2008 (italiänisch).
  21. ISTAT
  22. Ugo Vignuzzi: I dialetti del Lazio. In: Touring Club Italiano (Hrsg.): Guide rosse: Lazio. S. 89 (italienisch).
  23. Mario Leoni: Il dialetto di Ariccia. Hrsg.: G’mainda Ariccia. Arti Grafiche (italienisch, 160 S.).