Schrüüwaziager

A Schrüüwaziager mìt Holzgrìff

A Schrüüwaziager ìsch a mekànisch Warkzigg mìt’ra Klìng un Grìff, wo maa nutzt, fìr Schrüüwa-n-ìn Warkschtroffa-n-ii- odd’r àbschtrüüwa.

Bschriiwung

A Schrüüwaziager mìt’ra kurza Klìnga; gnännt Zwargschrüüwaziager, ìm Eeschtriich àui a Füschtschrüüwaziager.

A Hàndschrüüwaziager bschteht üss’ra Klìnga un Grìff.

D’ Forma vum Klìngaschpìtza (Àbtriib) äntschprìcht dr Mìtnààhmaprofil (Ààtriib) vum Schrüüwakopf. ’S gìtt àlso mehrera Forma:

• d’ Schlìtzschrüüwaziager fìr d’ aifàcha Längs- odd’r Flàchschlìtzschrüüwa (Kännzaicha SL)
• d’ Kritzschlìtzschrüüwaziager fìr Kritzschlìtzschrüüwa. D’ Firma Phillips-Screw hàt zwai Modälla uff dr Màrkt gbràcht:
  • Phillips-Kritzschlìtz (Kännzaicha PH)
  • Pozidriv-Kritzschlìtz (Kritzschlìtz mìt klaina Zehn zwìscha da Krìtzarm; Kännzaicha PZ)
• d’ Säckskàntschrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Üüssa- (vergl. Schtäckschlìssel) odd’r Ìnnasäckskàntkopf (Inbus)
• d’ Torx-Schrüüwaziager ìn Form vu’ma säcksschtrààhliga Schtarn (Säcksrundprofil, Kännzaicha TX)

’S gìtt unterschìedliga-n-Àrta vu dr Bfäschtigung vu dr Klìnga un Grìff. ’S gìtt zem Biischpìel Klìnga, wo tailwiis vum Grìff umschwärmt wara. Uff salla Schrüüwaziager kààt maa-n-àui mìt’ma Hàmmer schlààga, fìr Schrüüwa leesa. ’S gìtt àui Schrüüwaziager, wo-n-a Isoliarschtoff um dr Grìff bis züa dr Klìnga hann —dàs redüziart d’ Gfààhr vu’ma Schtroomschlààg. Fìr Eläktriker gìtt’s àui schpeziälla Schrüüwaziager, wo maa-n-uff Taila unter Schpànnung kààt bnutza. Samtliga Schrüüwaziager hann a màgneetischa Klìnga, fìr àss d’ Schrüüwa nìt käjt —schtàtdässa-n-ìsch manckmol a mekànischa Vorrìchtung fìr dr gliicha Zwack. D’ Ührmàcher un àndra Fiinmekàniker bnutza Schrüüwaziager, wo-n-àm oowera-n-And vum Grìff a drajbààra Plààta hann. Druff kann sa ìhra Hàndflächa-n-àbschtìtza, wahrend àss d’ Fìnger dr Grìff draija.

• 
  D’ Klìnga vu’ma Kritzschlìtzschrüüwaziager
• 
  A Kritzschlìtzaschrüüwaziager vum Phillips
• 
  Schrüüwaziager mìt Màgnethàlter fìr Bits
• 
  Schrüüwaziagerklìnga fìr un mìt Bohrwìnda
• 
  Drillschrüüwaziager
• 
  A Schrüüwaziager fìr Fiinmekàniker mìt’ra drajbààra Plàtta

Gschìcht

Dr Schrüüwaziager hàt maa schuu sitter’m And vum 17. Joohrhundert bnutzt. Mìt dr Ärfìndung vu dr Warkziggmàschììna ìm Mìtta vum 19. Joohrhundert hàt maa d’ Aisaschrüüwa vìel äfter bnutzt. Bis doo ìsch d’ Härschtällung vu Schrüüwa sehr miajsààm gsìì, dänn maa s’ Gwìnd vu Hànd doo drii müassa fäila.

Mìt dr ìndüschtriälla Revoluzioon hàt ma Metàllschrüüwa fàscht ìwweràll bnutzt. Àm Ààfàng hann vìela Hàndwarker nìt gwìsst, wia maa salla Schrüüwa bnutzt hàt. Soo hann sa sìe witter mìt’m Hàmmer iigschlààga; numma schpeeter hann sa Schrüüwaziager bnutzt. Noch ànna 1895 ìsch ìn’ma Fàchbüach gschrìewa gsìì: „D’ Schtrüüwa, wo mìt’m Hàmmer iigschlààga wara, wìrka wia Neegel, […], wàs gliich wia-n-a nutzlooser Unfug ìsch.“

Norma (Üüswàhl)

• ISO 2380–1 Schrüüwawarkzigg – Schrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Schlìtz – Teil 1: Schpìtza fìr hàndiga un mekànischa Schrüüwaziager
• ISO 2380–2 Schrüüwawarkzigg – Schrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Schlìtz – Teil 2: Àllgmaliga-n-Ààforderunga, Länga vu da Klìnga un Kännzaichnung vu hàndiga Schrüüwaziager
• ISO 2936 Schrüüwawarkzigg, Wìnkelschrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Ìnna-Säckskànt
• ISO 8764-1 Schrüüwawarkzigg – Schrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Kritzschlìtz – Tail 1: Schrüüwaziagerschpìtza.
• ISO 8764-2 Schrüüwawarkzigg – Schrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Kritzschlìtz – Tail 2: Àllgmaliga-n-Ààforderunga, Länga vu da Klìnga un Kännzaichnung vu hàndiga Schrüüwaziager
• DIN 905 Schrüüwaziager fìr Ìnnaviarkàntschrüüwa
• DIN 5200 Wìnkelschrüüwaziager fìr Schlìtzschrüüwa, Màssa
• DIN 5208 Wìnkelschrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Kritzschlìtz
• DIN 5264 Schrüüwaziager fìr Schrüüwa mìt Schlìtz, Schrüüwaziagerklìnga
• ÖNORM M 4930 Schrüüwaziager fìr Schlìtzschrüüwa

Lìteràtüür

• Witold Rybczynski: One Good Turn: A Natural History of the Screwdriver and the Screw. New York, NY [u. a.] 2000, ISBN 0-684-86729-X (anglisch)

Weblìnks

 Commons: Schrüüwaziager – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Schraubenzieher“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.