Émile Amann

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Émile Paul Joseph Amann (info) (* 4. Jüüni 1880 z’ Mussabruck, Département Meurthe-et-Moselle; † 11. Janner 1948 z’ Ruprechtsau, Schtroossburi) ìsch a frànzeescher reemisch-kàthoolischer Priaschter un Kìrchahistooriker gsìì. Ar hàt àn dr Üniwärsiteet vu Schtroossburi g’lehrt.

sii Laawa[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Émile Amann schtàmmt üss’ra elsassischa Fàmìlia. Ar ìsch ìn siinera Haimetschtàdt ìn d’ Sekundààrschüal gànga. Ar hàt d’rnooh àm Groossa Seminààri vu Nànzig gschtudiart un ìsch ànna 1903 àls Priaschter gwäiht worra. Ar hàt d’rnooh a Lizanz vu dr Lìteràtüür un Wìssaschàft b’schtànda, un schpeeter àui a Dokterwìrda vu dr Gotteslehr àm Kàthoolischa Ìnschtitüüt vu Pàriis. Ar ìsch d’rnooh Seelsorger àm Collège Stanislas z’ Pàriis worra. Ànna 1910 hàt’r zamma mìt’m Pàriiser Profasser L. Bousquet d’ Büachräihja Apocrypes du Nouveau Testament („fàlscha Schrìfta vum Näija Täschtàmant“) grìnda un hàt s’ äärschta Büach ìwwers Protoevànggelium vum Jàkob gschrììwa. Zamma mìt’m Vouaux hàt’r schpeeter Biacher ìwwer d’ Paulus- un Petrusàkta gschrììwa, wo ànna 1913 un 1920 üssagànga sìnn.

Wahrem Äärschta Waltkriag ìsch’r militäärischer Seelsorger gsìì; ar ìsch verwunda worra, un hàt s’ Kriiz vu dr Eehralegioon bikumma. Wu d’ Üniwärsiteet Schtroossburi ìm Oktoower 1919 wììder gäffent worra-n-ìsch, ìsch doo dr Amann àn dr Hoochschüal fìr Kàthoolischa Gotteslehr àls Profasser fìr àltertìmmliga Kìrchagschìcht ärnännt worra. Ar ìsch d’rnooh àls Eehradomhärr un Gaischtlig’r àm Pàpschthüüs worra. Ar hàt àb 1913 àm Verfàssa vum Dictionnaire de théologie catholique mìtgmàcht un hàt àb 1922 d’ Verfàssungslaitung vum Wark ìwwernumma. Ar hàt mehr àss 300 Iitraag gschrììwa, bsunderscht ìwwer d’ Papscht vu da äärschta zwelf Joohrhunderta un d’ Theolooga vum 16. un 17. Joohrhundert. Fìrs Läxikon schriiwa hàt’r d’ Biacher vu dr Schtroossburjer Üniwärsiteetsbibliothek b’nutzt. Ar hàt àui Briafa mìt zàhlriicha frànzeescha un üsslandischa Verfàsser gwackselt. Unter siinera Laitung sìnn 90 Häftla — àlso äbba 20 Bander — veräffentligt worra. Witterscht hàt’r àui àn dr Revue des sciences religieuses mìtgmàcht — ’s ìsch d’ offiziälla Zittschrìft vu dr Hoochschüal gsìì. D’ Amann ìsch bis 1947 Profasser blììwa. Wahrem Zwaita Waltkriag ìsch’r uff Clermont-Ferrand g’flìchta.

Àls Lehrer ìsch dr Amann ìsch bekànnt gsìì fìr siina gaischtiga Gnàuihait; d’ Schtüdanta hann gsajt, àss siina Lehr vu Harza kumma hàt. Wahrend siinera Fräizitt hàt dr Amann ìn dr lokààla Pfàrräi g’hulfa.

Noh era lànga Krànkhait ìsch dr Amann ìm Janner 1948 mìt 68 Joohra-n-ìm Schtroossburjer Viartel Ruprechtsau gschtoorwa. Grààd nooh siim Tood ìsch s’ Läxikon g’fartigt worra.

siina Veräffentligunga[ändere | Quälltäxt bearbeite]

siina Biacher

Le Protévangile de Jacques et ses remaniements latins (= Apocryphes du Nouveau Testament. Band 1). Letouzey et Ané, Pàriis 1910 (französisch, 404 S., archive.org). — ìwwers Protoevànggelium vum Jàkob
Les actes de Paul et ses épîtres apocryphes (= Apocryphes du Nouveau Testament). 1913 (französisch). — ìwwer d’ Paulusàkta
Les actes de Pierre (= Apocryphes du Nouveau Testament). 1920 (französisch). — ìwwer d’ Petrusàkta
Le dogme catholique dans les pères de l'église. Beauchesne, Pàriis 1922 (französisch, 436 S., archive.org). — ìwwers kàthoolisch Dogma bii da Kìrchavattera
L’Église des premiers siècles (= Bibliothèque catholique des sciences religieuses). Bloud et Gay, Pàriis 1928 (französisch). — ìwwer d’ friahja Gschìcht vu dr Kìrìch
- ìns Anglischa-n-ìwwersätzt unter’m Tìtel The church of the early centuries. Sands, London 1930 (britisches Englisch, 260 S., archive.org).
L’époque carolingienne (= A. Fliche, V. Martin [Hrsg.]: Histoire de l’Église depuis les origines jusqu'à nos jours. Band 6). 1938 (französisch). — ìwwer d’ Kàrolinger-Äära
zamma mìt’m Auguste Dumas: L'église au pouvoir des laïques (888-1057) (= A. Fliche, V. Martin [Hrsg.]: Histoire de l’Église depuis les origines jusqu'à nos jours. Band 7). Bloud & Gay, 1940 (französisch, 544 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).

siina Zittschrìftsàrtìkel

La formation du clergé anglican. In: Revue catholique des Églises. 1905, S. 88–102 (französisch).
Sur un passage de l'Octavius (XXI, 3). In: Bulletin d’ancienne littérature chrétienne. 1911, S. 123–126 (französisch).
L’ange du Baptême dans Tertullien. In: Revue de sciences religieuses. Band I, 1921, S. 203–221 (französisch).
Un jésuite professeur de théologie à Stockholm en 1576. In: Revue de sciences religieuses. Band 9, 1929, S. 188–210 (französisch).
Questions de critique et d’histoire. In: Revue de sciences religieuses. Band 12, 1932, S. 220–255 (französisch). — ìwwers Büach Theophilus von Antiochien vum Friedrich Loofs
Points de vue nouveaux dans l’histoire des dogmes. In: Revue de sciences religieuses. Band 13, 1933, S. 235–265 (französisch).
La théologie christologique de Théodore de Mopsueste. In: Revue de sciences religieuses. Band 14, 1934, S. 161–190 (französisch).
A propos d’une histoire nouvelle de la papauté. In: Revue de sciences religieuses. Band 16, 1936, S. 380–385 (französisch). — ìwwers Büach Das Papsttum vum Johannes Haller
L’adoptianisme espagnol du VIII^e siècle. In: Revue de sciences religieuses. Band 16, 1936, S. 281–317 (französisch).
Philipe le Bel et le Saint-Siège, à propos d’un livre récent. In: Revue de sciences religieuses. Band 17, 1937, S. 471–480 (französisch).
Un nouvel ouvrage de Théodore de Mopsueste. In: Revue de sciences religieuses. Band 20, 1940, S. 490–528 (französisch).
Autour de l’histoire du Gallicanisme (à suivre). In: Revue de sciences religieuses. Band 21, 1947, S. 17–52 (französisch).
Autour de l’histoire du Gallicanisme (suite et fin). In: Revue de sciences religieuses. Band 22, 1948, S. 9–26 (französisch).
L’affaire Nestorius vue de Rome. In: Revue de sciences religieuses. Band XXIII, 1949, S. 5–37 (französisch).
L’affaire Nestorius vue de Rome (suite). In: Revue de sciences religieuses. Band 24, 1950, S. 28–52 (französisch).

Lìteràtüür[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dominique Lerch: Amann Émile. In: Nouveau dictionnaire de biographie alsacienne. Band 1. Fédération des sociétés d’histoire et d’archéologie d’Alsace, 1982, S. 34 (französisch, alsace-histoire.org [abgerufen am 4. Dezember 2023]).
Amann (Émile). In: Michel Caffier (Hrsg.): Dictionnaire des littératures de Lorraine. Band 1. Éditions Serpenoise, 2003, ISBN 2-87692-569-9, S. 21 (französisch).
Michel Andrieu: Monseigneur Emile Amann. In: Revue des sciences religieuses. Band 22/1–2, 1948, S. 5–8 (französisch, persee.fr [abgerufen am 4. Dezember 2023] Toodsààzaig).
Charles Munier: Mgr Emile Amann (1880-1948). Enseignement à la Faculté : 1919-1947. In: Revue des sciences religieuses. Band 43/3–4, 1969, S. 331–333 (französisch, persee.fr [abgerufen am 4. November 2023]).