Gâteau mollet
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
Dr Gâteau mollet (als. „waicher Küacha“) ìsch a frànzeescha Assschpeziàliteet üss’m Argonner Wàld, bsunders üss’m Ardenna-n-Argonna. ’S ìsch a Küacha üss Butter, Aijer, Heefataig, Zucker un Sàlz,[1][2] wo ma-n-àls Vor- odd’r Nohschpiisa ìss.[3]
d’ Gschìcht vum Grìcht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ma waiss nìt, wänn dr Gâteau mollet zem äärschta Mol kocht worra-n-ìsch.[4] Ma waiss àui nìt, wu’s ärfunda worra-n-ìsch: äntwädder ìn da Ardenna odd’r ìn dr Champagne.[5] S’ Rezapt hann villicht Elsasser mìtgbràcht, wu sa dr diitsch-frànzeescha Kriag vun 1870–1871 gflechta hann. Dàs wurd ärkläära, worum dr Küacha wia-n-a Kugelhupf üsssìeht.[1][5][6]
Sallamols ìsch dr Küacha Gâteau à la royale gnännt gsìì —dàs bediitet „keenigliger Küacha“. Gassa worra-n-ìsch’r vor àllem vun àrma Fàmìlia.[1] Bii da Hochzittsfaschter hàt ma-n-oft a „waicher Küach“ särviart, mìt’ma verschtäckta Sìlwerrìng drìnn. Wänn a junger Gàscht dr Rìng äntdäckt hàt, dänn hàt ma gsajt, àss’r boll hiroota wurd.[1]
Ànna 2007 ìsch z’ Neufmanil ìm Ardennes a Briaderschàft äntschtànda, fìrs lokààla Zuckerkiachla un dr Gâteau mollet färdra.[6] Àlla zwai Joohra orgànisiart d’ Briaderschàft a Fascht z’ Neufmanil, fìr dia Schpeziàliteeta färdra.[7] Gfärdert wìrd àui dr Gâteau mollet dur d’ Bootschàft vu da Briaderschàfta vum Ardennes.[8]
wia ma-n-’s kocht un särviart
[ändere | Quälltäxt bearbeite]A Gâteau mollet kocha ìsch aifàch un koschtbìllig. ’S düürt numma-n-äbb 55 Mìnüüta. Doo ìsch s’ Rezapt fìr äbb 10 Gàschta:[9]
- Nìmm 20 g frìscha Heeva un verkrummel’ sìe ìn a bìtsi ààwärmta Mìlch;
- Làss rüaija fìr a pààr Mìnüüta;
- Ìn’ma Schìssel, mìsch 200 g Mahl mìt’ma Prisla Sàlz, ema gschtrìchana Assläffel voll Zucker, dr Heeva un dräi Aijer; wahrenddässa fiag noh z’ noh 200 g Butter bii un mìsch nochamol dàs àlles;
- Nìmm a Furm un beschtriich sìe mìt Butter un Mahl; dänn schanck dr Taig doo druff ii;
- Làss dàs àlles ìn’ma wàrma Zìmmer rüaija, wahrend mìndeschtens zwai Schtunda —’s ìsch bassr, wänn düü d’ Furm ìwwerdäcksch;[8]
- Wänn dr Taig hoch gnüa ìsch, schiaw dàs ìn dr Oofa ii (mìt’m Wàrmaregülààter uff 6) un làss äbb 35 Mìnüüta làng bäcka.
- Wänn’s färtig ìsch, wàrt bis’s kàlt ìsch; dänn moodl’ dr Küacha uff’ma Oofagatter üss un draij ìhn um.[8]
Dr Gâteau mollet ìss ma kàlt odd’r laih.[9] Dr Küacha kààt ma mìt Rühm, Schühm odd’r Frìchta,[1] un nàdììrlig àui mìt Kàffee särviara.[6]
Sunschtigs
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Gâteau mollet ìsch ahnlig wia dr pikàrdischa Gâteau battu,[6] wo sallamols àui „Gâteau mollet“ gnännt gsìì-n-ìsch.
Kwalla-n-ààgàb
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Dominique Auzias, Jean-Paul Labourdette: Champagne-Ardenne 2019. Petit Futé (französisch, google.fr [abgerufen am 16. Februar 2022]).
- ↑ Folklores de Champagne : Numéros 96 à 101. Société des amateurs de folklore et arts champenois, 1985, Gâteau mollet, S. 119 (google.fr).
- ↑ À Neufmanil, la galette au suc et le gateau mollet: plus que des recettes de grand-mère. In: L’Ardennais. 28. Oktober 2018 (französisch, lardennais.fr [abgerufen am 16. Februar 2022]).
- ↑ Gâteau mollet. (pdf) In: Les Nouvelles de la Boulangerie. Institut national de la boulangerie pâtisserie, archiviert vom Original am 10. Februar 2022; abgruefen am 16. Februar 2022.
- ↑ 5,0 5,1 Le gâteau mollet ardennais. In: Les Almanachs des Terroirs de France. Abgruefen am 8. August 2019 (französisch).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Confrérie de la galette à suc' et du gâteau mollet. Festival des confréries en Ardenne, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch).
- ↑ À Neufmanil, la galette au suc et le gateau mollet: plus que des recettes de grand-mère. In: L’Ardennais. 28. Oktober 2018, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch).
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Le Gâteau mollet. Främdaverkehrsàmt vu Charleville-Sedan, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch). Doo ìsch s’ offiziälla Rezapt vum Gâteau mollet, vu’ma Ardenner Bäck vu dr Ambassade des confréries de l’Ardenne.
- ↑ 9,0 9,1 S’ Rezapt vu’ma Gâteau mollet üss da Ardenna uff Marmiton. Àbgrüafa-n-àm 16. Hornung 2022 (frànzeesch).