Autismus (vun àltgriachisch autós, ‚salbscht‘) ìsch a tiafgriifenda Äntwìcklungsschteerung, wo-n-ìm Àllgmaina vor’m drìtta Laawesjoohr ufftrìtt. ’S kààt sìch ìn ainem odd’r mehrera vu da folgenda Beraich zaiga:
Probleema biim wackselsittiga soziààla-n-Umgàng un Üsstöisch (z. B. biim Verschtandniss un Uffbàui vu Beziahunga)
Unreegelmaassigkaita bii dr schproochliga un nìt-verbàla Kommünikàzioon (z. B. biim Blìckkontàkt un Kärwerschprooch)
iigschrankta-n-Ìnträssa mìt Verhàlta, wo sìch oft stereotypisch wìederhoola
üüsserordentliga Begaawung uff Tailgebiater vum logischa un kognitiwa Danka —s’ kààt àui a ärheechta-n-Ìnteliganz sìì, bsunders biim Hochfunkzionälla-n-Autismus (Asperger-Syndroom) un biim Kanner-Autismus
D’ betroffena Persoona bezaichnet maa-n-àls Autista odd’r àls autistisch. Waga-n-ìhra Iischrankunga brüücha vìela autistischa Litt —manckmol laaweslàng— Hìlf un Unterschtìtzung. Autismus ìsch unàbhangig vu dr Ìnteliganzäntwìcklung; jedoch gheert Ìnteliganzmìnderung züa da hiiffiga züasatzliga-n-Iischrankunga. Trotz da umfàngriicha Forschungsààschtraagunga-n-ìsch kää àllgmain ànärkànnta-n-Ärkläärung vu da Ursàcha vun autistischa Schteerunga.
Ìm friahjera Klàssifikàzioonssychtääm ICD-10 hàt maa zwìscha verschìedena Forma vum Autismus unterschìeda (z. B. friajkìndliger Autismus, atypischer Autismus un Asperger-Syndroom). Ìm DSM-5 un ìn dr ICD-11 (wo maa sitter 2022 bnutzt) wara kää Subtypa mehr ärwäähnt; grädd wìrd’s numma vu’ma àllgmaina Autismus-Schpäktrum-Schteerung (ASS; anglisch autism spectrum disorder, kurz ASD). Dia Änderung hàt ma gmàcht, wial d’ Wìssaschàftler ìmmer äfter saaga, àss a klààra-n-Àbgranzung vu Subtypa (noch) nìt meeglig ìsch —schtàttdässa sott maa vu’ma fliassenda-n-Ìwwergàng zwìscha „mìlda“ un „schtärkera“-Autismusforma reeda.
Oft schtàppla autistischa Litt Geegaschtand uff odd’r schtälla sìe gliichformig raihjawiis.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Autismus“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.