Äärscht Vàtikàànisch Konziil

a Gmäld vum Äärschta Vàtikàànischa Konziil ìm Petersdom

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

S’ Äärschta Vàtikàànischa Konziil (kurz àui I. Vatikanum bzw. I. Vaticanum odd’r Vatikanum I bzw. Vaticanum I; làtiinisch Concilium Oecumenicum Vaticanum Primum [konˈt͡ʃilium ekuˈmenikum vatiˈkanum ˈprimum]; itàliaanisch Concilio ecumenico Vaticano Primo [konˈt͡ʃiljo ekuˈmɛniko vatiˈkano ˈpri.mo]) wìrd vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch àls ìhr 20. àllgmainliga Konziil ààg’lüagt. S’ Ziil ìsch gsìì, d’ kàthoolischa Glàuiwalehra bass’r ärkläära geega d’ filosoofischa Lehrsatz vu dr Modärna.

Gschicht un Bschlüss

S’ Konziil ìsch vum Pàpscht Pius IX. b’rüafa un àm 8. Dezamber 1869 gäffnet worra. Ìn dr dogmààtischa Konschtituzioon Dei Filius vun Àwrìl 1870 hann d’ Konziilsvattera mehrera Ideea — Razionàlischmus, Ànàrkischmus, Kommunischmus, Soziàlìschmus, Liberàlischmus, Materialischmus, Modärnischmus, Nàtüràlischmus, Pantheischmus un Säkulàrischmus — àls Ìrrtummslehra verurtailt. Ìm Summer 1870 ìsch s’ Lehrdokumant Pastor Aeternus veräffentligt worra; doo drìnn hann d’ Konziilsvattera dr rachtliga Primààt vum Pàpscht ärkläärt un d’ Lehr vu dr Pàpschtliga Unfahlbààrkait andgìltig àls Dogma b’schtìmmt. A pààr Kleeriker hann dia Lehra nìt woohrg’numma un hann waagadam d’ àltkàthoolischa Kìrìch grìnda. Ìn dr Sìtzungspàuisa-n-ìsch dr Kriagsärkläärung vu Frànkrììch àn Pröissa gsìì — dàs ìsch dr Diitsch-Frànzeescha Kriag gsìì. Ìm Kriag hàt s’ Keenigraich Itààlia dr Kìrchaschtààt b’sätzt. S’ Konziil ìsch nìt wììder uffg’numma worra un ìsch àm 20. Oktoower 1870 uff unb’schtìmmta Zitt vertààgt worra.

a pààr Bìlder

• 
  a Sìtzung vor’m Konziil ìn dr Sixtiinischa Kàpall
• 
  d’ Äffnung vum Konziil Vatikanum I àm 8. Dezamber 1869
• 
  a Zaichnung vum Konziil ìm Petersdom
• 
  a Zaichnung vum Konziil dur dr Gioacchino Altobelli
• 
  kàthoolischa Kleeriker üss mehrera Lander, wo sìch uff’m Konziil getroffa hann
• 
  dr Pàpscht Pius IX. uff dr Sedia gestatoria uff’m Konziil ìm Petersdom
• 
  a Zaichnung vum Pius IX. mìt da Konziilsvattera
• 
  a Zaichnung vum Pàpscht Pius IX. uff’m Konziil
• 
  s’ Volk, wo ìm Petersdom d’ offiziälla B’schtìmmung vu dr Pàpschtliga Unfahlbàrkait düat fiira
• 
  a Medààlia mìt’ra Zaichnung vum Konziil druff
• 
  a Fanschterglààs ìn dr Kìrìch Saint-Melaine z’ Domalain (Bretagne) — ’s zaigt d’ B’schtìmmung vu dr Pàpschtliga Unfahlbààrkait àls Dogma

Lìteràtüür

uff Diitsch

• Vatikanische Konzile. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 19. Februar 2024]). 
• Klaus Schatz: Vatikanum I und II. In: Theologische Realenzyklopädie Online. De Gruyter, Berliin/Näi York 2010 (degruyter.com). 
• Bernward Schmidt: Kleine Geschichte des Ersten Vatikanischen Konzils. Herder, Friiburg u. à. 2019, ISBN 978-3-451-38430-1 (376 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Peter Neuner: Der lange Schatten des I. Vatikanums. Wie das Konzil die Kirche noch heute blockiert. Herder, Friiburg 2019, ISBN 978-3-451-38440-0 (239 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Julia Knop, Michael Seewald (Hrsg.): Das Erste Vatikanische Konzil. Eine Zwischenbilanz 150 Jahre danach. WBG, Darmstadt 2019, ISBN 978-3-534-27136-8 (334 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Klaus Schatz: Vaticanum I: 1869–1870. 1: Vor der Eröffnung. Schöningh, Paderborn u. à. 1992, ISBN 3-506-74693-6 (300 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Klaus Schatz: Vaticanum I: 1869–1870. 2: Von der Eröffnung bis zur Konstitution „Dei Filius“. Schöningh, Paderborn u. à. 1993, ISBN 3-506-74694-4 (405 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Klaus Schatz: Vaticanum I: 1869–1870. 3: Unfehlbarkeitsdiskussion und Rezeption. Schöningh, Paderborn u. à. 1994, ISBN 3-506-74695-2 (358 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Detlef Peitz: Die stenografische Protokollierung des Ersten Vatikanischen Konzils 1869/70. In: Neue Stenografische Praxis. Band 67, Nr. 3–4, 2019, S. 51–74. 

uff Anglisch

• First Vatican Council. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 19. Februar 2024]). 
• Jean-Yves Lacoste: Vatican I, Council of. In: Encyclopedia of Christian Theology. Band 3. Routledge, Näi York 2004, ISBN 978-1-57958-250-0 (amerikanisches Englisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• Richard P. McBrien: The HarperCollins Encyclopedia of Catholicism. Näi York 1995, ISBN 978-0-06-065338-5 (amerikanisches Englisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• J. M. Konrad Kirch: Vatican Council. In: Charles G. Herbermann, Edward A. Pace, Condé B. Pallen, Thomas J. Shahan, John J. Wynne (Hrsg.): The Catholic Encyclopedia. Band 15. Robert Appleton Company, Näi York 1912 (amerikanisches Englisch, newadvent.org [abgerufen am 19. Februar 2024]). 
• E. E. Y. Hales: The First Vatican Council. In: Charlotte Methuen, Andrew Spicer (Hrsg.): Studies in Church History. Band 7, 1971, ISSN 0424-2084, S. 329–344, doi:10.1017/S0424208400016636 (englisch). 
• James Hennesey: National Traditions and the First Vatican Council. In: Archivum Historiae Pontificiae. 1969, S. 491–512, JSTOR:23563715 (englisch). 
• Philip Hughes: The Church in Crisis: A History of the General Councils, 325–1870. Hanover House, Garden City, Näi York (amerikanisches Englisch, archive.org). 
• Vatican Council, First. In: The Columbia Encyclopedia. 6. Auflage. Columbia University Press, Näi York 2001 (amerikanisches Englisch). 
• John W. O’ Malley: Vatican I: The Council and the Making of the Ultramontane Church. Harvard University Press, 2018, ISBN 978-0-674-98617-6 (amerikanisches Englisch, 320 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 
• August Bernhard Hasler: How the Pope Became Infallible: Pius IX and the Politics of Persuasion. Doubleday, Garden City, Näi York 1981, ISBN 978-0-385-15851-0 (amerikanisches Englisch, archive.org). 
• Theodore K. Hoppen: First Vatican Council, 1869–70. In: History Today. Band 19, Nr. 10, Oktober 1969, S. 713–720 (englisch). 
• Emiliana P. Noether: Vatican Council I: Its Political and Religious Setting. In: Journal of Modern History. Nr. 2. 40, 1968, S. 218–233, JSTOR:1876730 (amerikanisches Englisch). 
• Ante Kadić: Bishop Strossmayer and the First Vatican Council. In: Slavonic and East European Review. Band 49, Nr. 116, S. 382–409, JSTOR:4206412 (englisch). 
• William L. Portier: The First Vatican Council, John Henry Newman, and the Making of a Post-Christendom Church. In: Newman Studies Journal. Band 17, Nr. 1, 2020, S. 123–144 (englisch, jhu.edu). 
• John Raymond: The First Vatican Council 1869–1870. In: History Today. November 1962, S. 759–767 (englisch). 
• Thimothy Verhoeven: Transatlantic Connections: American Anti-Catholicism and the First Vatican Council (1869–70). In: Catholic Historical Review. Band 100, Nr. 4, 2014, S. 695–720 (amerikanisches Englisch, jhu.edu). 

uff Frànzeesch

• Jean-Urbain Comby: Premier concile du Vatican. In: Encyclopædia Universalis. Encyclopædia Universalis France (französisch, universalis.fr [abgerufen am 19. Februar 2024]). 
• Viktor Conzemius: Pourquoi l’autorité pontificale a-t-elle été définie précisément en 1870 ? In: Concilium. Nr. 64, 1971 (französisch). 
• J. Gadille: Vatican I, concile incomplet ? In: Le Deuxième concile du Vatican. Actes du colloque de l’École française de Rome, Rom 1989, S. 33–45 (französisch). 
• H. Rondet: Vatican I, le concile de Pie IX. La préparation, les méthodes de travail, les schémas restés en suspens. Lethielleux, Pàriis 1961 (französisch). 
• Gustave Thils: Primauté et infaillibilité du Pontife romain à Vatican I et autres études d’ecclésiologie. Presses de l’Université de Louvain, Lööwen (Belgia) 1989, ISBN 90-6186-328-7 (französisch, 421 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 

Weblìnks

 Commons: Äärschta Vàtikàànischa Konziil – Sammlig vo Multimediadateie

• Veräffentligunga-n-ìwwers’ Äärschta Vàtikàànischa Konziil im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
• d’ Dokumanta vum Äärschta Vàtikàànischa Konziil uff dr Websitta vum Hailiga Schtüahl (hoochdiitsch)