Zum Inhalt springen

Champenois

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Champenois (champaignat)
Verbreitig: Frànkrììch (Champagne-Ardenne, süüdlig Aisne, neerdlig Département Yonne, eeschtlig Seine-et-Marne)
Belgia (Prowìnza Namur, Luxemburg)
Linguistischi
Klassifikation
:
Unterteilige:

Langrois, Sennonais, Troyen (drunter Vallage), Briard, Rémois, Ardennais[1]

Schriftsyschtem: Làtiinisch Àlfàbeet
Offizieller Status
Amtssprooch vo:
Anerkannti Minderheitesprooch vo: Àànärkännung àls „Schprooch vu Frànkrììch“;
„iihaimischa regionààla Schprooch“ ìn dr Frànzeescha Gmainschàft vu Belgia
Sproochchürzel
ISO 639-1

ISO 639-2

ISO 639-3

Kàrta: d’ verschììdana Diàläkta vum Champenois
d’ verschììdana Diàläkta vum Champenois
Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Champenois LL-Q150 (fra)-Ltrlg-Champenois.wav [ʃɑ̃pənwa] (ìn dr Schprooch salbscht sààga m’r lou champaignat) ìsch a Schprooch, wo züa da Langues d’oïl gheert.[2] Grädd wìrd sa vor àllem ìn dr Champagne,[3] àwwer àui ìn a pààr Gebiater ìn dr eeschtliga Pikàrdäi, dr neerdliga Burgund un ìm üsserschta Süüda vu Belgia — ìn mehrera Deerfer ìm untera Semois-Tààl.[4] Sa ìsch àls a arnschthàft gfaahrdana Schprooch iig’schtuuft.[5]

Ìn Frànkrììch hàt s’ Kültüürminìschteerium Champenois àls „Schprooch vu Frànkrììch“ àànärkännt.[6][7] Ìn Belgia-n-ìsch sa zitter 1990 vu dr Frànzeescha Gmainschàft àls „iihaimischa regionààla Schprooch“ iig’schtuuft.[8][9][10][11]

Noh-n-em Prosper Tarbé sìnn ìnnerhàlb vum Champenois fìmf Hàuiptdiàläkta z’ unterschaida:[12]

Noh dr Orgànisàzioon Linguasphere sìnn säcks Hàuiptdiàläkta z’ unterschaida:[1]

  • s’ Langrois (ìm Süüda vum Haute-Marne un ìm Noorda vum Département Côte-d’Or)
  • s’ Sennonais (ìm Noorda vum Yonne um dr Schtàdt Sens
  • s’ Troyen (ìm Département Aube um d’ Schtàdt Troyes)
    • s’ Vallage-Diàläkt (ìm Norda vum Haute-Marne, ìm Oschta vum Aube, ìn dr Làndschàft Vallage)
  • s’ Briard (ìm Oschta vum Département Seine-et-Marne un ìm Süüda vum Département Aisne)
  • s’ Rémois (ìm Nordoschta vum Département Marne um d’ Schtàdt Reims).
    • s’ Diàläkt vu dr Côte champenoise (ìm Wäschta vum Département Marne)
    • s’ Diàläkt vu dr Regioon vum See Der-Chantecoq un vum Perthois (ìm Süüdoschta vum Département Marne)
    • s’ Argonnais (ìm Argonner Wàld un ìm Oschta vum Département Marne; doo ìsch àui a Ìwwergàngsdiàläkt zem Ardennais)
  • s’ Ardennais (ìm greeschta Tail vum Ardenna-Département, drunter àui um d’ Schtàdt Charleville-Mézières)
    • s’ Porcien (um Château-Porcien)
    • s’ Sugny-Diàläkt (ìn Belgia um Les Hautes-Rivières un Sugny).

Lìteràtüür

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Henry Bourcelot: L’histoire et la géographie linguistique à la lumière de l’Atlas linguistique de la Champagne et de Brie. In: Les dialectes romans de la France. Centre national de la recherche scientifique, Pàriis 1973 (französisch).
  • Jean-Pierre Chambon: Régionalismes rimbaldiens ? In: Parade sauvage. Band 5. Éditions Classiques Garnier, Pàriis 1988, S. 20–27, JSTOR:44780055 (französisch).
  • Jean Daunay: Parlers champenois. 1998 (französisch, 1567 S., vignerons-les-riceys.com [PDF; abgerufen am 14. März 2024]).
  • Richard Dominique: Langue et chansons de nos grands-pères de Champagne. Éditions CPE, 2012, ISBN 978-2-84503-991-9 (französisch, 160 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Bernard Poplineau: Vieux parlers et chansons de nos grands-pères ardennais. Éditions CPE, 2011, ISBN 2-84503-936-0 (französisch, 160 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  • Prosper Tarbé: Recherches sur l'histoire du langage et des patois de Champagne. Band 1. Reims 1851 (französisch, bnf.fr [PDF; abgerufen am 14. März 2024]).
 Commons: Champenois – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. 1,0 1,1 The Linguasphere Register : The indo-european phylosector, Linguasphere Observatory. 1999 (englisch, archive.org [PDF; abgerufen am 15. März 2024]).
  2. Bernard Popelineau: Langues d'Oïl et langue champenoise. In: Lou Champaignat. Nr. 5, 1993 (französisch).
  3. Hervé Abalain: Le français et les langues historiques de la France. Éditions Jean-Paul Gisserot, Quintin (französisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  4. Atlas sonore des langues régionales de France. In: Atlas sonore des langues régionales de France. CNRS, 2020, abgruefen am 14. März 2024 (französisch).
  5. Champenois. Défense et promotion des langues d'oïl, 2010, abgruefen am 14. März 2024 (français).
  6. Les langues de France. (PDF) Délégation générale à la langue française et aux langues de France du Ministère de la Culture, 2016, archiviert vom Original am 27. Januar 2023; abgruefen am 14. März 2024 (französisch).
  7. Bernard Popelineau: Le champenois langue de France. In: Lou Champaignat. 2003 (französisch).
  8. Langues régionales endogènes. Service des langues régionales endogènes, Fédération Wallonie-Bruxelles, abgruefen am 14. März 2024 (französisch).
  9. Michel Francard: Wallon, Picard, Gaumais, Champenois. Les langues régionales de Wallonie. De Boeck, Brüssel 2013 (französisch).
  10. Michel Francard: Langues d’oïl en Wallonie. Bureau européen pour les langues moins répandues, Brüssel 2000, ISBN 1-870675-17-7 (französisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
  11. Michel Francard: La frontière entre les langues régionales romanes et le français en Wallonie. In: La lexicographie différentielle du français et le "Dictionnaire des régionalismes de France. 2005, S. 45–61 (französisch).
  12. Prosper Tarbé: Glossaire de Champagne ancien et moderne. Band 2. Imprimerie de P. Régnier, Reims 1851, S. 11 (französisch).