Portal:Basel

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
  S Wabbe vo Baasel
Portal Baasel

Sali zämme uf em Portaal Baasel

Mit Baasel cha d Stadt Baasel sälber gmäint si oder au s Gebiet, wo d Kantöön Baasel-Stadt und Baasel-Land umfasst, also mee oder weeniger überall, wo mä e Form vo Baaseldütsch, sig s d Sprooch vo dr Stadt oder vom Land, schwätzt. Das entspricht öbbe em historische Kanton Basel plus e baar Gebiet vom ehemooligi Fürstbistum.

D Stadt Baasel (französisch Bâle, italiänisch Basilea, rätoromanisch Basilea) het öbbe 171'000 Iiwooner und isch die drittgrössti Stadt in dr Schwiz. Zämme mit de Landgmäinde Rieche und Bettige bildet si dr Kanton Baasel-Stadt und isch däm si Hauptort.
Dr Dreiländeregge
D Stadt isch scho sit Joorhunderte e wichdige Verkeersknootepunkt uf dr öiropäische Nord-Süd-Aggse und isch dr offiziell Hoochseehaafe vo dr Schwiz.

Baasel lit im üsserste Nordweste vo dr Schwiz, wo d Gränze vo Frankriich, Dütschland und dr Schwiz e Dreiländeregge bilde. Wäge iirer Laag het si lang mee ins Elsass und ins Baadische gluegt as gege Süüde in d Richdig vo dr Äidgenosseschaft. Am Baasler Rhiichnöi wird us em Hoochrhii dr Ooberrhii, wo bis zum Meer schiffbaar isch. Baasel isch dr Standort von e Hufe Finanzdienstläistigsfirmene und vo Chemii- und Farmaundernääme.

Z Baasel isch die eltisti Uniwersidäät vo dr Schwiz dehäi und e Hufe bekannti Persönligkäite wie dr Erasmus vo Rotterdam, dr Paracelsus, dr Hans Holbäi oder dr Friedrich Nietzsche häi doo gschafft. D Stadt isch bekannt für iir riichhaltigs kulturells Aagebot wie zum Bischbil Dotzedi vo Museum und Theater.

D Gschicht vom Ort loot sich zruggverfolge bis in s 5. Joorhundert vor Christus, wo sich Kelte am Rhiichnöi niidergloo häi. D Röömer häi sich um d Zitewändi uf em Münsterbärg afo verschanze, bis d Alemanne s Gebiet übernoo häi. Im Middelalter isch bis zur Reformazioon dr Bischof vo Baasel dr Stadtherr gsi. Bis zur Revolutioon vo 1798 häi denn Oligarche mit Hilf vo de Zümft in dr Stadt und in iirem Underdaanegebiet gherscht. Noch dr Restaurazioon het sich 1833 d Landschaft vo dr Stadt drennt. Im 19. und am Aafang vom 20. Joorhundert het die Industrielli Revoluzioon d Stadt erfasst und si het sich zum wirtschaftlige Zentrum am Ooberrhii entwigglet.

Kultur und Gsellschaft

Theater: Theater Basel - Baseldytschi Bihni - Musical-Theater Basel - Theater Fauteuil - s Marionettetheater
Kunst: s Kunstmuseum - d Kunsthalle - s Museum für Geegewartskunst - d Baasler Künstlergsellschaft - dr Kunstkredit - s Marionettetheater
Muusig: d Basel Sinfonietta - Em Bebbi sy Jazz - Basel Tattoo - d Baasler Liederdaafele - ChorBasel - Collegium Musicum Basel - dr Hans-Hueber-Saal - Jazz Festival Basel - d Gnaabe- und Mäitlimuusig - d Gnaabekantorei - s Nöije Orkester Baasel - Opera Basel - s Simfoniiorkester - Top Secret Drum Corps
Museum: s Historische Museum - s Naturhistorische Museum - s Jüüdische Museum vo dr Schwiz - d Skulpturhalle
Baasler Fasnacht: Drummeli - Morgestraich - Schnitzelbank
Sport: FC Basel - FC Nordstern Basel - Rugby Football Club Basel - Baasler Rhiischwümme - Basler Stadtlauf - Joggelihalle
Medie: Telebasel - Baasler Zitig - Energy Basel - Radio Basilisk - Radio X - Daageswuche - Baslerstab - Teleregio - Nazzi-Zitig

Bolitik, Rächt und Wirtschaft

Rächt: d Verfassig vom Kantoon Baasel-Stadt‎
Politik: Dr Regierigsroot - dr Grooss Root - die Demokratisch-Soziali Bardei - die Evangelischi Volksbardei - die Liberal-Demokratischi Bardei - die Sozialdemokratischi Bardei
Iirichdige: BIZ - Basler Mission - GGG
Undernääme: Bâloise - BVB - Baasler Zitig - Hoffmann-La Roche - Novartis - UBS - Basler Kantonalbank - Herzog & de Meuron - Manor AG - dr Rangschierbaanhoof Baasel - d Rhiihääfe - Swiss
Verkehr: d BVB - Fäärene - Flughaafe Baasel-Mülhuuse - d Rhiihääfe - d Schiffländi - Wiisedaalbaan - dr Baadisch Baanhoof - dr Rangschierbaanhoof - dr SBB Baanhoof - dr Elsässer Baanhoof - Die trinazionaali S-Baan Baasel
Veraastaltige und Mässe: Art Basel - Baloise Session - Basel Tattoo - Baasler Herbstmäss - Baselworld - Morgestraich - Swiss Indoors

Bildig

Hoochschuele: d Uniwersidäät Baasel - die Alti Uniwersidäät - s Biozentrum - d Uniwersidäätsbibliodeek - d Muusigakademii vo dr Stadt Baasel
Forschig: Basel Institute for Immunology
Schuele: s Gümnasium am Münsterblatz - s Böimlihoof - s Kirschgarde - s Lienerd - s Wirschaftsgümnasium - d Blääsischuel - s Bruederholzschuelhuus - Theobald-Baerwart-Schuelhuus

Oort und Bauwärk

Bauwärk: s Münster - die Middleri Brugg - s Spaaledoor - s Roothuus - dr Baanhoof SBB - s Joggeli - d Barfikiirche - s Blaue Huus und s Wisse Huus - d Sandgruebe - s Rundhoofgeböid vo dr Mustermäss

Blätz: dr Barfi - dr Määrtblatz - dr Münsterblatz - dr Äscheblatz - d Schiffländi - d Höiwoog -  dr Fischmäärt

Stroosse: die Freiji Strooss - d Riddergass - dr Stäinebärg - dr Noodlebärg - dr Rhiisprung - d Nordtanggänte - d A2

Gschicht

Die keltischi Siidlig Baasel-Gaasfabrik - dr Münsterhüügel - dr Ungaresturm 918 - s Fürstbistum Baasel - d Zümft - d Handfesti 1263 - dr Juudepogroom 1349 - s Ärdbeebe vo 1356 - dr Stadtbrand vo 1417 - dr äidgenössisch Kanton Baasel, 1501 - dr Bangsionesturm 1521 - d Reformazioon 1529 - dr Rappechrieg 1591 - dr Schwizer Buurechrieg 1653 - s 1691er-Wääse - d Revoluzioon vo 1798 - d Kantoonsdäilig 1833

Lyt

Heidi Abel - Basilius Amerbach - Werner Arber - Karl Barth - Jakob Bernoulli - Jacob Burckhardt - Johannes Fatio - Johann Froben - Stephan Gutzwiller - Johann Peter Hebel - Isaak Iselin - Zoë Jenny - Rudolph Bolo Mäglin - Christoph Merian - Peter Ochs - Johannes Oekolampad - Thomas Platter der Ältere - Tadeus Reichstein - Paul Sacher - Hans-Peter Tschudi - Johann Rudolf Wettstein - Murat Yakin -Rolf Zinkernagel

Nöiji Ardikel
Artikel, wo fääle

Basler VolksblattPopp (Automobilhersteller)W. KöngNationale SuisseWarteck BierHaas’sche SchriftgiessereiSigismund Heinrich AliothRudolf Braun (Historiker)Louis BaurWilhelm Emil BaumgartnerEmil BürginOtto und Walter SennSteib+SteibRoche-Turm (Bau 1)Roche-Turm (Bau 2)Roche-Turm (Bau 3)Grosspeter TowerBIZ-TurmBiozentrum-TurmSt. Jakob-TurmBasler Marathon-TageEHC BaselFechtgesellschaft BaselFernsehturm St. ChrischonaMeret Oppenheim HochhausLonza-HochhausMesseturm BaselBank J. Safra SarasinLonza GroupNationale SuisseSchwabe AGSyngentaTally WeijlBasler AusschussBasel IBasel IIBasler ÜbereinkommenOnlineReportsPax-GebäudeSpatz (Zeitung)Turmhaus (Basel)Stefan Cornaz

 Commons: Baasel – Sammlig vo Multimediadateie