Bangsionesturm

Dr Jakob Meyer zem Haas, 1516, Gmäld vom Hans Holbäi em Jüngere.

Dialäkt: Baseldütsch

Dr Bangsionesturm isch e politische Umsturz in dr Stadt Baasel im Joor 1521 gsi.

Gschicht

Am 24. Juni 1516 isch dr Jakob Meyer zum Haas as dr erst Bürgerligi zum Bürgermäister vo Baasel gweelt worde. Mit sinere Politik het er zwar d Iinaame vo dr Stadt vergrösseret, aber wil er Räislöifer an fremdi Mächt vermiddlet het, isch er vo vile kritisiert worde. Äine vo dene Kritiker isch dr Pamphilus Gängebach gsi, wo in Flugbletter d Obrigkäit aaklagt häi, si verchaufi iiri Underdäane für dräckigs «heimlich gelt» wie Vee ins Usland.

1521 het sich Baasel exklusiv mit Frankriich verbündet, was für vili Rootshere wie für e Jakob Meyer zum Haas oder für e Hans Gallizian seer iidrääglig gsi isch. Dr Meyer und anderi Rootshere häi im August 1521 erkläärt, ass es gsetzlig sig, wemm mä brivati Bangsione würd aanee. Im Oktober si denn Stroosseschlachte usbroche zwüsche de Aahänger vom franzöösische und vom kaiserlige Laager. Dr Meyer und no fümf Mitgliider vom Root si us em Amt gheit und verhafdet worde. Die Süüberigsakzioon vo dr franzöösische Frakzioon, wo mä hüte as «Bangsionesturm» bezäichnet, het zun ere Umverdäilig vo dr Macht under de verschiidene politische Chreft gfüert. Zerst isch e Machtvakuum entstande und eso het dr Root d Stadt vo dr bischöflige Herschaft chönne befreije und het d Bürgermäister und d Oberstzumftmäister uf äigeni Fust afo weele. Au het die Hoochi Stuube s Rächt uf acht Sitz im Root, wo si theoretisch immer no ghaa het, verloore. Bi de Zümft het sich d Macht vo de Herezümft zu de Handwärkerzümft verschoobe.

Dr Meyer, dr Oberstzumftmäister Ulrich Falkner, dr Hans Gallizian, dr Hans Heinrich Gebhart, dr Oberstzumftmäister Hans Trutmann und dr Eucharius Holzach, die mäiste von ene us dr franzöösische Frakzioon, si us em Root verstoosse worde. Dr Meyer het sich denn politisch in dr Stadt nüm bedäiligt und isch schliesslig noch dr Reformazioon furtgange. Dr Hans Gallizian isch uf Soledurn gflüchdet und het vo dört gege Baasel agitiert. Si Bsitz, won er z Baasel zrugggloo het, isch komfisziert und verstäigeret worde.

Politisch ufgstiige isch in dere Zit dr Jakob Meyer zum Hirze, wo äine vo de weenige Rootshere gsi isch, wo sich gwäigeret häi, vo de Franzoose Bangsionsgälder aaznee. 1522 het er dr Blatz vom Oberstzumftmäister Ulrich Falkner übernoo, wo us em Root usgstoosse worde isch.

Dr Umsturz het aber d Baasler Politik nid öbbe demokratischer gmacht. Au d Rootshere us de Handwärkerzümft häi zu de regimäntsfähige Familie ghöört und si immer no mit em gliiche, alte Waalsüsteem gweelt worde, wo sich dr Root us sich sälber uuse ernöieret het.

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Jakob_Meyer_zum_Hasen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.