D Verfassig vom Kantoon Baasel-Stadt

Dialäkt: Baaseldütsch

D Verfassig vom Kantoon Baasel-Stadt isch die rächtligi Grundornig vom schwizerische Kantoon Baasel-Stadt. As Kantoonsverfassig läit si s Fundamänt vom kantonaale Staats- und Verwaltigsrächt. D Verfassig, wo hüte gültig isch, datiert vom 23. Merz 2005 und isch am 13. Juli 2006 in Chraft drätte.

Dr Karl Buurged-Iseli isch dr letscht Baasler Bürgermäister gsi und dr Vorsitzend vom Verfassigsroot, wo d Verfassig vo 1875 usgaarbäitet het. Dere iiri Grundsetz gülte au hüte immer no.

Wo sich Baasel vo dr Herschaft vom Fürstbischof befreit het, het si e Republik bildet und es isch ere glunge, Underdaanegebiet in iire Bsitz z bringe. D Entschäidigsgwalt isch zerst bim Chläine Root glääge, wo vo Aadlige und Patrizier dominiert worde isch. Im Baasler Wääse het 1691 dr Grooss Root, wo d Zümft e groosse Iifluss ghaa häi, d Macht übernoo. In dr churze Zuit vo dr Baasler Revoluzioon 1798 het dr Kantoon e Verfassig ghaa, wo die ehemoolige Baaselbieter Underdaane die gliiche Rächt ghaa häi wie d Stedter. Wääred dr Helvetische Republik het dr Kantoon Baasel e räini Verwaltigsäihäit bildet und erst 1803 mit der Mediazioonsakte en äigeni Kantoonsverfassig überchoo. In dr Restaurazioonszit het d Stadt dr Aaspruch vo de Baaselbieter uf gliichi Rächt immer wider abgleent, bis dass die früenere Underdaanegebiet sich in dr Baasler Kantoonsdrennig iiri Sälbständigkeit erkämpft und 1833 dr Kantoon Baasel-Landschaft bildet häi. Dr Räst vom Kantoon Baasel het sich as Kantoon Baasel-Stadt konstituiert und si Staatsufbau vo vor dr Revoluzioon bhaltet. Erst 1875 häi die Radikaale e demokratischi Verfassig chönne iifüere, und die het grundlegendi Ändrige brocht, wo zum e groosse Däil im Brinzip hüt no gälte.

Die aktuelli Verfassig

Ufbau und Inhalt

D Verfassig isch gliideret in d Präambel und in zää Abschnitt mit im Ganze 149 Paragraafe.Mereri Abschnitt si in Underabschnitt iidäilt, für dass es üübersichliger isch.

Preambel 1 Allgemäini Bestimmige 2 Grundrächt und Grundrächtsziil 3 Staatsziil und Staatsufgoobe 4 Bürgerrächt und Volksrächt 4.1 Bürgerrächt 4.2 Stimmrächt 4.3 Waale 4.4 Volksiniziatiive 4.5 Referendum 4.6 Mitwirkig 5 Kantoon und Gmäinde 5.1 Gmäinde im Allgemäine 5.2 Gmäindautonomii 5.3 Bürgergmäinde 5.4 Organisazioon und Stellig im Kantoon

6 Kantonaali Behörde 6.1 Grundsetz 6.2 Dr Grooss Root 6.3 Dr Regierigsroot und d Verwaltig 6.4 Die Richterlige Behörde 6.5 Ombudsstell 7 Finanzornig 8 Chille und Religioonsgmäinschafte 8.1 Öffentligrächtlig anerkennti Chille und Religioonsgmäinschafte 8.2 Anderi Chille und Religioonsgmäinschafte 8.3 Gmäinsaami Bestimmige 9 Revisioon vo dr Verfassig 10 Übergangsbestimmige

Bsundrigi Merkmol

D Preambel isch seer churz und nimmt Bezuug uf d «Verantwortig gegenüber dr Schöpfig» und s «Wüsse, wo d Gränze vo dr menschlige Macht si». D Grundrächt chömme grad noch de Allgemäine Bestimmige, was zum Usdruck söll bringe, dass si e hooche Stellewärt häi. In äinzelne Pünkt gönge si über d Bundesverfassig uuse. So häi Mensche mit Behindrige zuesätzligi Aasprüch im Zsämmehang mit em Zuegang zu Baute und Aalaage, Iirichdige und Läistige für d Öffentligkäit (§ 8 Abs. 3). Witer häi Eltere e Rächt uf Betröijig für iiri Chinder under Dags (§ 11 Abs. 2).

Dr Kantoon Baasel-Stadt isch in zwäi Hiisichte e staatsrächtlige Sonderfall. D Stadt Baasel het kä vollständigi äigeni Organisazioon, sondern isch witgehend mit em Kantoon verbunde. Zwar git s noch dr Kantoonsverfassig en Iiwoonergmäind vo dr Stadt Baasel (§ 57 Abs. 1). Im Underschiid zu de bäide andere Iiwoonergmäinde (Bettige und Rieche) wird Baasel aber vo de Kantoonsbehörde verwaltet (§ 57 Abs. 2) und het weder e Gmäindiroot non e Gmäindiparlamänt. In Bezug uf d Organisazioon vom Staat sticht uuse, ass dr Bresidänt vom Regierigsroot für vier Joor vom Volk gweelt wird (anstatt wie bishär für äi Joor vom Groosse Root). Die bsundrigi Stellig vom Regierigsbresidium isch in dr Schwiz äimoolig.

Wo d Baasler Verfassig vor d Bundesversammlig cho isch, het im Ständeroot e Vorschrift zu Diskussioone gfüert, wo säit, ass dr Kantoon gege d Nutzig vo dr Kärnenergii sig (§ 31 Abs. 3). Bi äänlige Passaasche in de Verfassige vo de Kantöön Gämf und Baasel-Landschaft het d Bundesversammlig früener Vorbehalt ghaa. Dr Ständeroot het aber doo uf e Vorbehalt verzichdet, wil d Vorschrift nume Ussage macht über d Art vo de Energiidrääger, wo im Kantoon sötte brucht wärde und dr Kantoon nit verpflichdet isch, Bundesbeschlüss zur Energiipolitik z hinderdriibe oder dr Bau vo Atomchraftwärk in Noochberkantöön z verhindere.

Die histoorischi Entwicklig

D Emanzipazioon vom Fürstbischof

Im Middelalter het dr Fürstbischof vo Baasel über d Stadt Baasel und d Gebiet drum ume gherrscht und doodrfür Beamti us em Ministerialestand iigsetzt. Die fürstbischöfligi Verwaltig het Vögt, Schulthäiss, Vitztum, Münzmäister und Zollmäister umfasst. Dr Chläi Root, wo zum erste Mol 1118 erwäänt worde isch und vo öbbe 1180 as e sälbständig handelnde Usschuss ufdräte isch, isch us Ridder und Bürger zsämmegsetzt gsi. Er isch zsämme mit em Schulthäiss, em Bürgermäister und em Stadtschriiber für d Stadtgmäind verantwortlig gsi. Dr König Friedrich II. het dr Root 1218 ufglööst aber vor 1225 wider iigsetzt. Jetzt het er us Ridder und Bürger bestande, wo vom Fürstbischof ernennt worde si. D Handfesti, wo dr Bischof 1260 dr Stadt gee het, het die stedtischi Gsetzgääbig greeglet.

Vo dr Middi vom 13. Joorhundert aa het d Gmäind scho zimlig vil Autonomii vom Fürstbischof ghaa. Wäge verheerende Komflikt si die bischöflige Finanze im ene miserable Zuestand gsi, so dass sich d Stadt Schritt für Schritt vo dr bischöflige Herschaft het chönne lööse. Noch dr nöije Handfesti vo 1337 het dr Chläi Root vier Ritter, acht Verdräter vo dr läächefähige Bürgerschaft (Achtburger) und 15 Mitgliider vo de Zümft umfasst; vo 1383 aa si no d Mäister vo de fufzää Zümft drzuechoo. 1380 isch dr Grooss Root in Erschiinig dräte. Dä isch am Aafang nume e Gremium gsi, wo dr Chläi Root het chönne iiberüefe wie s em guet dunkt het. Die mäiste vo de 200 Groossrööt si emol Zumftlüt gsi, wääred Aadligi und Patrizier dr Chläi Root dominiert häi. D Bürgermäister, d Oberstzunftmäister und dr Chläi Root häi d Oobrikäit bildet, won e Hufe Kompetänze ghaa het. Zwüsche 1360 und 1390 het d Stadt Baasel dur Pfand oder Chauf die wichdigste Herschaftsrächt an sich brocht. Das het ere zwar faktisch d Suwerenidäät gsicheret, aber wäge de Kompetänze, wo im Fürstbischof no bliibe si, nit zum Status von ere freije Riichsstadt verhulfe.

Dr Usbau vo dr stedtische Herrschaft

E wichdige Schritt in dr witere Entwicklig isch 1392 d Veräinigung vo dr Stadt Baasel mit em Chläibaasel gsi, wo dr Aafang zur Territoriaalbildig markiert het. Noch em Bidritt zur Äidgenosseschaft im Joor 1501 het Baasel dr Stand von ere unabhängige Stadtrepublik und eme sälbstständige Territoriaalstaat ghaa. 1521 isch dr letscht und entschäidend Schritt uf em Wääg zur vollständige Emanzipazioon choo: D Stadt het sich äisitig vo dr fürstbischöflige Ooberhohäit losgsäit, wo nume no im Naame nooch vorhande gsi isch und het jetz au formell in äigener Kompetänz dr Root besetzt und d Stadthöipter gweelt. Wo sich 1529 d Reformazioon duuregsetzt het, häi dr Fürstbischof und s Domkapitel d Stadt verloo.

S Waalverfaare, wo ab 1521 gültig gsi isch, het d Regierigsgwalt vom Chläine Root bestäätigt. Dr Grooss Root isch au witer nume sporaadisch zsämmedräte, zum gwüsse Rootsbeschlüss e gröösseri Legitimazioon z gee. Sini Mitgliider si vo de Zumftvorständ dur Kooptazioon bestimmt worde, wääred Wakanze im Chläine Root au dur Kooptazioon usschliesslig us em Kräis vo de Zumftvorständ nöi bsetzt worde si. E Hufe Rootskommissioone und -kollegie häi die regulääre Regierigs- und Verwaltigsufgoobe usgfüert, wo sich au uf die ländlige Underdaanegebiet bezooge häi. Dr bedütendst Usschuss isch dr Drizäänerroot (oder Ghäim Root) gsi. Ursprünglig isch s e Chriegsroot gsi, isch aber nodino zum e ständige Orgaan vom Chläine Root worde, wo die politische Maassnaame vorberäitet und usgfüert het. Alli wichdige Funkzioone häi sich immer mee in de Händ von ere ängere oligarchische politische Füerigsschicht innerhalb vom Chläine Root konzentriert. 1691 isch s zun ere revoluzionääre Erheebig vo de Zümft choo, wo s fertig brocht häi die verfassigsmässig Ornig z ändere. S ooberste Staatsorgaan isch vo denn aa dr Grooss Root gsi, wo regelmäässig dagt het, 282 Mitgliider gha het und über die wichdige Amtsgschäft entschiide het. Dr Chläi Root isch formell wiiterhi d Obrigkäit gsi, er het aber nume no chliineri Stelle chönne bsetze und d Richder ernenne.

D Gliiderig vo dr Stadtrepublik

Ab 1640 het s Baasler Territorium d Ämter Farnsburg, Homburg, Chläihünige, Liestel, Münchestäi, Rieche und Waldeburg (ab 1673 Ramstäi inklusiiv) umfasst. Für d Verwaltig und d Rächtsprächig si Landvögt zueständig gsi, wo zerst vom Chläine Root iigsetzt worde si und ab 1691 vom Groosse Root. Farnsburg, Chläihünige, Rieche und Waldeburg si für Mitgliider vom Chläine Root reserwiert bliibe, die üübrige Vogteie si au an Mitgliider von ere bräitere zümftische Füerigsschicht vergee worde, bsundrigs noch 1691. D Landvögt si under dr Kontrolle vo bäide Rööt gstande, verschidnigi Rootskommissioone häi sich speziell mit dr Landschaft befasst. E Räije vo dörflige Ämter si vo de Gmäinde elläi oder zsämme mit dr Oobrikäit mit Dorfbewooner bsetzt worde. Örtligi Gricht häi in zivilrächtlige Sache gurdäilt, zum Däil si s au Schlichdigsinstanze gsi. 1611 isch zum erste Mol e Landesornig für d Ämter Waldeburg, Homburg, Farnsburg und Ramstäi ufgstellt worde und das isch nid mööglig gsi, ooni dass rächtligi Bsunderhäite in de äinzelne Ämter respektiert worde weere. Noch em Buurechrieg vo 1653 het d Oobrikäit schweeri Iigriff in die politische Rächt vom Underdaanegebiet vorgnoo: Liestel het s Rächt verloore, si Root sälber z bsetze und die bäide Schulthäiss us dr äigene Bürgerschaft z weele. Allerdings häi d Liestler vo 1674 aa wider äine vo de bäide Schultheiss chönne weele.

Vo dr Helvetik zur Restaurazioon

Dr Freihäitsbaum uf em Münsterblatz am 20. Januar 1798

D Baasler Füerigsschicht het sich as Folg vo dr Franzöösische Revoluzioon in zwäi Laager gspaltet, die reformorientierte «Patriote» und die konserwatiive «Aristokraate». D Patriote häi Ändi 1797 under em Oberstzumftmäister Peter Ochs d Macht übernoo. Dr Napoleon Bonaparte het dr Ochs uf Bariis iiglaade und dä isch zur Überzüügig cho, ass Frankriich s nid wurd akzeptiere, wenn die patrizische Verfassige vo Baasel und vo dr Äidgenosseschaft witer wurde bestoo. Dr Grooss Root het am 18. Dezämber e Vorstooss zur Gliichstellig vo dr Stadt und dr Landschaft no wuchdig abgleent, aber wo d Landschaft e Moonet spööter revoltiert und sich der Revoluzioon aagschlosse het, het d Stadt nüme chönne d Auge vor dr nöije Realidäät zuedrucke. Am 20. Januar 1798 het d Obrigkäit käi anderi Waal me gha, as in ere groosse Rootsversammlig d «Gliichhäitsurkunde» z verabschiide, wo alle Gmäinde vo dr Landschaft vollkommeni Freihäits- und Gliichhäitsrächt iigruumt het. No am gliiche Daag het mä au uf em Baasler Münsterblatz wie früener sho z Liestel e Freihäitsbaum ufgstellt.

As Folg vom Iifall vo de Franzoose in d Äidgenossechaft, wo am 28. Januar 1798 aagfange het, het im Kantoon Baasel e Nazionaalversammlig afo regiere, wo us je 20 indiräkt gweelte Verdräter vo dr Stadt und vo dr Landschaft bestande het. Scho am 20. April 1798 het si sich ufglööst, wo die ersti helvetischi Verfassig in Chraft dräte isch. Wääred dr Zit vo dr Helveetische Republik isch Baasel wie alli andere Kantöön e räini Verwaltigsäihäit gsi. Noch em Zsämmebruch vom Staat het dr Napoleon am 19. Februar 1803 d Mediazioonsakte erloo, wo au e nöiji Verfassig für e Kantoon Baasel drzue ghöört het. Im 135-chöpfige Groosse Root (Legislative) si d Stadt und d Landschaft öbbe noch iire Bevölkerigszaale verdräte gsi, im 25-chöpfige Chläine Root (Exekutive) si aber nume acht Verdräter vo dr Landschaft gsässe. Wo d Franzoose 1813/14 abzooge si, het d Stadt im Zuug vo dr Restaurazioon mit dr Verfassig vom 4. Merz 1814 iiri Vormachtstellig zruggüübercho und het im nöije Groossroot 90 vo de 150 Rööt gstellt. D Gmäinde vom Birsegg si am 28. Dezämber 1815 zum Kantoon choo, nochdäm am 7. Novämber 1815 d Veräinigungsurkunde underschriibe worde isch. Entsprächend isch dr Grooss Root um vier Sitz vergröösseret worde.

Dr Ufstand vo dr Landschaft und d Kantonsdrennig

In dr Gliichhäitsurkunde het s zwaar ghäisse, ass die alte Verheltniss zwüsche dr Stadt und em Land nie me widerhärgstellt wurde, aber genau das isch zum e groosse Däil bassiert. D Bevölkerig isch immer weeniger zfriide worde und dr Stephan Gutzwiller, en Apfikaat und Mitgliid vom Groosse Root us Therwil, het under em Iidruck vo dr franzöösische Julirevoluzioon e Bittschrift für e nöiji Verfassig an die stedtische Oobere gschriibe. Si isch am 18. Oktober 1830 vo 40 Landbürger, wo sich im Ghäime z Buebedorf versammlet häi, beschlosse und acht Daag druf mit 810 Underschrifte em Baasler Bürgermäister Johann Heinrich Wieland bresentiert worde. In dr Bittschrift het sich dr Gutzwiller uf d Gliichhäitsurkunde bezooge, und e Kopii drvoo zu dr Bittschrift doo. Das het alle klaar gmacht, ass d Landschäftler baraat gsi si, s gmäinsaame Band mit dr Stadt z ernöijere, aber nid um jeede Briis.

Uf e revoluzionääre Druck aane het dr Grooss Root d Verfassigsrevisioon in Aagriff gnoo, wo in Aasetz sit 1829 diskutiert worde isch. Dr Entwurf, wo vorgschlaage worde isch, het für d Kräis um e Gutzwiller nit d Gliichhäit mit dr Stadt brocht, wil d Verdrätig im Groosse Root vo dr Landschaft, wo dr Bevölkerig nooch dobblet so grooss gsi isch, immer noonig representatiiv gsi weer. Zum dr Stadt klaar mache, wo si stöön, häi d Baaselbieter am 4. Januar 1831 z Liestel e «Landsgmäind» mit 2000 bis 3000 Persoone organisiert. Si häi d Representazioon im Groosse Root noch dr Volkszaal gforderet, d Gliichhäit vo alle politische und bürgerlige Rächt, e Verfassigsroot, wo vom Volk gweelt wurd und e Volksabstimmig über die rewidierti Verfassig. Mit dr Waal von ere browisoorische Regierig am 6. Januar z Liestel isch druf dr erst revolutionäär Akt vo dr Landschaft choo. Baasel het uf dr Ufruer mit dr milidäärische Bsetzig vo Binnige, Allschwil und Liestel reagiert. Die browisoorischi Regierig vo dr Landschaft isch uf Aarau gflüchdet.

Dr Grooss Root het am 12. Februar 1831 die rewidierti Verfassig mit de Bestimmige zur diräkte Waal vom Groosse Root, em Zensus, de Vorrächt vo dr Hauptstadt, dr Erwärbsfreihäit und dr Bestimmig, ass zur Aanaam vo dr Verfassig d Meerhäit vo Stadt und Land nötig sige, verabschiidet. Die gmäässigt liberaali Verfassig isch am 28. Februar vo dr Meerhäit vo de Stadt- und Landbürger aagnoo worde. Won e baar Möönet spööter die browisoorischi Regierig im ene Daagesbefääl d Landschaft vom Ghorsaam gegenüber dr stedtische Regierig befreit het, het die wider Drubbe gege Liestel gschickt. D Daagsatzig het uf dä zwäit Ufstand vo de Baaselbieter mit dr Bsetzig vo dr Baasler Landschaft dur äidgenössischs Milidäär reagiert und d Stadt ufgforderet, dr Landschaft entgegezchoo. Bi dr Abstimmig, wo vo dr stedtische Oobrigkäit aagordnet worde isch, öb d Landschaft bi dr Stadt söll bliibe, het am 23. Novämber 1831 e Meerhäit vo dr Landschaft gegen e Drennig vo dr Stadt gstimmt. Allerdings het fast d Helfti vo de Stimmberächtigte uf en Ufruef zum Boykott vo de Ufständische gloost.

In 46 Gmäinde het s kä absoluti Meerhäit vo de Zuestimmende gee. Das het dr Groossi Root as e Misstrauenswotum interbretiert. Wien er scho vorhäär bekannt gmacht het, het er am 22. Februar 1832 beschlosse, de opposizionelle Gmäinde uf e 15. Merz die öffentligi Verwaltig z entzie, wenn si sich nit im Noochiine mit eme Meerhäitsbeschluss äidütig zum Kantoon Baasel wurde bekenne. Druf het am 17. Merz e Volksversammlig z Liestel die 46 Gmäinde, wo «gstrooft» worde si, für suwerään erkläärt. Si het eso dr Grundstäi für dr nöi Kantoon Baasel-Landschaft gläit. Dä het denn en äigeni Verfassig gschriibe, wo am 4. Mai vo de Stimmberächdigte dütlig aagnoo worde isch. Die Suwerenidäätserkläärig het dr Komflikt mit dr Stadt lo eskaliere, dr nöi Kantoon het si Unabhängigkäit noch bluetige Zsämmestööss mit stedtische Drubbe und em entschäidende Siig in der Schlacht an dr Hülfteschanz am 3. August 1833 verdäidigt. Drei Wuche spööter, am 26. August, het die äidgenössischi Daagsatzig d Baasler Kantoonsdrennig bestäätigt under em Vorbhalt vo dr freiwillige Wiiderveräinigung.

D Verfassige vom Stadtkantoon

D Daagsatzig het dr nöi Halbkantoon verpflichdet, sich e Verfassig z gee. Si isch am 3. Oktober 1833 in Chraft dräte und het im Aasatz as liberaal chönne aagluegt wärde, het aber d Dradizioone vom Ancien Régime nid chönne abschüttle. Dr 119-chöpfig Grooss Root isch nit noch em Brinzip vo dr Volkssuwereenidäät gweelt worde, sondern in Waalzümft (36 Mitgliider) und Kwardierversammlige (83 Mitgliider) vom ene seer änge Kräis vo Aktivbürger. Dr 13-chöpfig Chläi Root und die bäide Bürgermäister, wo im Jooresturnus gwäggslet häi, het dr Grooss Root us sinere Middi gweelt. D Rootshere – nit aber d Bürgermäister – häi eerenamtlig gschafft, grad wie d Verwaltig, wo si gläitet häi. Eso si weeniger Brivilegierti vo iiflussriiche Ämter brakdisch usgschlosse gsi. Dr Grooss Root het au meerhäitlig d Judikative ernennt. Näbe de kantonaale Behörde het au d Stadtgmäind e Groosse und e Chläine Stadtroot ghaa. D Verfassigsrevisioon vom 8. April 1847 het d Richderstelle uf Lääbenszit ufghoobe. Wägen em Verbot vo dr Gwärbfreihäit het s Zumftsüsteem witerhii bestande. D Verfassig, wo am 28. Februar 1858 aagnoo worde isch, het Kompetänze vo de Gmäinde im Kantoon gee und het d Gwärbfreihäit weenigstens nüm usgschlosse.

Zwar het Baasel-Stadt sit de 1840er Joor im Vergliich mit andere Kantöön as soziaal fortschrittlig gulte, wber d Organisazioon vom Staat het immer antikwierter usgsee. Ab 1874 isch d Kantoonsverfassig au nüm mit dr Bundesverfassig kompatiibel gsi, wil si Bürger vo andere Kantöön vom Waalrächt usgschlosse het. Die Freisinnige und Radikaale, under iine dr Wilhelm Klein, wo in dr Stadt immer me dominiert häi, häi doorum e vollständig überaarbäiteti Verfassig verlangt. Die isch am 9. Mai 1875 mit ere überwältigende Meerhäit vo de Stimmberächtigte aagnoo worde. Si het die grundlegendste Ändrige in dr Gschicht vo dr Stadt brocht und wirkt bis hüte nooch. Am Blatz vom Chläine Root het e siibechöpfige Regierigsroot as vollamtligi Exekutiive fungiert und isch au am Spitz von ere brofessionalisierte Verwaltig gstande. Die 130 Groossrööt si in elf Waalkräis noch em Majorzsüsteem gweelt worde und si für d Gsetzgääbig zueständig gsi und häi d Mitgliider vom Regierigsroot und d Grichtsbresidänte bestimmt. S Grichtswääse isch au vollständig nöi strukturiert worde. Stimm- und waalberächdigt si alli volljöörige männlige Schwizerbürger gsi. Die häi jetz in obligatoorische Referendum über Verfassigsändrige und in fakultatiive Referendum über Gsetz chönne abstimme und mit Volksiniziatiive sälber nöiji Reeglige duuresetze. As letzte Kantoon het Baasel-Stadt au de jure d Gwärbfreihäit iigfüert. D Ufgoobe vo dr Stadtgmäind Baasel, wo bedütigslos worde isch, si uf e Kantoon und die nöi organisierti Bürgergmäind vo dr Stadt Baasel ufdäilt worde, wääred d Gmäinde Rieche und Bettige mee Autonomii üüberchoo häi.

Am 2. Dezämber 1889 het s Volk e Verfassigsrevisioon aagnoo, wo gegenüber 1875 weenig grundleegend Nöierige brocht het, sondern vor allem d Usdeenig vo de politische Volksrächt und im Kantoon soziaalpolitischi Ufgoobe gee het. Nöi isch au gsi, ass die Stimmberächdigte d Regierigsrööt diräkt gweelt häi wie au dr baaselstedtisch Verdräter im Ständeroot. Dr Eduard Hagenbach-Bischoff het scho 1870 e Reform vom Waalrächt vorgschlaage und das isch 1905 mit dr Iifüerig vom Proporzsüsteem für d Groossrootswaale au bassiert. In elf Joorzäänt het s im Ganze zwäi Dotzed Däilrevisioone gee. Zu de wichdigste ghööre 1910 d Drennig vo Chille und Staat und 1966 d Iifüerig vom Frauestimmrächt.

As Reakzioon uf e parlamentaarische Vorstooss vom Groossroot Ernst-Ulrich Katzenstein (DSP) im Merz 1996 het dr Grooss Root e 22-chöpfigi Brospektiivkommissioon iigsetzt, zum abklääre, obs überhaupt e nöiji Verfassig bruuchi. Am 27. Januar 1999 het dr Grooss Root de Stimmberächdigte empfoole, ass e Dotaalrevision gmacht wurd. Knapp drei Möönet druf häi die am 18. April e Verfassigsänderig gnäämigt, zum e Verfassigsroot mit 60 Mitgliider statt 130, wie s bis denn vorgschribe gsi isch, chönne weele. D Waal zum Verfassigsroot het am 2. Novämber 1999 stattgfunde und si konstituierendi Sitzig am 27. Januar 2000. Von Novämber 2003 bis Januar 2004 het e «Volksvernäämlassig» stattgfunde, wo sich d Baasler Bevölkerig zum vorliigende Entwurf het chönne üssere. Noch fümf Joor isch d Aarbet vo acht Kommissioone schliesslig am 23. März 2005 fertig gsi. Vor dr Abstimmig häi sich nume d SVP und d Schwizer Demokraate gege die nöiji Verfassig usgsproche. In iirer Aasicht wurd dr Grundrächtskataloog mit de iichlagbaare Grundrächt, wo stark erwiteret worde isch, zu nöije Verpflichtige und hööchere Chöste füere. Am 30. Oktober 2005 het s Volk mit 76,5 % Ja dr nöije Verfassig dütlig zuegstimmt. Si isch am 13. Juli 2006 in Chraft dräte. Die wichdigste Nöijerige si d Sterkig vom Regierigsbresidium gsi, d Verchliinerig vom Groossroot vo 130 uf 100 Mitgliider und dr Usbau vo de Grundrächt und Soziaalziil. Au isch e Bestimmig gstriche worde, wo gsäit het ass d Widerveräinigung mit Baasel-Landschaft e Ziil sött bliibe.

Liddratuur

• Georg Kreis, Beat von Wartburg (Uusegääber): Basel. Geschichte einer städtischen Gesellschaft. Christoph Merian Verlag, Baasel 2000, ISBN 3-85616-127-9.

Weblingg

• Verfassung des Kantons Basel-Stadt 2005 (aktuelle Fassung)
• Verfassung des Kantons Basel-Stadt 1889
• Verfassung des Kantons Basel-Stadt 1875
• Staatsverfassung des Kantons Basel-Stadt 1858
• Verfassung des Kantons Basel-Stadt 1847
• Verfassung des Kantons Basel-Stadttheil 1833
• Verfassung des Cantons Basel 1814

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Verfassung_des_Kantons_Basel-Stadt“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.