Stimmlose labiodentale Frikativ
Erscheinungsbild
Stimmlose labiodentale Frikativ | ||
---|---|---|
IPA-Nummere | 128 | |
IPA-Zeiche | f | |
IPA-Bildli | ![]() | |
Teuthonista | ||
X-SAMPA | f | |
Kirshenbaum | f | |
De stimmlosi labiodentali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA, ùn au de Buechstab im latiinische Alphabet, defür isch [f]. Imene Deil Dialäkt im Alemannische git es zwo Variante vo däm Luut, e Fortis ùn e Lenis. Bstimmti Dialäkt, bsùnders im Niideralemannische ùn Schwööbische hen aber au nùmme de Lenis-Luut.
Artikulation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
- De Artikulationsort isch labiodental; d Ùnterlippe bildet mit de Zään e Engi.
- D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Sprooch | Wort | IPA-Transkription | Bedütig | Bemerkig | |
---|---|---|---|---|---|
Baseldytsch | Lenis | fèèrchte | [ˈv̥ɛːʁ̥tə] | ‚fürchte‘ | |
Fortis | hälffe | [ˈhælfə] | ‚hälfe‘ | ||
Hotzewälderisch | Lenis | fyyn | [v̥iːn] | ‚fyyn‘ | |
Fortis | ùffenand | [ˈʊfənɑnt] | ‚ùffenand‘ | ||
Jùutütsch | Lenis | Vǜrhuus | ![]() |
‚Chùchi‘ | |
Fortis | Pfoffula | ![]() |
‚Bluemebohne‘ | ||
Markgräflerisch | Lenis | Faade | ![]() |
‚Fade‘ | |
Fortis | ? | ||||
Oberelsässisch | Lenis | d'r Fisch | ![]() |
‚de Fisch‘ | |
Fortis | ? | ||||
Oberschwäbisch | Lenis | Raveschburg | ![]() |
‚Ravensburg‘ | |
Fortis | nauf | ![]() |
‚uufe‘ | Allophon am Wortänd. | |
Solothurnisch | Lenis | ufe | ![]() |
‚ùffe‘ | |
Fortis | lauffe | ![]() |
‚laufe‘ | ||
Ùnterelsässisch | Lenis | d'r Bäckeoffe | ![]() |
‚dr Bäckofe ‘ | |
Fortis | s Schof | ![]() |
‚s Schoof‘ | ||
Züritüütsch | Lenis | Ofe | [ˈov̥ə] | ‚Ofe‘ | |
Fortis | offe | [ˈofə] | ‚offe‘ | ||
Dütsch | Fuß | ![]() |
‚Fuess‘ | ||
Rätoromanisch | Surselvisch | finiastra | ![]() |
‚Fenschter‘ | |
Putèr | fö | ![]() |
‚Füür‘ | ||
Vallader | festa | ![]() |
‚Fescht‘ | ||
Frankoprovenzalisch | Greyerzerisch | la fèna | ![]() |
‚d Frau‘ | |
Walliser Patois (Nendaz) | fîtë | ![]() |
‚Fescht‘ | ||
Abchasisch | фы | [fə] | ‚Blitz‘ | ||
Adygeisch | тфы | ![]() |
‚fümf‘ | ||
Albanisch | faqe | [facɛ] | ‚Syte‘ | ||
Änglisch | fill | ![]() |
‚fülle‘ | ||
Arabisch | Standard[1] | ظرف | ![]() |
‚Ùmschlag‘ | |
Armenisch | Oschtarmenisch[2] | ֆուտբոլ | ![]() |
‚Fuessball‘ | |
Assamesisch | বৰফ | [bɔɹɔf] | ‚Schnee/Yys‘ | ||
Baskisch | fin | [fin] | ‚dünn‘ | ||
Bengalisch | ফুল | [ful] | ‚Blueme‘ | Allophon vo /pʰ/. | |
Chinesisch | Kantonesisch | 佛/fat6 | [fɐt˨] | ‚Buddha‘ | |
Mandarin | 飛 fēi | ![]() |
‚fliege‘ | ||
Esperanto | fajro | [ˈfajɾo] | ‚Füür‘ | ||
Französisch | France | ![]() |
‚Frankrych‘ | ||
Galizisch | faísca | [faˈiska] | ‚Fùnke‘ | ||
Goemai | [fat] | ‚bloose‘ | |||
Gujarati | ફળ/faļ | [fəɭ] | ‚Obscht‘ | ||
Hebräisch | סופר | [so̞fe̞ʁ] | ‚Schryyber‘ | ||
Hindustani | साफ़/صاف | [sɑːf] | ‚bùtze‘ | ||
Italienisch | fantasma | [fanˈtazma] | ‚Gspänscht‘ | ||
Kabardinisch | фыз | [fəz] | ‚Frau‘ | ||
Katalanisch[3] | fletxa | [ˈfletɕə] | ‚Pfyyl‘ | ||
Kabylisch | afus | [afus] | ‚Hand‘ | ||
Koptisch | ϥⲧⲟⲟⲩ | [ftow] | ‚vier‘ | ||
Malaiisch | feri | [feri] | ‚Fähre‘ | ||
Maltesisch | fenek | [fenek] | ‚Has‘ | ||
Mazedonisch | фонетика | [fɔnetika] | ‚Foneetik‘ | ||
Neugriechisch | φύση | [ˈfis̺i] | ‚Natuur‘ | ||
Niiderländisch[4] | fiets | ![]() |
‚Velo‘ | ||
Norwegisch | filter | [filtɛɾ] | ‚Filter‘ | ||
Panjabi | ਫ਼ੌਜੀ | [fɔːd͡ʒi] | ‚Soldat‘ | ||
Polnisch[5] | futro | ![]() |
‚Pelz‘ | ||
Portugiesisch[6] | fogo | [ˈfoɡu] | ‚Füür‘ | ||
Rumänisch[7] | foc | [fo̞k] | ‚Füür‘ | ||
Russisch[8] | верёвка | ![]() |
‚Seil‘ | ||
Schwedisch | fisk | ![]() |
‚Fisch‘ | ||
Slowakisch | fúkať | [fuːkac] | ‚bloose‘ | ||
Somalisch | feex | [fɛħ] | ‚Warze‘ | ||
Spanisch[9] | fantasma | [fãnˈtazma] | ‚Gspänscht‘ | ||
Tschechisch | foukat | [ˈfoʊ̯kat] | ‚bloose‘ | ||
Tschetschenisch | факс / faks | [faks] | ‚Fax‘ | ||
Türkisch | saf | [säf] | ‚rein‘ | ||
Ungarisch | figyel | [fiɟɛl] | ‚er/si passt ùff‘ | ||
Ukrainisch | Фастів | [ˈfɑsʲtʲiw] | ‚Fastiw‘ | ||
Vietnamesisch[10] | pháo | [faːw˧ˀ˥] | ‚Böller‘ | ||
Walisisch | ffon | [fɔn] | ‚Stegge‘ | ||
Weschtfriisisch | fol | [foɫ] | ‚voll‘ | ||
Yi | ꃚ/fu | [fu˧] | ‚broote‘ | ||
Zapotekisch | Tilquiapan[11] | cafe | [kafɘ] | ‚Kaffi‘ | vorallem in spanische Lehnwörter |
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37–41
- ↑ Dum-Tragut (2009:18)
- ↑ Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56
- ↑ Gussenhoven, Carlos (1992), "Dutch", Journal of the International Phonetic Association 22 (2): 45–47
- ↑ Jassem (2003:103)
- ↑ Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
- ↑ DEX Online: [1] (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39–87
- ↑ Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259
- ↑ Thompson (1959:458–461)
- ↑ Merrill (2008:109)
Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. |