Palatale laterale Approximant

Palatale laterale Approximant
IPA-Nummere	157
IPA-Zeiche	ʎ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	L
Kirshenbaum	l^
Hörbiispiilⓘ

De palatali laterali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. Im Alemannische git es de Luut nit; die Sprooche mit däm Luut, wo em Alemannische geografisch am nööggschte sin, sin s Rätoromanisch ùn s Italienisch. S Zeiche im IPA defür isch [ʎ].

Artikulation

• Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
• Es isch en Lateral; mit de Mitte vo de Zùng wird e Verschlùss bildet, aber aa de Syte blybt e Öffnig, wo d Lùft cha ussegoo.
• De Artikulationsort isch palatal; d Zùng duet sich em harte Gaume aanööchere.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA	Bedütig	Bemerkig
Rätoromanisch	Surselvisch	sulegl	[suleʎ]	‚Sùn‘
	Putèr	glüna	[ˈʎynɐ]	‚Moo‘
	Vallader	föglia	[ˈføʎɐ]	‚Blatt‘
Frankoprovenzalisch	Greyerzerisch	la filye	[la ˈfiʎə]	‚s Maidli‘	im ältere Patois, hüt mit /j/ zämmegfalle
Aymara		llaki	[ʎaki]	‚truurig‘
Katalanisch		ull	[ˈuʎ]	‚Aug‘	bi mangi Sprecher mit /j/ verschmùlze.
Färöisch		fylgja	[fɪʎd͡ʒa]	‚folge‘
Galizisch		ollo	[ˈoʎo]	‚Aug‘
Neugriechisch		ήλιος	[ˈiʎos]	‚Sùn‘	Postalveolar.
Ungarisch	nördlichi Dialäkt	lyuk	[ˈʎuk]	‚Loch‘	im Standardungarische mit /j/ verschmùlze.
Italienisch		figlio	[ˈfiʎːo]	‚Sohn‘
Norwegisch	nördlichi un zentrali Dialäkt	alle	[ɑʎːe]	‚alli‘
Portugiesisch		olho	[ˈoʎu]	‚Aug‘
Okzitanisch		miralhar	[miraˈʎa]	‚reflektiere‘
	Gaskonisch	hilh	[hiʎ]	‚Sohn‘
Quechua		qallu	[qaʎu]	‚Zùng‘
Schottisch-Gälisch		till	[tʲʰiːʎ]	‚Rùggkehr‘
Spanisch		millón	[miˈʎo̞n]	‚Million‘	in de meischte Dialäkt mit /ʝ/ verschmùlze; däm sait mer yeísmo.
Slowakisch		ľúbiť	[ˈʎuːbɪc]	‚gärn ha‘	in südliche Dialäkt mit /l/ verschmùlze.

Fuessnote

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.