Zum Inhalt springen

Stimmlosi uvulari Affrikchate

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Stimmlosi uvulari Affrikchat
IPA-Nummere
IPA-Zeiche q͡χ
IPA-Bildli [[Image:|20x20px]]
Teuthonista
X-SAMPA
Kirshenbaum
Hörbiispiil/?

Di stimmlosi uvulari Affrikchate isch e Kchonsonant, wo in de Sprooche vo dr Wält sehr sälte vorchùnt. Im grööschte Deil vùm Hochalemannische git es de Luut. Es Byspil isch s Wort „hocke“, wo aber au [kx] cha sy.

Usser im Hochalemannische isch de Kchonsonant vorallem us e paar Sprooche vùm Kaukasus bekannt.

S Zeiche im internationale phonetische Alphabet für de Luut isch [qχ] oder [q͡χ].

Artikchulation

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Sprooch Wort IPA-Transkchription Bedütig Bemerkig
Alemannisch Joutütsch a Sakketa Nǜss Gsw-jounertütsch-female-a Sakketa Nǜss.ogg [ɐ ˈz̥ɑqχ͡ɛtɐ ˌnʏs] ‚e Sack voll Nüss‘
Züritütsch käi Gsw-züritüütsch-kei.ogg [qχ͡æɪ̯] ‚kei‘ Im Alemannische in freier Variation mit dr velare Affrikchat [kx].
Adygeisch Natukhai-Dialäkt кхъэ Qkhaa.ogg [q͡χa] ‚Grab‘ In andre Dialäkt e [qʰ].
Awarisch хъарахъ Хъарахъ.ogg [q͡χʰːaˈraq͡χʰː] ‚Bùsch‘
Tschetschenisch кхор [q͡χorː] ‚Bire‘
Änglisch Scouse[1] clock [kl̥ɒq͡χ] ‚Uhr‘
Kabardinisch кхъэ Qkhaa.ogg [q͡χa] ‚Grab‘
Persisch mangi Dialäkt قفل [q͡χofl] ‚Schloss‘
Usbekisch[2] quruq [q̟uɾ̪uq̟͡χ̟] ‚droche‘ Allophon vo /q/ am Änd vùmene Wort ùn vor eme andre Kchonsonant.[3]

Literatur/Quelle

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. Wells (1982:372–373)
  2. Sjoberg (1963:11)
  3. Sjoberg (1963:11)
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.