Zum Inhalt springen

Labiopalatale Approximant

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun IPA ɥ)
Labiopalatale Approximant
IPA-Nummere 171
IPA-Zeiche ɥ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA H
Kirshenbaum j<rnd>
Hörbiispiil/?

De labiopalatali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɥ]. Es isch di labialisierte (= mit grùndete Lippe) Variante vùm Luut [j].

De Luut [ɥ] wird oft au als s halbvokalischs konsonantischs Gägestùgg zum Vokal [y] aagluegt; also als en Luut, wo im Gägesatz zum [y], nit de Gipfel vùnere Silbe bildet. Was debi gnau de Ùnterschid isch, isch ùmstritte.

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Abchasisch ауаҩы [awaˈɥə] ‚Mänsch‘
Chinesisch Nordchinesischi Dialäkt 月/y [ɥe˥˩] ‚Moo‘
Shanghaiisch[1] [ɥo̽ʔ⁵] ‚Bad‘ Allophon vo /j/ vor grùndete Vokal[1]
Frankoprovenzalisch Greyerzerisch l'ivuè Frp-greverin-l'ivuè.ogg [liˈvɥɛ] ‚s Wasser‘
Französisch nuire Fr-nuire.ogg [nɥiʁ] ‚schaade‘ Isch im belgische Französisch mit /w/ oder /y/ verschmùlze.
Koreanisch 귀/gwi [kɥi] ‚Ohr‘
Schwedisch mittelschwedischi Dialäkt ful Sv-ful.ogg [fʉ̟ɥl] ‚hässlig‘ Deil vo de Diphthong-Ussprooch vo /ʉː/ als [ʉ̟ɥ]); cha au en Frikativ sy.
Obersorbisch[2] wem [ɥem] ‚I weiss‘ Gägestùgg vùm [β][3]
Xumi ùntere Dialäkt [Rdʑɥɛ] ‚Fangzaan‘ Allophon vo /w/ nooch eme alveolopalatale Konsonant or vor eme Vorderzùngevokal /i, e, ɛ/ (im oobere Xumi au /ĩ/).[4]
oobere Dialäkt[5] [Rdɥe] ‚frooge‘
  1. 1,0 1,1 Chen & Gussenhoven (2015:331)
  2. Šewc-Schuster (1984:36–37, 41, 46)
  3. Šewc-Schuster (1984:36–37, 41, 46)
  4. Chirkova & Chen (2013:367, 368)
  5. Chirkova, Chen & Kocjančič Antolík (2013:387)
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.