Labiopalatale Approximant
| Labiopalatale Approximant | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | 171 | |
| IPA-Zeiche | ɥ | |
| IPA-Bildli | 
| |
| Teuthonista | ||
| X-SAMPA | H | |
| Kirshenbaum | j<rnd> | |
De labiopalatali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɥ]. Es isch di labialisierte (= mit grùndete Lippe) Variante vùm Luut [j].
De Luut [ɥ] wird oft au als s halbvokalischs konsonantischs Gägestùgg zum Vokal [y] aagluegt; also als en Luut, wo im Gägesatz zum [y], nit de Gipfel vùnere Silbe bildet. Was debi gnau de Ùnterschid isch, isch ùmstritte.
Artikulation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
- Er het zwei Artikulationsstelle: zum eine duet sich de hintere Zùngerùgge em harte Gaume aanööchere, wie bimene palatale Konsonant, glychzytig sin d Lippe grùndet (labialisiert), wie bimene bilabiale Konsonant.
- D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Sprooch | Wort | IPA-Transkription | Bedütig | Bemerkig | |
|---|---|---|---|---|---|
| Abchasisch | ауаҩы | [awaˈɥə] | ‚Mänsch‘ | ||
| Chinesisch | Nordchinesischi Dialäkt | 月/yuè | [ɥe˥˩] | ‚Moo‘ | |
| Shanghaiisch[1] | [ɥo̽ʔ⁵] | ‚Bad‘ | Allophon vo /j/ vor grùndete Vokal[1] | ||
| Frankoprovenzalisch | Greyerzerisch | l'ivuè |  [liˈvɥɛ](info) |
‚s Wasser‘ | |
| Französisch | nuire | [nɥiʁ](info) |
‚schaade‘ | Isch im belgische Französisch mit /w/ oder /y/ verschmùlze. | |
| Koreanisch | 귀/gwi | [kɥi] | ‚Ohr‘ | ||
| Schwedisch | mittelschwedischi Dialäkt | ful | [fʉ̟ɥl](info) |
‚hässlig‘ | Deil vo de Diphthong-Ussprooch vo /ʉː/ als [ʉ̟ɥ]); cha au en Frikativ sy. |
| Obersorbisch[2] | wem | [ɥem] | ‚I weiss‘ | Gägestùgg vùm [β][3] | |
| Xumi | ùntere Dialäkt | [Rdʑɥɛ] | ‚Fangzaan‘ | Allophon vo /w/ nooch eme alveolopalatale Konsonant or vor eme Vorderzùngevokal /i, e, ɛ/ (im oobere Xumi au /ĩ/).[4] | |
| oobere Dialäkt[5] | [Rdɥe] | ‚frooge‘ | |||
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 Chen & Gussenhoven (2015:331)
- ↑ Šewc-Schuster (1984:36–37, 41, 46)
- ↑ Šewc-Schuster (1984:36–37, 41, 46)
- ↑ Chirkova & Chen (2013:367, 368)
- ↑ Chirkova, Chen & Kocjančič Antolík (2013:387)
| Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||