Val-de-Travers NE
| S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Val-de-Travers vermyde, wo öppis anders meined. |
| Val-de-Travers | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Bezirk: | (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.) |
| BFS-Nr.: | 6512 |
| Poschtleitzahl: | 2112 |
| Koordinate: | 537067 / 196044 |
| Höchi: | 737 m ü. M. |
| Flächi: | 124.94 km² |
| Iiwohner: | 10'558 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.val-de-travers.ch |
 | |
| Charte | |
 | |
Val-de-Travers isch e Gmai im Kanton Nöieburg.
Geografi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Gmeind lyt i däm Kwerdaal dure Jura, wo dr Fluss Areuse derdur zum Nöieburgersee abeflüsst. Bi Saint-Sulpice goot d Axe vom Vercheer dur ne Kluus, wo der öschtlech Ygang dr Name Chapeau de Napoléon het. D Linie vo dr Ysebaan vo Nöieburg uf Pontarlier het doo drü Dunäll. Bi Fleurier zweige d Hauptstroosse über d Bärge uff Le Locle und Sainte Croix vo dr Daalstrooss ab.
Dr Bann vu Val-de-Travers bstoht us 43,3 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 54,3 Prozänt Wald, 2,3 Prozänt Sidligsflechi un 0,1 Prozänt sunschtigi Flechi.
D Nochbergmaine vu Val-de-Travers sin La Côte-aux-Fées, Les Verrières, La Brévine, Les Ponts-de-Martel, Brot-Plamboz, Rochefort, Boudry un La Grande Béroche im Kanton Nöieburg, Fontaines-sur-Grandson, Fiez, Provence, Tévenon un Mauborget im Kanton Waadt un Hauterive-la-Fresse un Les Alliés z Frankrych.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Gmai Val-de-Travers isch am 1. Jänner 2009 entstanden us dr Fusion vu dr Gmaine Boveresse (frankoprovenzalisch [a burɛs]), Buttes ([ˈbyte]), Couvet ([a kɔˈvɛ]), Fleurier ([fjœˈri / føriː]), Les Bayards ( [lə baˈjaː]), Môtiers ([mɔˈtiː]), Noiraigue ([nɛˈraːwɛ / nɛˈraːwə]), St-Sulpice ([a sɛ syrpi]) un Travers ([a traˈvar]).
S Val-de-Travers, dt. friejer Traverstal isch zum erschte Mol gnännt wore um 1150 as Vallis traversis, 1228 Valtravers, Boveresse 1266 as Boveressa, Buttes um 1300 as Boutes, Couvet 1300 as Covés, Fleurier 1284 as Flurye, Les Bayards 1284 as Bayar, Môtiers 1267 as de Mostier, Noiraigue 998 as Nigra Aqua, Saint-Sulpice 1228 as Sanctus Surpicius, um 1300 Saint Sulpis, Travers 1202 as Transversum, 1229 Travers.
Bi Môtiers isch sid em Middelalter s Zäntrum vom Val-de-Travers gsi. D Grafe vo Nöieburg händ do e Burg bout.
Syt 1648 isch Nöieburg es Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöieburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöieburg blibe.
Bis Ändi 2017, wo im Kanton Nöieburg d Bezirk ufglöst wore sind, hät d Gmeind zum Bezirk Val-de-Travers ghört.
Bevelkerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Boveresse | 441 | 530 | 574 | 555 | 568 | 577 | 560 | 528 |
| Buttes | 1182 | 1407 | 1436 | 1363 | 1432 | 1393 | 1343 | 1243 |
| Couvet | 1704 | 1981 | 2109 | 2257 | 2195 | 2430 | 3352 | 3305 |
| Fleurier | 1770 | 2661 | 2942 | 3180 | 3300 | 3746 | 4184 | 4100 |
| Les Bayards | 827 | 969 | 947 | 1020 | 965 | 846 | 761 | 693 |
| Môtiers | 947 | 1176 | 1145 | 1104 | 1064 | 1043 | 1090 | 1093 |
| Noiraigue | 241 | 411 | 622 | 882 | 933 | 954 | 889 | 728 |
| Saint-Sulpice | 561 | 822 | 901 | 964 | 1099 | 1234 | 1351 | 1330 |
| Travers | 1471 | 1982 | 1859 | 1945 | 1981 | 2093 | 2111 | 1997 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Boveresse | 463 | 394 | 388 | 402 | 347 | 307 | 352 | 363 |
| Buttes | 1114 | 938 | 919 | 818 | 801 | 628 | 594 | 644 |
| Couvet | 3120 | 2842 | 2897 | 3450 | 3481 | 2627 | 2919 | 2703 |
| Fleurier | 3726 | 3357 | 3413 | 3814 | 4124 | 3573 | 3578 | 3761 |
| Les Bayards | 584 | 574 | 522 | 425 | 335 | 310 | 301 | 354 |
| Môtiers | 1011 | 861 | 893 | 864 | 866 | 711 | 764 | 849 |
| Noiraigue | 707 | 633 | 661 | 623 | 530 | 362 | 466 | 466 |
| Saint-Sulpice | 1058 | 829 | 780 | 735 | 620 | 475 | 569 | 590 |
| Travers | 1854 | 1653 | 1653 | 1550 | 1445 | 1176 | 1206 | 1180 |
Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 8,1 Prozänt gläge.
Religion
[ändere | Quälltäxt bearbeite]54,1 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 14,7 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Gmeindrot (fr. Conseil communal), d Exekutive vo dr Gmeind Val-de-Travers, het fümf Mitgliider, wo am Aafang vo dr Wahlperiode dur dr Generalrot gwählt würt. Dr Generalrot (fr. Conseil général), d Legislative vo dr Gmeind, het 41 Mitgliider und würt all vier Johr vo dr stimmberächtigte Bevölkerig gwehlt. Dr Gmeindrot würt vom Gmeindsekretär (Kanzler, uf fr. Chancelier) understützt, wo vom Gmeindrot sälber ernännt würt.[3]
Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 0,4 %, CVP 2,8 %, FDP 29,9 %, Grüeni 15,7 %, PdA 0,2 %, SP 17,0 %, SVP 26,4 %.
Wirtschaft
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Val-de-Travers het im 20. Joorhundert e vilsitigi Industrii entwicklet. Es het Uurefabrigge wie öppe d Firma Chopard, d Parmigiani, d Vaucher, d Piaget und d Mauler.[4]
Im Daal unde und uf de Jurahöchine het d Gmeind vil landwirtschaftlechs Gebiet. Uf de Bärge sind Alpmatte. Und mit dr Bärglandschaft vom Jura isch s Daal für e Turismus vom Kanton wichtig; ganz im Oschte chunt dr Gmeindbann bis zu dr Felsarena vom Creux du Van und zum Ygang vo dr Areuse-Schlucht, wo zwöi vo de grosse Naturschönheite i dr Region sind.[5]
Sproch un Dialäkt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 10.910 Yywohner 96,2 % Franzesisch as Hauptsproch aagee, 2,3 % Dytsch, 0,3 % Italienisch un 1,2 % anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[6][7]
Bilder
[ändere | Quälltäxt bearbeite]-
Buttes -
Fleurier -
Travers -
Maison des chats, Boveresse -
Reformierti Chilche, Môtiers -
Reformierti Chilche, Fleurier -
Reformierti Chilche, Travers
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Redaktion: Val-de-Travers (Gemeinde). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / MF: Val-de-Travers (Tal). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / AG: Boveresse. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / MF: Buttes. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / SK: Couvet. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / BE: Fleurier. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / AA: Les Bayards. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / EJ: Môtiers. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / AHB: Noiraigue. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser / ASCH: Saint-Sulpice. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Jean-Pierre Jelmini / ASCH: Travers. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Val-de-Travers – Sammlig vo MultimediadateieFueßnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ In Kürze (Memento vom 22. April 2018 im Internet Archive) uf val-de-travers.ch
- ↑ Fabrigge vo Val-de-Travers (Memento vom 20. März 2019 im Internet Archive) uf fleurons-vdt.ch
- ↑ s Val de Travers bsueche uf val-de-travers.ch
- ↑ Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
- ↑ Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176
