Zum Inhalt springen

La Tène NE

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name La Tène vermyde, wo öppis anders meined.
La Tène
Wappe vo La Tène
Wappe vo La Tène
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Nöieburg (NE)
Region: See
Bezirk: (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.)
BFS-Nr.: 6461i1f3f4
Poschtleitzahl: 2074 Marin-Epargnier
2075 Thielle-Wavre
Koordinate: 567070 / 206765Koordinate: 47° 0′ 40″ N, 7° 0′ 20″ O; CH1903: 567070 / 206765
Höchi: 450 m ü. M.
Flächi: 5,35 km²
Iiwohner: 5379 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: www.commune-la-tene.ch
d Zihlbrugg vor Iisebahn, wo über d Zihl uf Gampele i s Bärner Seeland goot
d Zihlbrugg vor Iisebahn, wo über d Zihl uf Gampele i s Bärner Seeland goot

d Zihlbrugg vor Iisebahn, wo über d Zihl uf Gampele i s Bärner Seeland goot

Charte
Charte vo La TèneNöieburgerseeBielerseeMurteseeFrankriichKanton BärnKanton BärnKanton BärnKanton FriburgKanton FriburgKanton JuraKanton WaadtKanton WaadtKanton WaadtBoudryLa BrévineBrot-PlambozLe Cerneux-PéquignotLa Chaux-de-FondsLa Chaux-du-MilieuCorcelles-CormondrècheCornauxCortaillodLa Côte-aux-FéesCressier NEEngesLa Grande BérocheHauterive NELe LanderonLignières NELe LocleLes BrenetsMilvignesNeuenburg NEPeseux NELes PlanchettesLes Ponts-de-MartelRochefort NELa SagneSaint-Blaise NELa Tène NEValanginVal-de-Ruz NEVal-de-Travers NELes Verrières
Charte vo La Tène
w

La Tène isch e Gmai vom Kanton Nöueburg.

La Tène lyt rund sechs Kilometer eschtlig vu dr Stadt Nöueburg am nordeschtlige Stade vum Nöueburgersee und am Zylkanal.

D Gmai La Tène isch am 1. Jänner 2009 gschaffe wore us dr Fusion vu dr Gmaine Marin-Epagnier un Thielle-Wavre. Gnännt wore isch d Gmai noch em bronzezytlige Fundort La Tène (Latène-Kultur).

Thielle-Wavre isch anne 1888 entstande us dr Fusion vu dr Gmaine Thielle (frankoprovenzalisch [tiːl]) und Wavre ([vavʀ]). Im nämlige Johr hän sich au d Gmaine Marin ([a maˈræː]) un Epagnier ([a ɛpaˈɲiː]) zämmegschlosse.

Marin isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1179 as Marens, Epagnier anne 1163 as Espagnie, Thielle anne 1153 as Tela un Wavre anne 1179 as Vavra.

Syt 1648 isch Nöueburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöueburg blibe.

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]

Johr 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920
Marin-Epagnier 331 497 519 534 527 627 867 818
Thielle-Wavre 219 272 335 335 308 308 297 255
Johr 1930 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Marin-Epagnier 825 841 953 1126 2540 3221 3866 3611
Thielle-Wavre 285 221 277 299 334 395 480 580

Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 17,8 Prozänt gläge.

40,7 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 35,4 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 3,4 Prozänt, CVP 4,1 Prozänt, FDP 32,4 Prozänt, Grüeni 8,6 Prozänt, PdA 0,3 Prozänt, SP 22,2 Prozänt, SVP 24,7 Prozänt.

Bi La Tèene isch früener d Autofabrigg Martini gsi.

Sproch un Dialäkt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr Yywohner in bode Gmaine Marin-Epagnier un Thielle-Wavre 84,9 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 7,8 Prozänt Dytsch, 2,2 Prozänt Italienisch un 5,1 Prozänt anderi Sproche.

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[3][4]

 Commons: La Tène NE – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  3. Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
  4. Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176