Zum Inhalt springen

Cressier NE

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Cressier vermyde, wo öppis anders meined.
Cressier
Wappe vo Cressier
Wappe vo Cressier
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Nöieburg (NE)
Bezirk: (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.)
BFS-Nr.: 6452i1f3f4
Poschtleitzahl: 2088
UN/LOCODE: CH CRR
Koordinate: 569416 / 211230Koordinate: 47° 3′ 5″ N, 7° 2′ 10″ O; CH1903: 569416 / 211230
Höchi: 436 m ü. M.
Flächi: 8.55 km²
Iiwohner: 1888 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: cressier-ne.ch
Cressier
Cressier

Cressier

Charte
Charte vo CressierNöieburgerseeBielerseeMurteseeFrankriichKanton BärnKanton BärnKanton BärnKanton FriburgKanton FriburgKanton JuraKanton WaadtKanton WaadtKanton WaadtBoudryLa BrévineBrot-PlambozLe Cerneux-PéquignotLa Chaux-de-FondsLa Chaux-du-MilieuCorcelles-CormondrècheCornauxCortaillodLa Côte-aux-FéesCressier NEEngesLa Grande BérocheHauterive NELe LanderonLignières NELe LocleLes BrenetsMilvignesNeuenburg NEPeseux NELes PlanchettesLes Ponts-de-MartelRochefort NELa SagneSaint-Blaise NELa Tène NEValanginVal-de-Ruz NEVal-de-Travers NELes Verrières
Charte vo Cressier
w

Cressier (Friburger Patois [kərˈsi / krɛˈsiːə / kørˈsiːə]) isch e bolitischi Gmai im Kanton Nöieburg.

Früener het me däre Ortschaft uf Düütsch Grissach gseit.

Cressier isch e Dorf am Jurasüdfuess. Zue dr Gmai ghert au no dr Wyler Frochaux (627 m ü. M.). Dr Bann, wo vo der Jurahööchi bis zum Zylkanal abe goot, umfasst 29 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 54 Prozänt Wald, 15 Prozänt Sidligsflechi un 2 Prozänt sunschtigi Flechi.

D Nochbergmaine vu Cressier sin Cornaux, Saint-Blaise, Nöieburg, Enges un Le Landeron im Kanton Nöieburg un Gals im Kanton Bärn.

Cressier isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1180 as Crisciaco.

Syt 1648 isch Nöieburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöieburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöieburg blibe.

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]

Johr 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920
Yywohner 607 667 678 705 750 794 841 865
Johr 1930 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Yywohner 771 773 957 1200 1530 1707 1766 1923

Dr Ussländeraadail isch 2010 bi 17 Prozänt gläge.

57,1 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 16,2 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 0,0 %, CVP 1,4 %, FDP 48,3 %, Grüeni 10,9 %, PdA 1,5 %, SP 14,9 %, SVP 20,8 %.

Dr Gmaindsbresidänt isch dr Jean-Bernard Simonet (Stand 2017).

Z Cressier stoot die gröschti Schwiizer Ölraffinery. S Rohöl chunt vom Hafe vo Maarsei dur ne Pipeline uf Cressier, d Produkt vo der Raffinery wärde mit der Baan und mit Tankwääge zu de Konsumänte brocht.

Bim Dorf sind grossi Wyybärge.

1859 isch d Ysebaanlinie em Bärg noo bout worde. D Autobaan A 5 goot dur s Gmeindgebiet.

Sproch un Dialäkt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 1923 Yywohner 93,2 % Franzesisch as Hauptsproch aagee, 3,7 % Dytsch, 2,1 % Italienisch un 1 % anderi Sproche.

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt der Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[3][4]

  • Antoine Sylvain Avy (1776-1814), Offizier in ussländische Dienschte
 Commons: Cressier, Neuchâtel – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  3. Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
  4. Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176