Valangin

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Valangin
Wappe vo Valangin
Wappe vo Valangin
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Nöieburg (NE)
Region: Val-de-Ruz
Bezirk: (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.)
BFS-Nr.: 6485i1Expression-Fähler: Nit erkannt Satzzeiche „[“f4
Poschtleitzahl: 2042
Koordinate: 559576 / 207429Koordinate: 47° 1′ 0″ N, 6° 54′ 25″ O; CH1903: 559576 / 207429
Höchi: 651 m ü. M.
Flächi: 3.77 km²
Iiwohner: Expression-Fähler: Nit erwartete Operator: <Ungültiger Metadaten-Schlüssel 6485 (31. Dezämber 2021)[1]
Website: valangin.ch
Valangin
Valangin

Valangin

Charte
Charte vo ValanginNöieburgerseeBielerseeMurteseeFrankriichKanton BärnKanton BärnKanton BärnKanton FriburgKanton FriburgKanton JuraKanton WaadtKanton WaadtKanton WaadtBoudryLa BrévineBrot-PlambozLe Cerneux-PéquignotLa Chaux-de-FondsLa Chaux-du-MilieuCorcelles-CormondrècheCornauxCortaillodLa Côte-aux-FéesCressier NEEngesLa Grande BérocheHauterive NELe LanderonLignières NELe LocleLes BrenetsMilvignesNeuenburg NEPeseux NELes PlanchettesLes Ponts-de-MartelRochefort NELa SagneSaint-Blaise NELa Tène NEValanginVal-de-Ruz NEVal-de-Travers NELes Verrières
Charte vo Valangin
w

Valangin (frankoprovenzalisch [volɛˈdʒɛ̃], uf dytsch früener: Valendis) isch e bolitischi Gmai vom Kanton Nöueburg.

Geografi[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Valangin lyt im Nöieburger Jura am nerdlige Yygang vu dr Seyon-Schlucht. Zue Valangin ghere au no d Wyler La Borcarderie (674 m ü. M.) un Bussy (746 m ü. M.). Dr Bann umfasst 40 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 51 Prozänt Wald, 8 Prozänt Sidligsflechi un öppe 1 Prozänt sunschtigi Flechi. D Nochbergmaine vu Valangin sin Neuenburg, Peseux un Val-de-Ruz.

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Valangin isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1241 as de Valengiz.

D Herrschaft vo Valangin het im Middelalter mit der Burg uf em Felse z Valangin ir Zäntrum gha. Si isch anne 1215 a d Graafe vo Aarbärg cho. 1296 isch es wäge dere Herrschaft zum ene Chrieg cho. Sid 1592 het s Piet vo Valangin ganz zu Nöieburg ghört.

Syt 1648 isch Nöueburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöueburg blibe.

Bis Endi 2017, wo d Bezirk im Kanton Nöieburg ufghobe wore sin, het d Gmai Valangin zum Bezirk Val-de-Ruz ghert.

Bevelkerig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]

Bevelkerigsentwicklig
Johr 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920 1930
Yywohner 418 535 487 435 455 476 502 480 461
Johr 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2015
Yywohner 389 427 409 409 406 416 400 412 496

Quella: Bundesamt för Statistik[3]

Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 7,1 Prozänt gläge.

Religion[ändere | Quälltäxt bearbeite]

68,4 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 11,2 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).

Bolitik[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 0,7 Prozänt, CVP 3,1 Prozänt, FDP 26,3 Prozänt, Grüeni 6,5 Prozänt, PdA 1,0 Prozänt, SP 12,5 Prozänt, SVP 44,2 Prozänt.

Dr Gmaindsbresidänt isch dr Etienne de Tribolet (Stand 2018).

Wirtschaft[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Valangin isch traidzionell es Puuredorf gsi. Hüt hets Gwärb im Dorf, und vil Lüüt woone dört und schaffe als Pändler z Nöieburg unde.

Sproch un Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 400 Yywohner 93,8 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 4,2 Prozänt Dytsch, 0,4 Prozänt Italienisch un 1,6 Prozänt anderi Sproche.

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[4][5]

Lyt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bilder[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Valangin – Sammlig vo Multimediadateie

Fueßnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2021. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2021 zusammengefasst. Abruf am 13. März 2023
  2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  3. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[7] [8] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  4. Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
  5. Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176