Vallorbe

Vallorbe
	Wappe vo Vallorbe
Basisdate
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Waadt (VD)
Bezirk:	Jura-Nord vaudois
BFS-Nr.:	5764
Poschtleitzahl:	1337
UN/LOCODE:	CH VAL
Koordinate:	518990 / 173965Koordinate: 46° 42′ 43″ N, 6° 22′ 45″ O; CH1903: 518990 / 173965
Höchi:	750 m ü. M.
Flächi:	23.18 km²
Iiwohner:	3958 (31. Dezämber 2022)
Website:	www.vallorbe.ch
	Vallorbe Vallorbe
Charte
	Charte vo Vallorbe

Vallorbe (frankoprovenzalisch [vaˈlɔrbɛ]) isch e bolitischi Gmai im Bezirk Jura-Nord vaudois im Kanton Waadt, Schwyz.

Geografi

Vallorbe lyt an dr Gränze zue Frankrych. D Ortschaft lyt an dr Orbe, wo do us ere Hööli wider usechunt, nochdäm si bim Oberlouf im Lac Brenet in Chalchbode versickeret isch. Underhalb vo dr Sidlig und vom Stausee vo Le Day isch d Orbe-Schlucht. Vo Norde chunt us em Gmeindgebiet vo Jougne im Departemänt Doubs dr Sytebach Jougnenaz.

Uf dr Nordsyte isch dr Mont d’Or. Dur dä goot s Tunäll vo dr Ysebaan; das isch a dr Linie vo Paris uff Lausanne und Mailand.

D Gmaiflechi umfasst 22,3 % landwirtschaftligi Flechi, 67,8 % Wald, 8,2 % Sidligsflechi un 1,7 % sunschtigi Flechi.^[2]

Gschicht

Vallorbe isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1139 as de valle urbanensi (1148 de valle urbe).

Bevelkerig

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005^[3]

Johr	1850	1860	1870	1880	1888	1900	1910	1920
Yywohner	1491	1676	1982	2024	2123	3279	4309	4621
Johr	1930	1941	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Yywohner	4112	3592	3896	3990	4028	3375	3271	3247

Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 23,6 % gläge.^[2]

Religion

42,5 % vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 34,8 % sin römisch-katholisch (Stand 2000).^[2]

Bolitik

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee:^[2] BDP 0,6 %, CVP 2,8 %, FDP 19,0 %, GLP 2,2 %, GP 6,7 %, SP 31,0 %, SVP 23,8 %, Sunschtigi 4,1 %.

Dr Burgermaischter vu Vallorbe isch dr Stéphane Costantini (Stand Merz 2014).

Wirtschaft

Sid em Middelalter isch s Taal vo Vallorbe es Zäntrum vo dr Yseinduschtry gsi. Ane 1285 isch die erschti Yseschemlzi bout worde, ane 1485 au e Ysehammer. Im 19. Joorhundert sind es baar Fabrigge uf Vallorbe cho.

1875 isch d Ysebaan vo Lausanne us über Vallorbe und dur nes Scheiteltunäll bim Jougnepass bis uf Pontarlier ggange. D Jougnestrecki het me uufggä, wo 1915 s Mont d’Or-Tunäll in Betriib gno worden isch.

Sproch un Dialäkt

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 3247 Yywohner 85,5 % Franzesisch as Hauptsproch aagee, 2,3 % Dytsch, 3,5 % Italienisch un 8,7 % anderi Sproche.^[2]

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn^[4]^[5]

Weblink

Commons: Vallorbe – Sammlig vo Multimediadateie

www.vallorbe.ch
Jean-Philippe Dépraz: Vallorbe. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Fueßnote

↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Mai 2012
↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
↑ Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
↑ Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176

[1] Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023

[BfS_2012-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Mai 2012

[3] Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)

[4] Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114

[5] Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]