Mailand
| Mailand | ||
|---|---|---|
|
| |
| Staat: | Italie | |
| Region: | Lombardei | |
| Provinz: | Mailand (MI) | |
| Koordinate: | 45° 28′ N, 9° 11′ O | |
| Hechi: | 120 m s.l.m. | |
| Flechi: | 182 km² | |
| Yywohner: | 1.349.930 (31. Dez. 2022)[1] | |
| Bevelkerigsdichti: | 7417 Yyw./km² | |
| Poschtleitzahl: | 20100 | |
| Vorwahl: | 02 | |
| ISTAT-Nummer: | 015146 | |
| Demonym: | Milanesi, Meneghini | |
| Schutzpatron: | Ambrosius von Mailand | |
| Website: | http://www.comune.milano.it/ | |
Mailand, wo uf weschtlombardisch Milàn, im Oschtlombardische Milà, uf iteliänisch Milano und im südwalserische Töitschu Meilanh heisst, isch ä Stadt i de Poebni un die zweitgröschti Stadt vo Italie. Sie hätt rund 1,3 Millione Iiwohner un isch der Zäntraloort vo de Metropolitanstadt Mailand und vo de Region Lombardei.
Bedütig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Mailand giltet as die „heimlich“ Hauptstadt vu Italie. D Agglomeration Mailand isch mit guet 5 Millione Iwohner no vor Rom de gröscht italienisch Balligsruum.
Do chrüze sich d Verchehrswäg, wo vo Norde über d Alpe chöme und südwärts uf Rom laufe, und di oscht-weschtlige Verchehrswäg, wo die beide Küschte vo Norditalie mit de Stedt Genua und Venedig und d Näbezäntre vo dr Lombardei verbinde.
I dr Stadt isch sid der antike Zyt dr Sitz vom enä Erzbischof, es het ä staatlige, ä katholischi und ä Handelsuniversitet, ä Kunscht- und ä Musigakademie, äs Politechnikum, Fachschuele und wüsseschaftligi Inschdidut. S Theater vo Mailand, s Teatro alla Scala, isch eins vo de berüemtischte Schauspiilhüüser vo Europa.
Mailand isch die gröschdi Induschtriistadt vo Italie. Es git Textil- und Schuefabrigge, Elektro-, Metall-, Auti- und Läbensmiddelinduschtrii und grossi Druckereie. Mailand isch es grosses Modezäntrum, und es isch eini vo de wichtige Handelsstedt z Europa, und es gitt dört ä jöhrligi Muschdermäss, uf em gröschte Mässgländ vo Europa. Z Mailand isch au d Börse vo Italie.
Bi Mailand sind drüü grossi internationali Flugplätz; der gröscht dervo isch Mailand-Malpensa, wo aber i der Nochberprovinz Varese lyt. Anne 2018 sind dört fascht 25 Millioone Lüüt gfloge.
Gliderig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Stadtbiet bstoot us nüün Bezirke:
- Centro Storico, dr hischtoorisch Stadtchärn
- Stazione Centrale, s Kwartier bim Hauptbaanhof
- Città Studi, Lambrate, Porta Venezia
- Porta Vittoria, Forlanini
- Vigentino, Chiaravalle, Gratosoglio
- Barona, Lorenteggio
- Baggio, De Angeli, San Siro
- Fiera, Gallaratese, Quarto Oggiaro
- Garibaldi, Niguarda
Gebäud
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Es baar wichtegi Gebäud si dr gotisch Dom (1386 agfange), die romanischi Chile Sant’ Ambrogio us em 12. Joorhundert, wo dr Name vom früechrischtleche Bischof Ambrosius het, d Chile Santa Maria delle Grazie, wo em Leonardo da Vinci sis Gmäld «Oobigmool» drin isch und wo zum UNESCO-Wälterb ghört, s Chloschter Chiaravalle, d Basilika vom häilige Laurenz, d Chile vom Sankt Mauritius, dr Palascht vom Erzbischof, s Gmeindhuus Palazzo della Ragione oder Broletto us em 13. Joorhundert, dr Palazzo Marino us em 16. Joorhundert, s Castello Sforzesco, wo d Burg vo de Herzög vo Mailand gsi isch, s Nazionalmuseeum für Naturwüssechaft und Technigg, dr Hauptbaanhof und d Ychaufsgass Galleria Vittorio Emanuele.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S ursprünglige Mailand isch d Hauptstadt vo de keltische Insubrer gsi. Si isch ane 222 vor dr Ziitwändi vo de Römer eroberet worde, wo dr Stadt Mediolanum gseit hai. Ane 286 isch si d Houptstadt vom Röömische Riich worde.
Sid em sächste Johrhundert isch Mediolanum im Rych vo de Langobarde gsi.
Im Middelalter het d Stadt d Unabhängigkeit vo siine Erzbischöf erkämpft. Si het dr lombardisch Stedtebund agfüehrt, wo gege d Staufer-Kaiser grichtet gsi isch. 1162 isch d Stadt vom Kaiser Barbarossa zerstört worde, fümf Johr spöter isch si wider ufbaut gsi. 1277 het d Familie vo de Visconti Mailand beherrscht, 1395 hai d Visconti dr Herzogstitel übercho und ä grosse Deil vo dr Lombardei eroberet. 1450 sin si vo dr Familie vo de Sforza abglöst worde. Am Afang vom 16. Johrhundert isch s Herzogtum Mailand in französischi Hand cho, und ane 1535 isch es an Spanie gfalle. Sit 1714 het s Öschdriich ghört, vo 1797 bis 1814 isch s wider französisch gsi, noch em Wiener Kongräss nomol öschdriichisch.
Sit 1859 ghört Mailand zue Italie. Währet em Zweite Wältchrieg isch d Stadt vo 1943 bis 1945 d Hauptstadt vo de radikalfaschistische Iteliänische Sozialrepublik gsi.
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Marianne Bauer: Mailand (Stadt). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- dtv-Lexikon, Deutscher Taschenbuchverlag 1970, Band 12, S. 29.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Mailand – Sammlig vo MultimediadateieNowiis
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.