Wikipedia:Houptsyte/Hesch gwüsst/Archiv/2014

2014

• ... dass d Harfe scho um öbbe 3000 v. Chr. z Mesopotamie un z Ägypte nochgewiise cha wärde?
• ... dass s Euphonium 1843 erfundè worrè isch, um èn düèfè un weicherè Klang z erhaaltè?
• ... dass es Blokfleete in alle Tonlaage git, vo de Garkleinblockflöte in c"' bis zue dr Kontrasubbassblockflöte in C?
• ... dass mer hüt als Vorläufer vom Fagott de Dulzian aaluegt, wo uss eim Holzstuck baut worde isch?
• ... dass im Underschiid zum modärne Klavier bim Hammerklavier d Säite uf eme Raame us Holz ufgspannt si und nid uf eme Raame us Iise?
• ... dass d Kontrabäss Element vo dr Gamba und vo dr Giiga ufwiisend, sodass ma net genau säga ka, i welhe Famele sie ghören?
• ... dass dr Bollèhuèt nur i dè drei benõchbòrtè evangelische Schwarzwalddörfer Guètach, Kirnbach un Rychèbach zuè dr Tracht ghört?
• ... dass ursprüglich alli acht Gmainda vom Calancatal zue dr neue Gmaind Calanca hätte sölle fusioniere?
• ... dass em Film Moianacht s Liad „Ich und Du“ s oinzige hochdeitsche Element ischt?
• ... dass dr Sidweschtfunk d Aafangstakt vum Terzett Bald prangt, den Morgen zu verkünden us «Die Zauberflöte» as Pausezaiche brucht het?
• ... dàss dr Kültürverein Elsass-Freunde Basel 1985 grìnda worra ìsch, fer s Elsassischa Ecomusée z'unterstìtza?
• ... dass na de Verleihig vo de Bürgerrächt a d Prager Jude im Jahr 1848 viili Jude us em jüdische Viertel Josefov wegzoge sind?
• ... dass dr Schwarz Schtei uf em Hochè Randè dè nördlichscht Gränzpunkt vo dè Schwiz isch?
• ... dass dr Paul Hermann Müller dr erscht Nit-Mediziner gsi isch, wu dr Nobelbryys fir Medizin iberchuu het?
• ... dass d Cathleen ihr Haus ond ihre Schuira fir notleidende Leit effna lôôt?
• ... dass es no de neue Schwizer Bundesverfassig vo 1999 kani Halbkanton me git?
• ... dàss dr Yves Bisch ìn da Pflager vu àlta Litt elsassischa Unterrìchta gìtt?
• ... dass d Baasler Patrizierfamilie Stäächely ursprünglig us em Schwoobeland stammt?
• ... dàss dr Gérard Leser mìt em OLCA s Projakt „Sàmmle“ fiahrt, wo dur Video-Berìchta d Tràditiona vum Vergassa rettet?
• ... dass s Wiss Huus, d Residänz vom Basler Siidebandfabrikant Jakob Sarasin, e kulturelle Dräffpunkt gsi isch?
• ... dass dr Hans-Adam II., Firscht vu Liechtestai, ain vu dr rychschte Monarche uf dr Wält isch?
• ... dass de Oscar Klein im im Hot Club Basel sini Liebi zum Jazz entdeckt het?
• ... dass dr Spiilfilm «Der Arzt stellt fest» au en graußa dokumendarischa Doil hot?
• ... dàss d Lina Ritter ihr Œuvre majeure Martin Schongauer im Exil gschriwwe het?
• ... dàss d Humànischtischa Bibliothek vu Schlettstàdt 2011 vu dr UNESCO àls Waltdokumantaerwa ànerkànnt worra ìsch?
• ... dass d landwirtschaftlich Schuel im thurgauische Andwil 1870 wäge Schüelermangel wider hät müese gschlosse wärde?
• ... dass s Arbetszimmer vom Karl Barth in siim ehemoolige Woonhuus, wo aus s Karl Barth-Archiv unterbrocht isch, no genauso usgseet wie zu sine Läbzite?
• ... dass dr Jurastudent Hironymus Jobs bei seim Exama mit Pauka ond Trombeeda durchgfalle ischt, obwohl’r sich arg bemihat hôt, seine Priafer mit-ra Lekzioo ibr-na guada Gerichtsbarkeit zo beeidrucka?
• ... dass de Konde Bila Professor für Holzschnitt gsi isch?
• ... dass d Hornisgrinde dè högschst Buggel im Nordschwarzwald isch?
• ... dass dä Zürchär Hafächranä scho Jaar vor synärä Realisiärig grossi öffäntlichi Zanggäreiä uusglöst hät?
• ... dass dä Bruggemor Haaldegoest di Giizige gfuchset un di Fuule vogellstoret het, abor au gueti Sache dau, wo Not gsi isch?
• ... dass sich d Françoise Schaffner viili Johr làng én dr Association Schickele-Kreis engagiirt het?
• ... dass d Universität St. Galle 1939 s Promotionrecht übercho het?
• ... dass dr Bruäder Chlois (1417–1487) sini letschtä zwenzg Jaar äläi im Roift bi Sachslä gläbt hed?
• ... dass dr Ferdinand Gehr als der wichtigsti sakrali Mooler vo dr Schwiz im 20. Joorhondert gilt?
• ... dass de Schwizerisch Nazionalpark 1914 als erste Nazionalpark vo de Alpe gründet worde isch?
• ... dass de David Farbstein s zweit jüdisch Mitglid vom schwizer Nationalrat ksi isch?
• ... dass d Liselotte Pulver ibrregionala Bekanntheit erlernt hôt durch ihr Roll als Vreneli en de Vrfilmonga vo de Roman Uli der Knecht ond Uli der Pächter?
• ... dass s Chloschter Alteryf gstiftet worde isch vom Wilhelm vo Glâne, wo so het chönne verhindere, dass s Gebiet an d Zähringer gfalle-n-isch?
• ... dàss dr Henri Loux beriahmt ìsch fer sina Gmälda uf em tràditionella Gschìrr ìm Elsàss?
• ... dass de Mathis Eberler vo Villige s Baasler Bürgerrächt überchoo het, wel er 1393 mit de Baasler Drubbe de Sträifzug uf Muttez mitgmacht ghaa het?
• ... dass dä Jazzmusiker Philipp Rellstab scho früeh dur d Schallplatte vu sim Grossvater mit äme breite Spektrum vo Jazz i Berüehrig cho isch?
• ... dass de Ruedi Sommerhalder immer wider künschtlerisch dur Wasserschloss inschpiriirt worde isch?
• ... dass dr Film Das Spukschloß im Spessart no dr ZEIT a bezaubernde Schbukgschicht vrzehlt, vorbonda mit-ra kecka abr liabenswerda Zeitkridik ond mit kabareddischdische Heheponkt?
• ... dass d Firma Siber & Brennwald vom Caspar Brennwald bim Ärdbebe im Kanto Züri 1923 grossi Verluscht gha häd?
• ... dass de Spraachwüsseschaftler Hans-Peter Schifferle usserhalb vom Theema Spraach bsunders a Kampanology, aso a de Gloggekund, intressiert isch?
• ... dass de Ökonom Thomas Baumer im dütschschprachige Ruum de Begriff vom prognostische Assessment prägt het?
• ... dass es im Baasler Museum vo de Kulture unter anderem e 16 Meter hoochs Kulthuus vo de Abelam in Papua-Neuguinea het?
• ... dass es em Spraachwüsseschaftler und passionierte Flüügefischer Peter Dalcher d Fischnäme bsunders aataa händ?
• ... dàss Frànkrìch d Ràtifizierung vu dr Europäischa Chàrta vu da Regionàl-oder Mìnderheitasprocha no 22 Johr ìn Gàng brocht hàt?
• ... dass dr Film Der Engel, der seine Harfe versetzte noch em Lexikon des internationalen Films a liabenswerda Frehlichkeit ausstrahlt?
• ... dass es bi dr Regula Heller z Mänidorf mäischtens gnau das gää hät, wo de Chund hät wele? Und susch öppis anders, won aber au passet hät.
• ... dr Marc Dietrich, wo mit em Trio Peter, Sue & Marc bekannt worden isch, als Arbeitslose freiwillig d Strasse vo Bärn putzt hät?
• ... dass s Augustinerchloster in dr Augustinergass z Basel no dr Reformation e Kollegium vo dr Alte Universität worde isch?
• ... dass dr Schweizer Dokumentarfilm Ursula oder das unwerte Leben zoigt, wia dui blenda ond dauba Ursula, wo de erschde acht Jôhr en ihrem Leaba en-ra dodala Isolazioo vorbrôcht hôt, dur d Onderstitzong vo ihra Pflegemuader Anna Utzinger ganz langsam Kondakt mit ihrer Omwelt uffnemmt?
• ... dass Schtëërnebëërg im Züri-Oberland di höchstglägni Gmäind vom Kanton Züri isch?
• ... dass d Elfriede Kastner aagfange het uf Alemannisch z schrybe, wu si im Remstal gläbt het, ass si ihre Markgrefler Dialäkt nit verliert?
• ... dass s „Schloss“ z Bettmedingè s ehemôlig Amtshuus vom Chloschter St. Bläsy isch, wo ab 1828 s Pfarrhuus vom Dorf gsii isch?
• ... dass d Valérie Trierweiler àb 2005 politischa Sandunga, wia „Le Grand 8“, „Politiquement parlant“, „Portrait de campagne“ un „Itinéraires“ gfiahrt hàt?
• ... dass dr Schlagzüüger Fritz Hauser au für spektakuläri Freiluft-Groossbrojekt bekannt isch?
• ... dàss d Gschìcht vu dr Textil-Firma Dollfus-Mieg et Compagnie ang verbunda ìsch mìt dr Gschìcht vu da Fàmìlia, wo üs Milhüüsa a wìchtiga ìnduschtriella Stàdt gmàcht han?
• ... dass d Walliser Schauspiileri Barbara Terpoorten d Theatergruppe «Sempione-Productions» mitgrindet het?
• ... dass ds Schloss Hünegg wi ou si Schlosspark für Ussteuige zur Verfüegig stö?
• ... dass de Nationalpark Schwarzwald, wo uf de 1. Jänner 2014 gründt worde isch, de erscht Nationalpark im dütsche Land Bade-Württebärg isch?
• ... dass d Rosmarie Walter-Fahrer „Hausautorin“ vo der Bärner Schifertafele, emene Lehrercabaret, gsy isch?