Wasserschloss vo de Schwiiz

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dialäkt: Aargauerdüütsch
s Wasserschloss vom Gäbischtorfer Horn us (Aare und Limmet)

Als Wasserschloss vo de Schwiiz wird d Gegend im Drüeck vo Brugg, Turgi un Stilli bezeichnet, wo die drü Flüss Aare, Rüüs un Limmet kurz nachenand bim Gäbischtorfer Ortsteil Vogelsang, wo rächts lyt, un èm Brugger Ortsdeil Lauffohr zämmeflüsset.

Diè hèrbschtlich Rüüss bi Gäbischtorf
d Vogelsangerbrugg übber d Aare, d Rüüss isch schu mit de Aare vohüròtet

Verlauf[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zerscht entwässeret d Rüüss bi Vogelsang i d Aare, 1,7 km abbè zuès gsellt sich am öschtlichè Rand vo Lauffohr d Limmet dezuè. S Wasserschloss wird neb dè drü Flüss durch insgsamt zee Inseli bildet. Unterhalb vo dè Limmetmündig umschtrömt d Aare witeri zwei Inseli, dennoch got s Wasserschloss bi de Aarebrugg bi Stilli z End, ab dört got di unteri Aare witer zum Klingnauer Stausee, um bi Koblenz in de Hochrhii z flüesse. D unteri Aare isch unterhalb vom Wasserschloss de wasserrychschte Fluss i de Schwiz; bim Zämmefluss mit em Hochrhy z Koblenz 50 % mee Wasser als desell.[1]

E paar Zahle[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Die drü Flüss bringed im Durchschnitt 555 m³ Wasser pro Sekunde (d Aare 315 m³/s, d Rüüs 140 m³/s und d Limmat 100 m³/s). Bi Hochwasser isch d Wassermängi bis zu drümal grösser. Dänn chunnt do s Wasser vo 40 % vo de Gsamtfläche vo de Schwiiz zsämme. Die wichtigschte Iizugsgebiet sind s Berner Oberland, s Berner Mittelland, de Aargau, d Innerschwiiz un de Kanton Glarus.

Übersichtstafle zum Wasserschloss

Schutzgebiet[ändere | Quälltäxt bearbeite]

1989 het d Regierig vom Aargau die bsunderi Auelandschaft mit em Wasserschloss-Dekret gschützt. Si isch en Aue vo nationaler Bedütig un isch als Landschaft vo nationaler Bedütig uszeichnet worde.

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Wasserschloss vo de Schwiiz – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Hydrologisches Jahrbuch der Schweiz 2008, PDF, 37975 KB

Koordinate: 47° 29′ 42″ N, 8° 14′ 12″ O; CH1903: 660130 / 260785