Zum Inhalt springen

Landgraes Calb

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Wappa Deitschlandkart
Wappa vom Landkreis Calw Deutschlandkarte, Position vom Landkreis Calw hervorgehobenKoordinate: 48° 42′ N, 8° 44′ O
Basisdata
Bundesland: Bade-Wirttebärg
Regierongsbezirk: Karlsrue
Region: Nordschwarzwald
Verwaltongssitz: Calw
Eiwohner:

162.853 (31. Dez. 2022)[1]

Kfz-Kennzoeche: CW
Greisschlissel: 08 2 35
NUTS: DE12A
Kreisgliderong: 25 Gmoena
Adress vo dr
Kreisverwaltong: 		Vogteistraße 42–46
75365 Calw
Webpräsenz: www.landkreis-calw.de
Landrat: Helmut Riegger (CDU)
Lag vom Landkreis Calw en Baden-Württemberg
Karte
Karte
Dialäkt: Schwäbisch

Dor Graes Calb (amtlich Landkreis Calw) isch a Landgraes en Bada-Wirddabärg. Är ghaerd zom Regirongsbezirk Karlsrua ond isch on Dåel vo dor Regio Nordschwarzwald.

Nåchborgraes send, em Uhrzaegor nåch, em Norda dor Enzgraes ond d´ graesfreia Schdadd Pforza, em Oschda dor Graes Bebleng, em Sidoschda dor Landgraes Dibeng, em Sida ond Sidwäschda dor Landgraes Fraedaschdadd, em Wäschda dor Landgraes Raschdadd ond em Nordwäschda no dor Landgraes Karlsrua.

Viir vo de Schdedd ond Gemaendena hend s´ Prädikat "Bad": Bad Daenach, Bad Härraalb, Bad Liabazell, Bad Wildbad. Wege dem håest sich dor Landgraes Calb gärn „Bädorgraes“ (Bäderkreis).

Geografische Sacha

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dor Graes Calb leid zwischa Sduagord em Osda und Karlsrua em Wäsda. Bis uff on glaene Dåel em Osda, där må zomm Gae ghaerd, leid dor ganze Graes em Nordschwarzwald. Ennorhalb vom Graes wäggsled Haochflechena ond diafe Däälor midenandor aa. D Bevelkorong konzendrird sich iborwiiged uff Sdedd en de Dälor (Aldasdåeg, Nagld, Calb, Bad Wildbad-Calmbach ond Bad Härraalb.)

Dor sidliche ond dor esdliche Dåel vom Graes wird vo dor Nagold durchflossa. Se fliasd vo Aldasdåeg nåch Sidosda uff d Sdadd Nagld zua. En Nagld machd-se on scharfa Gnigg nåch lenggs ond fliasd, fasd wia mid-m Lineal zoga, dor grade Wäag nåch Norda, durch Calb durch ond weidor aus-m Graes naus bis nåch Pforza, må se en-d Enz naegåd. Dor wäsdliche Dåel vom Graes wird vo dor graosa ond vo dor glaene Enz durchflossa, dia må sich en Calmbach zor Enz voraeniged. S Wassor vom graesda Dåel vom Graes gåd en dor Näggor nae. A Ausnãm machd blos dor glaene nordwäsdlich Zibfl mid Bad Härraalb, där ibor s glaene Flissle Alb nåch Nordwäsda diräggd en dor Rhae nae endwässored.

Zwischem Nagolddaal ond-em glaena Enzdaal leid d Haochfleche vo dor Enz-Nagold-Bladd, dui må fasd d Hälfde vo dor Fleche vom Graes ausmachd. Sui ond ao älle glaenore Hoachflechena vom Graes send blos wenich besidld ond hend viile sdille ond ärholsame Gẽgeda. D haechsda Sdell vom Graes leid bei Sbrollahaus an dor wesdlicha Graesgrenz ond isch 955 m haoch. D diafsda Sdell isch dor Ausfluss vo dor Nagold aus-m Graes hendor Ondorreichabach mid 252 m.

Wirdschafd ond Vorkehr

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Fachwergheisor am Calbor Marktplatz
Bad Wildbad - d Sommorbärgbã mid Bligg uff d Sdadd
s Panorama vo dor Sdadd Aldasdåeg
d Kirch vo Kentheim em Naglddaal bei Calb – d eldesda Kirch in ganz Siddeitschland

Dor Graes Calb gild als iborwiiged lendlich sdruggdurird. D wirdschafdlich sdergsda Sdadd em Graes isch Nagld em Sidosda. D so genannde "Gaegmaendena" (Gäugemeinden) em Osda vom Graes tendired aedeidich nåch Beblenga-Sendfenga mid saenor sdarga Indusdri ond vorzåechned on kontinuirlicha Bevelkorongszuazug. Dor Bad Härraalbor Zibfl isch nåch Karlsrua oriendird.

Fir dor Fremdavorkehr wichdich send dia viir Bädorsdäddla Bad Härraalb, Bad Liabazäll, Bad Teinach ond Bad Wildbad mid ihre Ãgebod. Wär d Sdille suachd ond lange Sbazirgeng gärn håd, fendet båedes uff de Haochflechena. Als Gehaemtibb gild Enzklesdorle am End vom graosa Enzdaal.

Haobdvorkehrslinia send drei Bundessdråsa: Em sida d B28 (Dibenga -) Nagold - Aldasdåeg (- Fraedasdadd), em Osda d B463 (Horb -) Nagld - Calb (- Pforza), ond middla durch dor Graes vo Norda nåch Sida d B294 (Pforza -) Bad Wildbad - Glaes Enzdaal (- Fraedasdadd). A Audobå gåd koena durch dor Graes.

Vo Pforza ibor Calb ond Nagld nåch Horb gåd a Eisabãlinie, dui må äll halba bis äll ganza Sdond fehrd. Von-ra graosa Bedeidong fir d weidora Endwigglong isch, dass-mor d frijora Wirddabärgischa Schwarzwaldbã zwischa Rennenga/Weil dor Sdadd ond Calb widor en Bedriib nemma mechd. Uff dui Weis griagd nemlich dor Graes widor on diräggda Ãschluss nåch Sduagord.

Aus dor Gschiichd

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S ganze Graesgebiid isch vo aldors här ganz wirddabärgisch gwäa odor ondor wirddabärgischor Oborhohaed. Anna 1938 send dia båede Oboremdor Calb ond Nagld zomm Graes Calb zsẽmagschlossa wårda. D Graesreform vo 1973 håd koene graesore Vorendoronga bråchd.

Vo iborragendendor Bedeidong fir dor ganze Nordschwarzwald isch em Hoachmiddlaldor s Glosdor Hirsao gwäa, dees må zor Reformbewegong vom franzesischa Cluny ghaerd håd. D Ruina vom Glosdor send bis haed aedrigglich ond dined em Sommor als Kuliss fir d "Calwer Klosterfestspiele".

S Kirchle vo Kendhaem em Nagolddaal, 5 km sidlich vo Calb isch vormudlich d eldesda ärhaldena Kirch en ganz Deidschland.

Em Graes Calb schwäddsd mor vo Aldors här haobdsächlich Wäsdschwäbisch. En a baar Gmaendena em Wäsda ond em Nordwäsda vom Landgraes mischd sich on leichdor sidfränggischor Aefluss drondor.[2]

Sdedd ond Gmaendena

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zom Landgraes Calb ghaered zäa Schdedd ond fuffzäa Gmaendena.

Schdedd (Offizielle Schreibweise) (Aewonor zomm 31. Dezember 2022)

  1. Aldaschdåeg (Altensteig) (10.916)
  2. Bad Härraalb (Bed Herrenalb) (8212)
  3. Bad Liabazell (Bad Liebenzell) (9795)
  4. Bad Daenach-Zavlschdoe (Bad Teinach-Zavelstein) (3251)
  5. Bad Wildbad (10.495)
  6. Bualich (Neubulach) (5796)
  7. Calb (Calw) (24.219)
  8. Håedorbach (Haiterbach) (6005)
  9. Nagld (Nagold) (22.985)
  10. Wildbärg (Wildberg) (10.443)

Gmaendena (Offizielle Schreibweise) (Aewonor zomm 31. Dezember 2022)

  1. Äbhausa (Ebhausen) (4786)
  2. Dobl (Dobel) (2451)
  3. Egahausa (Egenhausen) (2096)
  4. Enzkleschdorle (Enzklösterle) (1434)
  5. Gächeng (Gechingen) (3732)
  6. Heefa (Höfen an der Enz) (1711)
  7. Hengschdedd (Althengstett) (7963)
  8. Nuiweilor (Neuweiler) (3214)
  9. Oborreichabach (Oberreichenbach) (3019)
  10. Ondorreichabach (Unterreichenbach) (2449)
  11. Oschdlsa (Ostelsheim) (2603)
  12. Raordorf (Rohrdorf) (1970)
  13. Schemmbärg (Schömberg) (8118)
  14. Semmorsfäld (Simmersfeld) (2259)
  15. Semmorza (Simmozheim) (2931)

Vorwaldongsgmaenschafda bzw. Vorwaldongsvorbend.

  1. Aldaschdåeg mid Aldaschdåeg, Egahausa ond Semmersfäld
  2. Hengschdedd mid Hengschdedd, Gächeng, Oschdlsa ond Semmorza
  3. Bad Härraalb mid Bad Härraalb ond Dobel
  4. Bad Liabazelll mid Bad Liabazell ond Ondorreichabach
  5. Bad Daenach-Zavlschdoe mid Bad Daenach-Zavlschdoe, Bualich ond Nuiweilor
  6. Calb mid Calb ond Oborreichabach
  7. Nagld mid Nagld, Håedorbach, Äbhausa ond Raordorf
  8. Bad Wildbad mid Bad Wildbad, Enzkleschdorle ond und Heefa

Literatur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Das Land Baden-Württemberg – Amtliche Beschreibung nach Kreisen und Gemeinden (in acht Bänden); Hrsg. von der Landesarchivdirektion Baden-Württemberg; Band V: Regierungsbezirk Karlsruhe; Stuttgart 1976, ISBN 3-17-002542-2.
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Landgraes Calb – Sammlig vo Multimediadateie

Fuaßnoda

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Statistisches Landesamt Baden-Württemberg – Bevölkerung nach Nationalität und Geschlecht am 31. Dezember 2022 (CSV-Datei).
  2. ↑ vgl. Karl Bohnenberger, Die Mundarten Württembergs, S. 4f.



Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Landkreis_Calw&oldid=1032439"