Eberhard Karls Universitet Dibenga

Eberhard Karls Universität Tübingen
Motto	Attempto! Ich wag’s!
Gründig	1477
Drägerschaft	staatlig
Ort	Dibenga
Bundesland	Bade-Wirttebäög
Land	Dytschland
Leitung	Bernd Engler
Studänt*ene	27.196 (WS 2019/2020) Frauequote: 58,8 %
Mitarbeiter*ne	ca. 17.316 (yyschl. Klinikum)
drvo Profässer*ne	ca. 536
Johresbudget	642,2 Mio. Euro (ohne Krankenversorgung) 175 Mio. Euro Medizinische Fakultät insgsamt 238,5 Mio. Euro Drittmittel
Website	www.uni-tuebingen.de

Di Alt Aula

Di Nej Aula

Blick uf di naturwisseschaftligen un medizinische Fakultete „Auf der Morgenstelle“

Neuphilologikum (Brechtbau)

S Institut fir Politikwisseschaft

Theologicum

Institut fir Geowisseschafte

Schnarrebärg

D Eberhard Karls Universitet z Dibenga zeeld zo de eldesde Universideda vo Deidschland. Grinded wårda isch se anna 1477 uff Bedreiba vom Gråf Eberhard im Bart und draed dor Nãma vom wirddabärgischa Herzog Karl Eugen. Seid-em Sommorsemesdor 2012 isch-se en siba Fakuldeda mid ogfär dreisich Studia-Aerichdonga uffdåeld. Därzeid (2017) send äbbes ibor 28.000 Sdudenda aegschriiba.

Vo Dibenga håesd-s landlaefich emm-a Bõnmot: „Dibenga håd koe Universided, Dibenga isch a Universided.“ S Sdråßabild en dor Kärnsdadd vo Dibenga, ogfär 35 Kilometer sidlich vo Sduagord, isch brägd vo de Sdudenda, dia må fasd a Driddl vo de Gesamd-Aewonor ausmached. Viile sdudendische Grubba bereichored s Sdaddlaäba ond sorged fir a viilseidichs kuldurälls Programm.

Schwäbisch en Dibenga

Ao wenn viil Sdudenda in Dibenga läabed, kā-mor iborraschend viil Schwäbisch haera. Selbsd d middlora Generazio vo de Aewonor schwäzzd a guads Schwäbisch. Dees kā-mor beim Aekaofa no en viil Gschäfdor haera. En dor Germanistik an dor Universided geid-s abor scho seid langem koene Bemihonga en Richdong Schwäbisch, obwool Dibenga middla em zendralschwäbischa Gebiid leid.

Älle schwäbische Sacha send ausglagored (gwäa, muas-mor jezzd saga) en d „Arbeitsstelle Sprache in Südwestdeutschland“ am „Ludwig-Uhland-Institut“. S Haus vo demm Institut isch laedor Midde März 2017 durch Brandsdifdong vomm-a illegala Hausbewonor schwär beschädichd wårda ond muaß vollsdendich aagrissa wärda. Dia 2000 Dialäggduffnāma vom Arno-Ruoff-Archiv mid Tonbendor aus de 1950-or Jår hend enorm glidda ondor Ruaß ond Leschwassor, an de 10.000 Bildor aus de 1930-or Jår send so guad woa vorbrendd, viile Biachor ond zaallose Ondorlaga vo dor Dialäggd-Sbezial-Bibliothek send meglichorweis fir emmor virlaora. Was där Schada fir d Dialäggdforschong en Dibenga ond ganz Bada-Wirddabärg bedeided, kã-mor emm Momend blos vormuada. Dor Laedor vo demm Institut, dor Professor Hubert Klausmann, hoffd abor, dass no meglichsd viil gredded wärda kā.

Gschicht

Universitätsgrindig im 15. Johrhundert

E Schlisselroll bi dr Grindig isch dr Mechthild vu dr Pfalz, dr Mueter vum Eberhard un Erzherzogi vu Eschtryych zuechuu. D Mechthild, wu syt 1463 in dr Nechi glägene Rauteburg residiert gha het, het d Verlegig vum Stift Sinderlfinga uf Dibenga veraalasst, dr greschte un wichtigschte Stadt vum sidwirttebärgische Landesdeil zue sällere Zyt. Wu des 1476 vum Papscht Sixtus IV. gnähmigt woren isch, het s Stift zum Uusgangspunkt vu noo ehrgyzigere Plän chenne wäre. D Mechthild, wu scho bi dr Grindig vu dr Fryybeger Universitet e wichtigi Roll gspilt gha het, het ihre Suhn Eberhard fir s Projäkt vun ere Universitetsgrindig z Dibenga chenne gwinne. E große Aadeil an dr Grindig het au dr Vertröute vum Eberhard, dr Johannes Nauclerus, gha, wu dr erscht Rektor un speter langjehrige Kanzler vu dr Universitet woren isch. Dr Wahlspruch „Attempto!“ (latynisch fir „Ich wag’s!“) vum Universitetsgrinder Eberhard isch bis hite s Motto vu dr Universitet.

Wu am 11. März 1477 e Universitetsgrindig effetlig bekanntgee woren isch, het in ere churze Zyt zwei großi Fachwärchgebej (Münzgasse 22–26) in dr Nechi vum Neckar ufböue, ass dr Vorläsigsbedrib scho im Oktober 1477 het chenne aafange. Dr wyter Ufbäu vu dr Universitet isch in dr negschte Johr schnäll bedribe wore, un scho anne 1482 sin alli Universitetsböute fertiggstellt gsi. Wäge däm isch e Verlegig vu dr Universitet uf Stuegert nimmi in Frog chuu, wu Stuetgert 1482 im Zug vu dr wirttebärgische Widervereinigung (Mensinger Vertrag) di nej Landeshauptstadt un d Residenz vum Eberhard woren isch.

Ihre hitige Name het d Universitet 1769 vum wirttebärgische Herzog Karl Eugen iberchuu, wu syy eigene Name zuegfiegt het zum Name vum Grinder, em Grof Eberhard im Bart. Är het sich sälber anne 1767 zum „Rector perpetuus“ installiert un het s Rektorenamt bis zue syym Dod 1793 wohrgnuu. Einewäg eht er mit dr Grindig vu dr „Hohe Carlsschuel“ z Stuegert eini vu dr greschte Exischtänzkrise vu dr Dibenger Universitet bejgfiert.

Jingeri Gschicht

Im Johr 1805 isch in dr Alte Burse, em 1478 böute elteschte hit no bruchte Gebej vu dr Universitet, s erscht Universitetsklinikum yygrichtet wore.

Zuesätzlig zue dr vier Grindigsfakultete isch 1817 e katholisch-theologischi un e staatswirtschaftligi Fakultet grindet wore. 1863 het d Eberhard-Karls-Universitet di erscht eigeständig naturwisseschaftligi Fakultet z Dytschland iberchuu. Mittlerwyyli het d Universitet 14 Fakultete. S Logo vu dr Universitet, wu vum HAP Grieshaber zum 500-jehrigen Universitetsjubiläums (1977) gstaltet woren isch, isch syt 1997 d Palme mit em Wahlspruch „Attempto!“, parallel doderzue het d „Eberhard-Karls-Universitet“ ihri Bindestrich abgleit. Im Johr 2005 isch d Universitet Initiatori un Mitgrinderi vu dr Hochschuelregion Dibenga-Hoheheim gsi.

Zyt vum Nationalsozialismus

D Universität Dibenga het e fierendi Roll gspilt bi dr Bsträbige, d Politik vum Dritte Ryych „wisseschaftlig“ z legitimiere. Am Universitetsklinikum zmindescht 1158 Persone zwangssterilisiert wore.

Glyychstellig an dr Universitet

Ass mittlerwyyli circa 60 Prozänt vu dr Studänte, wu z Dibenga immatrikulkiert sin, Fraue sin, isch e ender jingeri Entwicklig. S erscht Mol het anne 1881 e Gaschthereri us dr USA e Vorläsig derfe mitverfolge, aber no dur di uffig Dire us eme Näberuum. Di erscht Studänti, „ußerordentlig immatrikuliert“, isch vu 1892 bis 1895 d Maria Grefi vu Linden gsi. Erscht anne 1904 isch dr Fraue s Rächt vun ere „ordentlige Immatrikulation“ yygruumt wore.

No dr Feschtschryybig vu dr Glyychstelligspolitik im Hochschuelramegsetz ischa 1986 di erscht Glyychstelligskommission vum Senats gwehlt wore, syt 1989 wäre Froge vu dr Glyychstellig vun ere Glyychstelligsbeufdraite verdrätte. Wie au an vile andere Universitete sin Fraue unter dr Lehrchräft unterrepräsentiert, derwylscht uf dr Verwaltigsebeni männligi Mitarbeiter chuum verdrätte sin.

Kanzler vu dr Universitet

• 1477–1482 Johannes Degen
• 1482–1510 Johannes Vergenhans (Nauclerus)
• 1510–1538 Ambrosius Widmann
• 1538–1550 Johann Scheurer
• 1550–1561 Ambrosius Widmann
• 1561 Jacob Beurlin
• 1562–1590 Jacob Andreae
• 1590–1599 Jakob Heerbrand
• 1604–1605 Stephan Gerlach (as Vizekanzler)
• 1605–1617 Andreas Osiander
• 1618–1619 Matthias Hafenreffer
• 1620–1638 Lucas Osiander der Jüngere
• 1639–1650 Melchior Nicolai (as Prokanzler)
• 1652–1656 Johann Ulrich Pregizer I.
• 1656–1680 Tobias Wagner (1656–1662 as Prokanzler)
• 1681–1697 Johann Adam Osiander
• 1698–1699 Georg Heinrich Keller (as Prokanzler)
• 1699–1702 Michael Müller
• 1704–1720 Johann Wolfgang Jäger
• 1720–1756 Christoph Matthäus Pfaff
• 1757–1777 Jeremias Friedrich Reuss
• 1777–1779 Johann Friedrich Cotta
• 1780–1785 Christoph Friedrich Sartorius (1777–1780 Vizekanzler)
• 1786–1806 Johann Friedrich LeBret
• 1806–1817 Christian Friedrich Schnurrer
• 1819–1835 Johann Heinrich Ferdinand Autenrieth (1819–1822 as Vizekanzler)
• 1835–1851 Karl Georg Wächter
• 1851–1862 Karl Friedrich Gerber (1851–1855 as Vizekanzler)
• 1864–1870 Theodor von Gessler
• 1870–1889 Gustav Rümelin
• 1889–1899 Karl Heinrich Weizsäcker
• 1900–1908 Gustav Schönberg
• 1908–1931 Max von Rümelin
• 1931–1933 August Hegler

1933 isch dr Gustav Bebermeyer as „Beufdraiter mit bsundere Vollmachte an dr Universitet“ yygsetzt wore, s Kanzleramt het me nimi besetzt. S Kanzleramt isch au no dr Zyt vum Nationalsozialismus nit widerhärgstellt wore, erscht anne 1969 isch wider e Amt mit däre Bezeichnig gschaffe wore.

• 1970–1972: Albert Lebsanft

Mit dr Ablesig vu dr Rektorats- dur d Presidialverfassig im Oktober 1972 isch s Universitetsorgan Kanzler wider abgschafft wore. Mit em neie bade-wirttebärgische Universitetsgsetz vum Novämber 1977 isch s Amt derno wider yygfiert wore, gwehlt het mer aber erscht 1979 e neie Kanzler.

• 1979–2003 Georg Sandberger
• syt 2003 Andreas Rothfuß

Fakultete

Derwylscht di geischteswisseschaftlige Fakultete im Beraich vu dr Altstadt im Dal aagsidlet sin, lige di naturwisseschaftlige Inschtitut mit ere eigene Mensa uf dr Morgestell in nerdliger Richtig uf ere Aahechi, wu dä Gwanname drait. D Zahl vu dr Fakultete soll noch eme Bschluss vu dr Universitetsleitig bis zum Johr 2010 uf drej Chlei- un vier Großfakultete verchleineret wäre.

• Evangelisch-Theologischi Fakultet Dibenga (Fakultet 01)
• Katholisch-Theologischi Fakultet Dibenga (Fakultet 02)
• Juristischi Fakultet Dibenga (Fakultet 03)
• Wirtschaftswisseschaftligi Fakultet Dibenga (Fakultet 04)
• Medizinischi Fakultet Dibenga (Fakultet 05/06)
• Fakultet fir Filosofyy un Gschicht (Fakultet 07/10)
• Fakultet fir Sozial- un Verhaltenswisseschafte (Fakultet 08)
• Nejfilologischi Fakultet Dibenga (Fakultet 09)
• Fakultet fir Kulturwisseschafte (Fakultet 11)
• Fakultet fir Mathematik un Fysik (Fakultet 12/13)
• Fakultet fir Chemyy un Farmazyy Dibenga (Fakultet 14)
• Fakultet fir Biologyy (Fakultet 15)
• Geowisseschaftligi Fakultet Dibenga (Fakultet 16)
• Fakultet fir Informations- un Kognitionswisseschafte (Fakultet 17)

Zentrali Universitetsyyrichtige

UB: Yygang zum Historische Läsesaal

Universitätsbibliothek

D Universitetsbibliothek Dibenga (UB) isch vu dr Organisation här e Deil vum Informations-, Kommunikations- un Mediezäntrum (IKM). Si isch e effetligi wisseschaftligi Universalbibliothek, wu au fir di allgmein Bevelkerig z Verfiegig stoht. S erscht Mol urkundlig gnännt woren isch si anne 1499.

Universitätsklinikum

S Universitetsklinikum Dibenga (UKT) bstoht us 17 Klinike. Anne 1806 hän sich d Chirurgyy un d Geburtshilf vu dr Innere Medizin drännt, in dr „Alte Burse“ het s Hoschpital gee mit insgsamt 15 Bette. 1839 isch d Poliklinik, wu di Chranke vu dr Stadt Dibenga din behandlet wäre, e selbständigi Abdeilig im Hoschpital wore. 1846 sin di Inner Medizin un d Chirurgyy in ihre nej Universitetschankehuus umzoge (Silcherstraße, hite alti Hals-Nase-Ohreklinik, do het s u. a. d Sportmedizin din) um. 1890 isch di alt Fraueklinik entstande un 1927 di alt Chinderklinik.

D Nejböute vum UKT, wu syter anne 1989 entstande sin, stehn uf halber Hechi zwische Dal un Morgestell uf em Schnarrebärg. S UKT het au d Funktion un d Ufgabe vun eme Chreiskrankehuus fir dr Landchreis Dibenga.

Fremdprochezäntrum

S Fremdsprochezäntrum bietet dr Erwärb vu international akkreditierte Sprochzertifikat (UNIcert) fir Studänte vu allew Fakulteten aa.

Museum vu dr Universitet (MUT)

S Museum vu dr Universitet Dibenga MUT het syter anne 2006 d Ufgab, di singuläre Lehr-, Schau- un Chunschtsammlige vu dr Universitet us allene Fakultete sammligstächnisch, kuratorisch un organisatorisch z professionalisiere un in interdisziplinär aagleiten Uustellige dr breitere Effetligkeit wisseschaftsgschichtligi Yyblick z vermittle un au sälber wisseschaftsgschichtlig z forsche.

Beriemti Persenligkeite

Alois Alzheimer, Psychiater Jonathan Friedrich Bahnmaier, dytsche Pfarrer, Lyriker un Hochschuellehrer Martin Bangemann, Bundesminischter fir Wirtschaft 1984–1988 Johann Baptist Benz, Dr. Phil., Komponischt un Domkapellmeischter z Speyer Günter Blobel, Biomediziner un Nobelpryystreger 1999 Ernst Bloch, Filosof Dietrich Bonhoeffer, Theolog Ferdinand Braun, Physiker, Nobelpryysträger 1909 Eduard Buchner, Biochemiker, Nobelpryysträger 1907 Ralf Dahrendorf, Soziolog, Publizischt Gudrun Ensslin, RAF-Mitglid Theodor Eschenburg, Politikwisseschaftler Günther Graup, Geochemiker un Impaktforscher Wilhelm Hauff, Dichter Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Filosof Roman Herzog, Bundespräsident 1994–1999 Friedrich Hölderlin, Lyriker Wolfgang Huber, Ratsvorsitzende vu dr EKD 2003–2009 Walter Jens, Filolog Hellmuth Karasek, Journalischt und Autor Emil Kauffmann, Universitätsmusikdirektor Johannes Kepler, Aschtronom Justinus Kerner, Dichter un Arzt

Klaus Kinkel, Bundesminischter vum Uuswärtige 1992–1998 Kurt Georg Kiesinger, Bundeskanzler 1966–1969 Ferdinand Kirchhof, Richter am Bundesverfassigsgricht syt 2007 Horst Köhler, Bundespräsident vo 2004 bis 2010 Hans Küng, Theolog Philipp Melanchthon, Theolog un Reformator Eduard Mörike, Lyriker Christiane Nüsslein-Volhard, Biologi un Nobelprystregeri 1995 Friedrich August von Quenstedt, Geowisseschaftler Joseph Ratzinger (jetz Benedikt XVI.), katholische Theolog, Popscht Kurt Rebmann, Generalbundesanwalt 1977–1990 Marcel Reich-Ranicki, Literaturkritiker Otto E. Rössler, Chaosforscher Berthold Schenk Graf von Stauffenberg, Widerstandskämpfer vum 20. Juli 1944 Gustav Schwab, Dichter un Theolog Friedrich Silcher, Universitätsmusikdirektor Rita Süssmuth, Bundestagspräsidenti 1988–1998 Ludwig Uhland, Dichter un Abgordneter in dr Frankfurter Nationalversammlig Martin Walser, Schriftsteller Georg Wittig, Chemiker, Nobelpryysträger 1979 Bernhard Zeller, Literaturhistoriker un Archivar

Literatur

• Uwe Dietrich Adam: Hochschule und Nationalsozialismus. Die Universität Tübingen im Dritten Reich, Tübingen: Mohr Siebeck, 1977
• Martin Biastoch: Tübinger Studenten im Kaiserreich. Eine sozialgeschichtliche Untersuchung, Sigmaringen 1996 (= Contubernium – Tübinger Beiträge zur Universitäts- und Wissenschaftsgeschichte Bd. 44) – ISBN 3-7995-3236-6
• Walter Jens: Eine deutsche Universität. 500 Jahre Tübinger Gelehrtenrepublik, München: Kindler, 1977
• Ulrich Köpf, Sönke Lorenz, Anton Schindling, Wilfred Setzler: „Brunnen des Lebens“ – Orte der Wissenschaft. Ein Rundgang durch 525 Jahre Universität Tübingen, Tübingen: Verlag Schwäbisches Tagblatt, 2002
• Sylvia Paletschek, Die permanente Erfindung einer Tradition. Die Universität Tübingen im Kaiserreich und in der Weimarer Republik, Stuttgart: Franz Steiner, 2001
• Volker Karl Schäfer: Aus dem „Brunnen des Lebens“. Gesammelte Beiträge zur Geschichte der Universität Tübingen. Festgabe zum 70. Geburtstag. Hrsg. von Sönke Lorenz … Ostfildern: Jan Thorbecke Verlag 2005 (Tübinger Bausteine zur Landesgeschichte, 5). – 413 S., Abb.
• Tubingensia: Impulse zur Stadt- und Universitätsgeschichte. Festschrift für Wilfried Setzler zum 65. Geburtstag. Herausgegeben von Sönke Lorenz und Volker [Karl] Schäfer in Verbindung mit dem Institut für Geschichtliche Landeskunde und Historische Hilfswissenschaften der Universität Tübingen. Redaktion: Susanne Borgards. (Ostfildern:) Jan Thorbecke Verlag, 2008 (Tübinger Bausteine zur Landesgeschichte, 10). – 655, [I] S., Abb. – ISBN 978-3-7995-5510-4.

Weblink

Offizielle Internetufftritt vu dr Eberhard Karls Universität

Fuessnote

48.5246388888899.0591666666667

0V Universitete un Hochschuele z Bade-Wirttebärg

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Eberhard_Karls_Universität_Tübingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.