Wikipedia:Houptsyte Neuentwurf 2

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwabe Schwiiz Vorarlberg
Chunscht Geografi Gschicht Gsellschaft Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Tächnik Wüsseschaft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 30.728 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Lakritze

D Lakritze (Glycyrrhiza glabra), au Süèßholz benamst, isch è Pflanzèart uss dè Unterfamilliè vo dè Summervogelblüètler (Faboideae) innerhalb vo dè Familiè vo dè Hülsèfrüchtler (Fabaceae). Selli Art isch i dè Mittelmeerregion un z Weschtasiè deheim. Si isch froschtempfindlich un bevorzugt èn Huufè Sunnè un düèfè, humusrychè, durchlässigè Boddè. Im Spòtsummer erschinèd bläulich-violetti un wyßi Summervogelblüètè in kurzè, uffrächtè Ährè. Süèßholz isch è meerjöhrigi Chrutpflanzè, wo bis 100 Zentimeter hoch wachsè duèt. D Wurzlè wörred im Hèrbscht gèrntet.

Dè hochdütsche Nammè Lakritze gòt uff s latynische glycyrrhiza zrugg, wo è vodlèènts Wort uss èm grychischè γλυκύς (glykys, „süèß“) un ῥίζα (rhiza, „Wurzlè“) isch. Dè latynische Nammè hèt schu im Mittellatynischè unter m Yfluss vo liquor („Flüssigkeit“) è volksetǜmologischi Wandlig zum liquiritia durrègmacht, woruus gradèwäg diè dütsch Bezeichnig entschtandè isch.

Dè alemannische Nammè Bärèdreck git s au im bayrischè und fränggischè Dialèkt, im alemannischè Sprõchgebièt sowiè z Öschterrych. De Namme Bärèdrèck chunnt vom Ulmer Süèßwarèfabrikant Karl Bär, wo spôter z Nürnbärch aasässig gsi isch und uff vill Lakritzartè deilwys europawit Patent ghaaltè het. Mit dem [Monopol hèt dè Barè Karlè au dè Markènammè Bärédreck im Merkt durrèdruggt. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Àlemànnischa Nochrìchte:

18. Dezämber 2024:
Werkrealschule gewinnt beim Landespreis für Dialekt einen Förderpreis (Bildschirmzeitung)
Patienten-Talk auf Schwäbisch (Südwestpresse)
16. Dezämber 2024:
Nun hat auch «Stäffisburg» seine eigene Mundarthymne (Thuner Tagblatt)
14. Dezämber 2024:
Sprachlupe: Atlas für Zeitreisen durch Dialekträume (infosperber.ch)
Zürcher startet mit Mundart-Musik in Deutschland durch (Blick)
12. Dezämber 2024:
Ein Hoch aufs Schweizerhochdeutsch (SRF)
Mit Dialekt Schwaben fürs Sparen beim Jobticket begeistern (Südwestpresse)
9. Dezämber 2024:
Schwäbische und poetische Mundart von Claudia Pohel mit Gitarre und Harfe (SWR)
Viel Äktschn und Mundart em paradiesische Schwobäländle (Schwäbische Zeitung)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

21. Dezämber

Winteraafang - Wintersunnewändi

1375: Dr italienisch Dichter Giovanni Boccaccio (Bild) stirbt.
1602: Dr Karl Emmanuel I. versuecht in dr Nacht zum 22. Dezämber mit syne savoyische Druppe d Stadt Gämf z erobere. Dr Gämfer glingt s aber d Escalade de Genève zruckzschlaa, was hite no alljohr gfyyrt wird.
1813: Alliierti Druppe vu dr sechste Koalition rucke zwische Basel un Schaffuuse in d Schwyz yy, d Gränzdruppe zien sich kampflos zruck. Mit dr Bsetzig chunnt s Änd vu dr Mediation im Alpestaat.
1991: Di ehmolige Sowjetrepublike Aserbaidschan, Armenie, Kasachstan, Kirgisistan, Moldawie, Tadschikistan, Turkmenistan un Usbekistan drätte dr Gmainschaft vu Unabhängige Staate byy.