Wikipedia:Houptsyte (Schwyzerdütsch)

Grüezi, grüessech und willkomme uf der alemannische Wikipedia! Di frei Enzyklopedi, wo alli chöi mitschaffe.

Artikel finde

Artikel nooch Kategorie:
Alli Kategorie • Bruuchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wüsseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Schwiiz
Chunscht Geografi Gschicht Gsellschaft Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Wüsseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikle • Läsige Artikle • Artikel nooch Dialäkt • Audiouffnahme vo Artikel • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannischi Wikipedia

Di alemannischi Wikipedia isch en Enzyklopedi i de Dialekt vom alemannische Sprachruum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liechtestei, vo Oberbade, vom Schwabeland und vo Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dür di freiwilligi Hilf vo allne, wo öppis in irer Mundard wöi bytrage. Yträg chöi vo allne Bsuecher gschribe und gänderet werde. Alli si härzlich yglade mitzmache. Bringet eues Wüsse y und helfet eso mit, ds Alemannische z pflege, ufzwerte und z erhalte. Di erschte Schritt si ganz eifach!

Wer mir vo der Alemanische Wikipedia si und was mir wei, findsch i üsem Profil.

D Inhält vor Wikipedia dörfe frei kopiert und verbreitet werde.

Bis jetz häts bi der alemannische Wikipedia 23.346 Artikle.

Artikel vor Wuche: Zwätschgechrieg

Dr Zwätschgechrieg isch en antijüüdische Pogroom in de Aargauer Gmäinde Ändige und Längnau im Joor 1802 gsi. Er isch Däil vo dr Usenandersetzig zwüsche de liberale Understützer und de konserwative Gegner vo dr Helvetische Republik gsi, wo in Stäcklichrieg usgartet isch und wo denn die Helvetischi Republik under em Druck vom Napoleon mit dr Mediationsakte e nöiji Verfassig überchoo het.

Dr Naame «Zwätschgechrieg» isch vo de Zwätschge choo, wo denn zum Dröchne usbräitet gsi si und wo d Buure vernichdet häi. En andere Naame für e Pogroom isch «Stoffballechrieg» oder «Bändelichrieg» noch de Stoffballe, wo gstoole worde si.

Zwüsche 1623 und 1633 si d Juude us alle Stedt in dr Alte Äidgenosseschaft verdriibe worde. Nume no in dr Groofschaft Baade, wo vo 1415 bis 1798 e Gmäini Herrschaft vo dr Äidgenosseschaft gsi isch, häi si sich im Surbdaaler Ooberlängnau döfe niiderloo. Vo 1678 häi si au z Ändinge döfe lääbe. Si si diräkt em Landvogt z Baade understande und häi sich weder mit Landwirtschaft no mit eme Handwärk döfe s Lääbe verdiene. Doorum si si Händler am Bäädener Määrt worde und an dr Zurzacher Mäss, wo internazionali Bedütig gha het. Vo 1696 aa häi si alli 16 Joor vo dr Oobrigkäit e düüre Schutz- und Schirmbrief müesse chaufe. Vo 1776 aa häi d Juude nume no in dene bäide Noochberdörfer s Woonrächt gha, aber wil ene dr Bsitz vo Land verbote gsi isch, häi si sich mit Christe müesse zämmedue, wo denn mit em Gäld vo de Juude Hüüser baut häi. Un wil si nume dört häi döfe übernachte, häi si nid wit vo dehäi furt chönne. D Juude häi in dere Zit öbbe 45 Brozänt vo dr Bevölkerig vo Ändige und Längnau usgmacht. (…der ganz Artikel lese)

Früeneri Artikle vor Wuche:

Hesch gwüsst ...

Alb-Leisa

... dass anno 2006 in dr Genbank vom St. Petersburger Wawilow-Institut klassische schwäbische Leisasorte entdeckt wore send?
... dass dr Hermann Mühleisen als Landesposaunawart viil em Lendle romgreist isch?
... dass s Älggi als Mittelpunkt vo dr Schwiiz gilt, was aber nid ganz schtimmd?
... dass d Virginie Schaeffer mid 13 Joor en erschda Erfolg ghedd hod mid em Liad Bambina vo dr Dalida?
... dass s Urbaar vom Rychsguet z Churräzie für d Gschicht vom Bündnerland und vo de Nochberregione e wichtegi Kwelle isch?
... dass de Claude Nicollier de erst und bis jetz einzigi Schwiizer isch, wo im Wältruum gsi isch?

Alemannischi Nachrichte:

14. Septämber 2017:
«Ick kieke, staune, wundre mir» ...über berlinerische Gedichte (SRF Schnabelweid)
13. Septämber 2017:
Aernschd Born besingt mit Expat-Kindern seine neue Heimat (Basellandschaftliche Zeitung
12. Septämber 2017:
Knatsch um «Ewigi Liebi» und das Geld (bluewin.ch)
11. Septämber 2017:
Schwarz-grüner Dialekt (Stuttgarter Zeitung)
9. Septämber 2017:
„Mit Schwäbisch kommt mehr an“ (Südwestpresse)

Meh Nachrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

19. Septämber

1710: Dr dänisch Astronom Ole Rømer stirbt.
1813: Dr dytsch Astronom Christian Heinrich Friedrich Peters (Bild) chunnt uf d Wält.
1828: Dr Schwyzer Bolitiker un Bundesrot Fridolin Anderwert chunnt uf d Wält.
1893: Z Neiseeland chemme d Fraue s aktiv Wahlrächt iber.
1983: St. Kitts un Nevis wäre unabhängig vu Großbritannie.
2002: Bin eme Putschversuech in dr Elfebaikischte bringe d Rebelle di nerdlig Landeshelfti unter ihri Kontroll.