Wikipedia:Houptsyte (Badisch)

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia! Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Schwiiz Schwoba
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 25.682 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Bammert

Dr Bammert, au Ba(a)wart, Baiwe(r)t, Bauert und äänlig, isch im alemannische Ruum d Bezäichnig für e Fluer-, Wald- oder Räbhüeter, also en offizielli Ufsichtsperson über e Bann uf em Land.

Dr alemannisch Bammert entspricht sachlig in vilem em norddütsche Büttel.

In Räbgebiet het dr Bammert oder Räbbammert oder Drüübelbammert hauptsächlig d Ufgoob gha, die rife Druube in de Wiibärg vor Vogelschwärm (bsundrigs Stare) z schütze. Das het er mit lutem Rassle gmacht oder er het e Vogel gfange, und däm si Gschrei het die andere verdriibe. D Dienstzit vom Bammert isch beschränkt gsi uf d Zit, wo die erste Druube rif worde si bis zum Ändi vo dr Wiilääsi, also vo öbben em Aafang vom September bis Middi/Ändi vom Oktober. Dr Bammert isch mäistens nit vo dr Gmäind iigsetzt worde, sondern vo de Körperschafte vo de Landbsitzer mit öffentlig-rächtligem Status (in dr Schwiz z. B. Gnossame, Määrtgnosseschafte, Korporazioone).

Hüte git s käini offizielle Räbbammert me. Die örtlige Wiibuure mache iiri Arbet und handle eerenamtlig mit offizieller Gnäämigung. Si verdriibe aber nit nume Vögel sondern sorge au drfür, ass Duriste und Wanderer nid in d Wiibärge chömme, wo vo Aafang Septämber aa zuegmacht si, wil au sii erheebligi Schääde chönne verursache.

In dr schwööbische Fasnacht isch dr Räbbammert e Narrehäs. Bi dr Offeburger Häxezumft isch er e zentrali Figur vo dr Fasnacht/Fasent. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

Margarethe Stockhausen

... dàss d elsassischa Soprano-Sangera Margarethe Stockhausen bsunderscht ìn Anglànd vììl Erfolg ghàà hàt?
... dass mè mit dè Bregtalbahn a dè Unterè Bräg übber d Hochflächi vo dè weschtlichè Baar, ab Wolterdingè im Brägdal fahrè cha?
... dass Pro Natura die eltischti Organisazioon i der Schwiiz isch, wo sech füre Naturschutz im Land tuet ysetze?
... dass s Schwarzwaldmuseum Triberg verschidene Handwerk zoigt, aagfanga vom Flößer, em Harzer, d Bürschdabendr odr s Strohflechta?
... dass d Leerstugg för d Gitarre vom Matteo Carcassi no hüt underrichtet wered?
... dass dr Sanggaller Chlooschterplan us Schoofshuut zämegnäit isch?

Alemannischi Nochrichte:

24. Mai 2019:
Berndeutsch ist der beliebteste Dialekt der BLICK-Leser (Blick)
23. Mai 2019:
Mario Pacchioli singt rätoromanische Gedichte (SRF Schnabelweid)
22. Mai 2019:
Sie schwätzed dä Gosch no: Die Konstanzer und ihr Dialekt (Tagblatt)
Welcher Dialekt ist der Schönste der Schweiz? (Blick)
21. Mai 2019:
Soll man auf Hochdeutsch oder Mundart vorlesen? 20min)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

26. Mai

1231: S bishär vu dr Habsburger beherrscht Dal Uri wird dur dr vum Heinrich VII. uusgstellt Freibrief vu Hagenau rychsuumittelbar.
1854: Dr Schwyzer Schelm Bernhard Matter wird as letschte Mänsch im Kanton Aargau hiigrichtet.
1857: Uf Vermittlig vum franzesische Chaiser Napoleon III. im Noieburgerhandel verzichtet dr preußisch Chenig Friedrich Wilhelm IV. (Bild) im Vertrag vu Paris uf syy Rächt an Noieburg un Valangin.
1911: S bishärig Rychsland Elsaß-Lothringe chunnt e Verfassig iber, wu s 40 Johr no dr Annexion im Dytsch-Franzesische Chrieg as aigeständige Bundesstaat vum Dytsche Chaiserrych anerkännt wird.
2011: Dr muetmaßlig Chriegsverbrächer Ratko Mladić wird z Serbie feschtgnuu.