Wikipedia:Houptsyte (Badisch)

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia! Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Schwiiz
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 23.372 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Zwätschgechrieg

Dr Zwätschgechrieg isch en antijüüdische Pogroom in de Aargauer Gmäinde Ändige und Längnau im Joor 1802 gsi. Er isch Däil vo dr Usenandersetzig zwüsche de liberale Understützer und de konserwative Gegner vo dr Helvetische Republik gsi, wo in Stäcklichrieg usgartet isch und wo denn die Helvetischi Republik under em Druck vom Napoleon mit dr Mediationsakte e nöiji Verfassig überchoo het.

Dr Naame «Zwätschgechrieg» isch vo de Zwätschge choo, wo denn zum Dröchne usbräitet gsi si und wo d Buure vernichdet häi. En andere Naame für e Pogroom isch «Stoffballechrieg» oder «Bändelichrieg» noch de Stoffballe, wo gstoole worde si.

Zwüsche 1623 und 1633 si d Juude us alle Stedt in dr Alte Äidgenosseschaft verdriibe worde. Nume no in dr Groofschaft Baade, wo vo 1415 bis 1798 e Gmäini Herrschaft vo dr Äidgenosseschaft gsi isch, häi si sich im Surbdaaler Ooberlängnau döfe niiderloo. Vo 1678 häi si au z Ändinge döfe lääbe. Si si diräkt em Landvogt z Baade understande und häi sich weder mit Landwirtschaft no mit eme Handwärk döfe s Lääbe verdiene. Doorum si si Händler am Bäädener Määrt worde und an dr Zurzacher Mäss, wo internazionali Bedütig gha het. Vo 1696 aa häi si alli 16 Joor vo dr Oobrigkäit e düüre Schutz- und Schirmbrief müesse chaufe. Vo 1776 aa häi d Juude nume no in dene bäide Noochberdörfer s Woonrächt gha, aber wil ene dr Bsitz vo Land verbote gsi isch, häi si sich mit Christe müesse zämmedue, wo denn mit em Gäld vo de Juude Hüüser baut häi. Un wil si nume dört häi döfe übernachte, häi si nid wit vo dehäi furt chönne. D Juude häi in dere Zit öbbe 45 Brozänt vo dr Bevölkerig vo Ändige und Längnau usgmacht. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

Alb-Leisa

... dass anno 2006 in dr Genbank vom St. Petersburger Wawilow-Institut klassische schwäbische Leisasorte entdeckt wore send?
... dass dr Hermann Mühleisen als Landesposaunawart viil em Lendle romgreist isch?
... dass s Älggi als Mittelpunkt vo dr Schwiiz gilt, was aber nid ganz schtimmd?
... dass d Virginie Schaeffer mid 13 Joor en erschda Erfolg ghedd hod mid em Liad Bambina vo dr Dalida?
... dass s Urbaar vom Rychsguet z Churräzie für d Gschicht vom Bündnerland und vo de Nochberregione e wichtegi Kwelle isch?
... dass de Claude Nicollier de erst und bis jetz einzigi Schwiizer isch, wo im Wältruum gsi isch?

Alemannischi Nochrichte:

21. Septämber 2017:
Pomatterdeutsch - ein wunderschöner Dialekt stirbt aus (SRF Schnabelweid)
14. Septämber 2017:
«Ick kieke, staune, wundre mir» ...über berlinerische Gedichte (SRF Schnabelweid)
13. Septämber 2017:
Aernschd Born besingt mit Expat-Kindern seine neue Heimat (Basellandschaftliche Zeitung
12. Septämber 2017:
Knatsch um «Ewigi Liebi» und das Geld (bluewin.ch)
11. Septämber 2017:
Schwarz-grüner Dialekt (Stuttgarter Zeitung)
9. Septämber 2017:
„Mit Schwäbisch kommt mehr an“ (Südwestpresse)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

23. Septämber

1846: Dr Johann Gottfried Galle un dr Heinrich Louis d’Arrest entdecke dr Planet Neptun.
1889: Z Kyōto grindet dr Fusajiro Yamauchi d Firma Nintendo fir d Härstellig vu Hanafuda-Spiilcharte.
1969: Dr dytsch Radrännfahrer Michael Rich (Bild) chunnt uf d Wält.
1980: Dr Bob Marley git syy letschts Kunzärt z Pittsburgh, Pennsylvania.