Wikipedia:Houptsyte (Badisch)

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia! Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 29.165 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Proteschtàktion vu da gaala Schilè

D Proteschtàktion vu da gaala Schilè (uf frànzeesch Mouvement des Gilets jaunes) ìsch a politischa Bewegung wo sìch spontàn ìm Frànkrìch ìm Oktower 2018 ufgstellt hàt. Ursprunglig ìsch a gaaler Schilè a Sìchersheitsplunder wo jeder Fàhrer ìn sim Auto müeß hàà. Ìn dara Zitt hàt dr Präsidant Emmanuel Macron a unbeliabta Màßnàhma gnumma: a Erheerung vu da Tax uf s Benzin. Dur d soziàla Netzwarka ìsch a Proteschttàg orgànisiart worra: àm Sàmschtig 17. Novamber 2018 sìn Litt mìt gaala Schilè uf da Stroßa un Kritzunga gànga, fer d Auto ààhewa, àls Proteschtàktion. Àn da naachschta Sàmschtig ìsch dia Àktion witterscht gànga.

Ìm Septamber 2018 hàt d frànzeescha Regiarung bschlossa àss d Tax uf s Gàseel, bsunderscht uf s Benzin, heerer sotta wara. S Zwack vu dara Stiira ìsch d Finànziarung vu dr ekologischa Verwàndlung. Ìn'ma Kontext wo vìel Autofàhrer Diesel-Waga han, ìsch dia Màßnàhma schlacht ààgnumma worra. A Protescht-Video vu dr Jacline Mouraud, uf YouTube, hàt a groß Publikum bikumma.

D erschta Blockiarung hàt àm Sàmschtig 17. Novamber 2018 stàtt gfunda. S Symbol vu da Demonschtrànta ìsch s gaala Schilè, da liichta Kìttel wo ma àn'ma Umfall müeß ààlega fer besser gsah wara. Gsetzlig hàt jeder Fàhrer mìndschens ei gaaler Schilè ìm Wàga. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

Hìmmelfàhrtskìrìch

no dr Zärsteerung

... dàss d’ Hìmmelfàhrtskìrìch z’ Lukjaniwka iim Àbzug vu da rüssischa Truppa àm Morga vum 25. März 2022 dur a rüssischer Pànzer vollschtandig zärschteert worra-n-ìsch?
... dass s Krimgebirge wege de Höchi e Wetterschaide bildet und sich am Chüstestraife im Süüde meriri Kurort bildet, wie Jalta, Aluschta oder Sudak, hend?
... dàss d ukràinisch Volleybàllschpìelera Olha Tratsch vu 2014 bis 2020 fìr dr elsassischa Verain ASPTT Mulhouse gschpìelt hàt?
.. dass di ukrainisch Komponischti Stefanija Turkewytsch uf dr Flucht vor dr Rote Armee uf Großbritannie emigriert isch?
... dass de Ferieort Frunzenskoje (Фрунзенское) a de Südchüste vo de Krim 1991 sin alt Name Partenit wider öbercho het, wo de Ort zu de Ukraine cho isch?
... dàss dr ukràinisch Presidànt Wolodymyr Selenskyj vun’ra rüssischschproochiga jìddischa Fàmìlia schtàmmt?

Alemannischi Nochrichte:

3. Oktober 2022:
Der „Alemannengipfel“ in Schopfheim ist eine Hommage an den Dialekt (Badische Zeitung)
2. Oktober 2022:
Die beste Musik des Monats kommt von Mundart-Sängerin Sina. Ihr neues Album «Ziitsammäri» hat das Potenziel zum Klassiker (Bote der Urschweiz)
30. Septämber 2022:
«Ich möchte mich nicht auf eine Sprache reduzieren lassen.» (SRF)
29. Septämber 2022:
«Gott zum Gruss» oder «Hallo»? (SRF)
Eine Tour zur Rettung des Dialekts (Badische Zeitung)
Markus Manfred Jung erzählt vom glücklichen Pilzfinden (Badische Zeitung)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

6. Oktober

539 v. Chr.: Babylon wird dur s Heer vum achämenidische Chenig Kyros II. bsetzt. Dodermit ändet s Neibabylonisch Rych un au di bolitisch Sälbständigkait vu Babylonie.
105 v. Chr.: In dr Schlacht bi Arausio (Bild) schleen d Kimbre un Teutone zwai remischi Heer.
1870: E Dekret vum Chenig Viktor Emanuel II. proklamiert d Verainigung vum Chilchestaat mit Italie. Mit däm Zämmeschluss hert s Risorgimento uf.
1887: Dr schwyzerisch-franzesisch Architekt Le Corbusier chunnt uf d Wält.
1999: Bi dr Stroßerad-Wältmaischterschaft z Verona gwinnt dr Jan Ullrich dr Titel im Ainzelzytfahre.