Wikipedia:Houptsyte/43

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia! Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 27.679 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: La Chaux-de-Fonds

La Chaux-de-Fonds (frankoprovenzalisch [la tʃo]) isch e Stadt und e Gmai vom Kanton Nöieburg. Es isch die gröschti Stadt vom Kanton.

Wägem psundere Stadtbild stoot La Chaux-de-Fonds im Verzeichnis vom Wältkulturerb vo der UNESCO.

D Sproochwüsseschaftler sind sech nid ganz einig was d Wörter im Ortsname La Chaux-de-Fonds gnau bedüüte. Der erscht Teil “chaux” erkläre teil us der vorindoöiropäische Wurzle calmis, wo öppe «trochni Hochebeni» oder «mageri Matte» dörft bedüüte, und anderi leite s vom latynische calce häär, und fonds chönt vom latynische Wort fons cho; das heisst uf Düütsch «Kwelle». Das würd dänn heisse, es wär dört uf em Bärg e Summerweid für d Lüüt vo der Ortschaft Fontaines gsi. chaux oder chaz isch i der Nordweschtschwiizer Mundart, em frankoprovenzalische Waadtländer und Nöieburger Patois, es algemein verbreitets Wort für «Bärgweid» und au für Chalch und es het no wyteri Bedütige, wie me bim Wälschschwiizer Mundartwörterbuech, em GPSR, vo der Uni Nöieburg cha nochelääse. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

s Titelblatt vom Stalder sym «Idiotikon» vo 1806/1812

... dass de Franz Joseph Stalder mit sim Wöörterbuech hät wele naawyse, das s Schwyzertüütsch e würdigi Spraach isch, wo s Rächt hät, näbet em Hoochtüütsch tèrffe z staa?
... dass d Friedel Bohny-Reiter vyl Internierti us em Camp de Rivesaltes vor dr Deportation in s KZ Auschwitz het chenne rette?
... dàss mìt dr Europäischa Gebiatskärwerschàft Elsàss a Nohfolger vu dr ehmàliga Région Alsace entstànda ìsch?
... dass i de Allianz Arena alli Plätz überdacht sy, dass es wäge em Windsog aber cha passiere, das es uf Teile vo de Räng rägnet?
... dass d Adele 2011 mit ire beide Singles Someone Like You und Rolling in the Deep glychzytig ganz vore i de britische Charts gsi isch, was syt de Beatles niemerem meh glungen isch?
... dàss dr Samuel B. Cooper a Gsätz gschrìewa hàt, fìr jedem konféderiarta Kriagsveteràn 1.280 Acres Lànd z' gaa?

Alemannischi Nochrichte:

23. Februar 2021:
Wichtiger Autor des Schwarzwalds (Die Oberbadische)
Wie Schwartenmagen (Badische Zeitung)
22. Februar 2021:
Pandemie setzt der Förderung der alemannischen Sprache Schranken (Südkurier)
21. Februar 2021:
Wie die französische Sprache den Dialekt in der Region beeinflusst hat (Badische Zeitung)
Besondere Mundart im „Land im Gebirg‘“ (Kronen-Zeitung)
KI soll Sprachensterben in Afrika verhindern (ZDF)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

24. Februar

1169: D Bertha vu Dibenge, Frau vum Markgrof Herman IV. vu Bade, stirbt.
1530: Mit dr Chrenig vum Karl V. dur dr Papscht Clemens VII. wird zum letschte Mol e Chaiser vum Hailige Remische Rych vu dr Dytsche Nation z Italie gchrent.
1871: Dr Charles Darwin publiziert syy zweebändig Wärch The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex (dt. Die Abstammung des Menschen und die geschlechtliche Zuchtwahl).
1920: Us dr Deutsche Arbeiterpartei goht di Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP) fiiri. Am nämlige Dag verchindet dr Adolf Hitler im Minchner Hofbräuhaus s 25-Punkte-Programm, wu unter anderem dr Ufböu vun eme totalitäre Staat din gforderet wird.
1955: Dr US-amerikanisch Unternämmer, Computerpionier un Mitgrinder vu Apple Inc. un Pixar Inc. Steve Jobs (Bild) chunnt uf d Wält.