Wikipedia:Houptsyte/38

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia! D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Schweiz Schwoba
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 25.858 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Groofe vo Toggeborg

D Groofe vo Toggeborg sind en adligi Famili i de Ostschwiz gsii, wo s Toggeborg und Länderaie im Bündnerland und im Vorarlbergische gha hend. Vor em Joor 1209 sind si Fraiherre gsii, und hend sich ab denn Groofe gnennt. Mitem Tod vom Groof Fridrich ane 1436 isch d Famili im Manestamm uusgstorbe.

S Adelsgschlecht vo de Toggeborger erschiint z erstmool im 11. Joorhundert. Si hend im Aafang wiit verstroite Bsitz ghaa, so im undere Toggeborg, im Thurgau und im Zörigau. De erst bikannti Aaghörig vo dere Famili, de Diethelm de Toccanburg isch ane 1044 gnennt wore, zäme mit sinene beede Söö Berchtold und Uodalrich. Im Joor 1079 isch de Folcnandus miles von Docginburch gnennt wore und sin Tood isch för s Joor 1081 verzaichnet. De Diethelm II. vo Toggeborg het 1083 geg de Apt vo Sanggale gchämpft, understützt vom Chloster Riichenau und vo Chostez. Debi isch d Borg Alt-Toggeborg zerstört wore.

Im 12. Jh. wered meriri Diethelm gnennt, so de Diethelm III. (1125), de Diethelm IV. (um 1160) und de Diethelm V. (1176 Thiethelmus de Tochemburg). Aber di verwandschaftliche Bezüchige underenand sind nöd bikannt.

Ane 1209 het de Diethelm VI., de Soo vom Diethelm V., de Titel “Groof” agnoo und werd drum noi as Groof Diethelm I. vo Toggeborg zällt. Er het d Guota vo Rapperschwil ghüüroote, wo d Herrschaft Uznach und s Schloss Grynau bi Tugge i d Ehi ie broocht het. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

Margarethe Stockhausen

... dàss d elsassischa Soprano-Sangera Margarethe Stockhausen bsunderscht ìn Anglànd vììl Erfolg ghàà hàt?
... dass mè mit dè Bregtalbahn a dè Unterè Bräg übber d Hochflächi vo dè weschtlichè Baar, ab Wolterdingè im Brägdal fahrè cha?
... dass Pro Natura die eltischti Organisazioon i der Schwiiz isch, wo sech füre Naturschutz im Land tuet ysetze?
... dass s Schwarzwaldmuseum Triberg verschidene Handwerk zoigt, aagfanga vom Flößer, em Harzer, d Bürschdabendr odr s Strohflechta?
... dass d Leerstugg för d Gitarre vom Matteo Carcassi no hüt underrichtet wered?
... dass dr Sanggaller Chlooschterplan us Schoofshuut zämegnäit isch?

Alemannischa Nochrichte:

25. Juni 2019:
Das ist das beliebteste Mundartwort (Tages-Anzeiger)
23. Juni 2019:
Mundart-Reggae ist jetzt cool (Blick)
20. Juni 2019:
Aftermoos und Turpenloch. Flurnamen in Feuchtgebieten (SRF Schnabelweid)
18. Juni 2019:
Welches Dialektwort ist Ihnen das allerliebste? (Tages-Anzeiger)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

27. Juni

Siibeschleefer
1771: Dr Schwyzer Pedagog un Agronom Philipp Emanuel von Fellenberg (Bild) chunnt uf d Wält.
1789: Dr dytsch Komponischt Friedrich Silcher chunnt uf d Wält.
1859: Dr Basler Grossrot bschließt mit syym Gsetz zue dr Stadterwyterig dr Abriss vu dr Basler Stadtmuure.
1989: In eme symbolische Akt haue d Usseminischter vu Eeschtryych un Ungarn, Alois Mock un Gyula Horn, dr Gränzhaag zwische ihre Länder bi Sopron ussenander.