Wikipedia:Houptsyte/36

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 27.274 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Zìlsa

Zìlsa (frz. Zillisheim, dt. Zillisheim) ìsch a frànzeescha Gmein ìm Owerelsàss ìn dr Region Grand Est (bìs 2015 Region Elsàss). D Gmein gheert zum Kanton Brunscht un zem Arrondissement Mulhouse.

Zìlsa ìsch eins vu da eltschta Därfer ìm Sundgàui. Àm Ort wo Hìttabühl heißt, hàt ma Merowinger Greewer gfunda. Uf em Britzgibarg Hìgel ìsch ehmàhlig a keltisch Oppidum gstànda, wo vum VIII. bis àm V. Johrhundert v. Chr. bewohnt gsìì ìsch. A reemischa Stroß, wo s Elsàss àn d Franche-Comté verbunda hàt, ìsch dur s Dorf gànga.

Zìlsa ìsch zum erschta Mol gnannt worra ànna 792 àls Zullinesheim.

Ìn Schrìfta vum 14. Hohrhundert wìrd erwähnt àss a beriahmter Dìnghof z Zìlsa gsìì ìsch.

A Schloss ìsch ànna 1293 bàuia worra, as ìsch ànna 1452 dur Milhüüser verbrennt worra. A ànder Schloss, gnannt „Biss“, ìsch ànna 1367 erwähnt worra, as hàt ìn dr àdliga Fàmìlia Besenwald gheert; àn sim Plàtz, àm Fluss entlàng, ìsch speeter a Mìhla gstànda: d „Bissmìhla“. Ìm 17. Johrhundert hàt Zìlsa ìn da Herra vu Pfìrt gheert, dia han a Schloss mìt 365 Fanschter lo bàuia; dàs Schloss steht jetz nìmm, àwer ìn dr Neecha gìtt's noch Màtta wo „Schlossgàrta“ heißa. Nooch àn Ìllfert hàt's aui noch a Schloss gaa, uf em Buckel wo „Kìppala“ heißt. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

FC Augsburg

... dass der Augsburger Chasperli vo der Augsburger Puppechischte vor jedem Heimspil vom FC Augsburg ds Ergäbnis tippt?
... dass Nacht- und Wucheändisätz zum Bruef vom Telematiker ghöre, da funktionierendie Netzwerk e wichtige Pfieler vo de hütige Zit sind?
... dass dr Philippe Boula de Mareüil mìt sina Kollega a Audio-Atlas ìm Ìnternet ufbàuia hàt?
... dass d Busland AG ine Nächt vo Fritig uf Samstig und Sunntig 3 Moonlinerdienscht fahrt?
... dasss dä Komponischt Renato Maranta au volchstümlichi Gsäng für diä italienischä Täler vom Püntnerland komponiert het?
... dass Kwantepünkt-Einzelphotonequelle bi kryogene Temperature betriibe werde mien?

Àlemànnischa Nochrìchte:

13. Augschte. Juli 2020:
«Alpefisch» von Andreas Neeser, Teil 6 (SRF Schnabelweid)
12. Augschte. Juli 2020:
Verdrängt Englisch unser Schweizerdeutsch? (SRF)
Diese schwäbischen Lieblingswörter fehlen noch immer (Stuttgarter Nachrichten)
6. Augschte. Juli 2020:
«Alpefisch» von Andreas Neeser, Teil 5 (SRF Schnabelweid)
Mundart als Heimat und Kulturgut (Schwarzwälder Bote)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

14. Augschte

1740: Dr Pius VII., Papscht vu 1800 bis 1823, chunnt uf d Wält
1847: Dr Schwyzer Bolitiker un Bundesrot Robert Comtesse (Bild) chunnt uf d Wält
1870: Dytsch-Franzesische Chrieg: In dr Nechi vu Metz chunnt s zwische franzesische un preußische Druppe zue dr Schlacht bi Colombey.
1949: Bi dr Wahl zum erschte Dytsche Bundesdag wird d CDU/CSU sterkschti Fraktion.
1954: Dr Schwyzer Fuessballtrainer un –spiler Christian Gross chunnt uf d Wält
1955: Uruffierig vu dr Oper Irische Legende vum Werner Egk noch em William Butler Yeats im Festspielhaus Salzburg.