Katar

دولة قطر
Daulat Qatar
Staat Katar
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}}
Amtsspraach	Arabisch
Hauptstadt	Doha
Regierigssischtem	Absoluti Monarchii
Staatsoberhaupt	Tamim bin Hamad Al Thani
Regierigschef	Mohammed bin Abdulrahman Al Thani
Flächi	11.627 km²
Iiwohnerzahl	2.677.001 (31. Dezember 2021)
Bevölkerigsdichti	230 Iiwohner pro km²
Bevölkerigs­entwicklig	−0,3 % (2021) pro Jahr
Bruttoinlandsprodukt Total (nominal) Total (KKP) BIP/Einw. (nominal) BIP/Einw. (KKP)	2019 175,8 Mrd. USD (55.) 265,8 Mrd. USD (60.) 62.919 USD (9.) 95.108 USD (4.)
Human Development Index	0,855 (42.) (2021)
Währig	Katar-Riyal (QAR)
Unabhängigkeit	18. Dezember 1878 3. September 1971 (vum Verainigte Chenigrych)
Nationalhimne	As-Salam al-Amiri
Zitzone	UTC+3
Kfz-Kennzeiche	Q
ISO 3166	QA, QAT, 634
Internet-TLD	.qa
Vorwahl	+974
Vorlage:Imagemap MittlererOsten2

Katar (arabisch قطر‎‎ Qatar, DMG Qaṭar, im lokale golf-arabische Dialäkt Qiṭar) isch e Emirat z Vorderasie un lygt an dr Oschtkischte vu dr arabische Halbinsle am Persische Golf. S Land bstoht zum greschte Dail us ere Halbinsle, wu im Side an Saudi-Arabie gränzt. Vor dr Kischte im Nordweschte lyt s Chenigrych Bahrain. Vu Side no Norde giht s Land rund 180 Kilometer wyt, vu Weschte no Oschte 80 Kilometer. Zum Staatsbiet ghere au ne baar Insle. D Hawar-Insle im Weschte ghere zue Bahrein. Katar het au Seegränze mit em Iran im Norde un mit dr Verainigte Arabische Emirat im Oschte.

Katar het rund 2,7 Millione Yywohner, dodervu sin nume rund 10 % Staatsaagherigi vu Katar. D Meehait vu dr räschtlige 90 % vu dr Gsamtbevelkerig vum Land sin Arbetsmigrante, des isch di hegscht Quote an Arbetsmigrante in dr Wält.

Katar isch e autoriter regierti absoluti Monarchy. Staatsreligion isch dr Islam un d Scharia isch d Hauptquäll vum Rächt. D Mänscherächtslag im Land giltet as kritisch, vor allem Nidriglohnmigrante z Katar wäre zum Dail mänschenuuwirdig bhandlet.

Geografy

Topografy

Salzsimpf un Wieschtestraife dränne Katar vum Räscht vu dr arabische Halbinsle. D Salzbfanne – sognännti Sabcha – uf Meeresniwoo sin Relikt us dr Zyt, wu Katar no ne Insle gsii isch. Erscht dur e lychti Lupfig vum Land isch d Verbindig zum arabische Feschtland entstande. Us däne Simpf stygt no Norde s samft gwällt Bielland ufe, wu gängig isch fir ganz Katar. Dr hegscht Punkt vu Katar isch dr Bärg Qurain Abu l-Baul mit 103 m im Side. No Oschte goht s Land samft zum Meer aabe. S in dr Hauptsach flach Land isch bregt vu Grell- un Chiiswieschte. Sanddiine het s nume verainzelt, zmaischt an dr Kischte im usserschte Sidoschte. D Kischte wird vu verschidene langgstreckte Buchte glideret. Bsundersch an dr Oschtsyte sin e Hufe Koralleriff vorglageret.

S Grundwasser het e hoche Salzghalt; Drinkwasser wird in Meerwasserentsalzigs-Aalage gwunne. Im Sidoschte isch d Meereslagune Chaur al-Udaid.

Klima

Mit em gringe Johresniderschlag vu unter 100 mm ghert Katar zue dr druckeschte Landschafte uf dr Ärd. Wäg dr Nechi vum Persische Golf isch s Klima z ganz Johr schwiel, subtropisch un haiß. D Luftfychtigkait lyt je no Monet zwische 40 un 70 %. Im Summer sin Tämperature vu 45 °C kai Sältehait, im Winter sinke si uf durschnittli 17 °C. Grad in dr letschte Winter sin aber au Tämperature vu unter 10 °C vyl vorchuu. Vylmol wait dr drucke-staubig Nordweschtwind Schamal.

Mit Blick uf Naturkataschtrofe wie Vulkanuusbrich, Wirbelstirm, Ärdbidem, Deerine un dr Aastiig vum Meeresspiegel giltet Katar as ais vu dr sicherschte Länder vu dr Wält. Im Wältrisikobericht 2021 het s unter 181 untersuechte Länder s gringscht Kataschtroferisiko ufgwise.

Bflanze- und Dierwält

Katar isch zum große Dail uufruchtbar un vereedet un noo uuwirtliger wie di andere arabische Wieschtestaate. Nume im Norde, wu s no ne wenig mee Niderschleg het, wagse Wieschtehyazinthe, Palme un Dornehecke. Noch em sälteme Rääge cheme Greser un Chryter uuse, drybe Bliete un Fricht in ere seli churze Zyt un verdorre sofort wider. In dr Salzbfanne wagse wenig Greser un Hurscht, wu Salz gärn hän (Halophyte).

Nume wenig Dierarte – z. B. Wieschtegumpmyys, Igel, Gecko un Waran – chenne unter dr extreme Lääbesbedingige in dr Wieschti exischtiere. Zugvegel raschte im Winter an dr nerdlige Kischte. S git rund 30 yyhaimischi Vogelarte. Fir di gfehrdete Oryxantilope isch sidli vu Doha e Wildpark yygrichtet wore. D Gwässer vum Persische Golf sin seli fischrych. Mänkmol siit mer au Pottwal, Delfin un di verglychswys sältene Seechie (Dugong). An dr Nordkischte git s im Weschte vu Ras Laffan Aiablagstränd vu Meeresschildchrotte.

Im Wildpark al-Wabra wäre Dierarte zichtet, wu vum Uusstärbe bedroht sin. Unter anderem het s do 50 Spix-Ara, wu vu Brasilie sin un in freier Wildbahn uusgstorbe sin. Insgsamt git s no 100 Spix-Ara wältwyt.

Bevelkerig

Katar het in dr letschte Jorzehnt aini vu dr Bevelkerige ghaa, wu in dr Wält am schnällschte gwagse isch. Wäg ere relativ hoche Geburteroot un ere starke Yywanderig isch d Yywohnerzahl vu Katars vu ca. 50.000 anne 1950 uf 2.700.000 im Johr 2017 gwagse. Anne 2019 sin nume 10,5 % vu dr Bevelkerig katarischi Staatsaagherigi gsii. 56 % vu dr Bevelkerig isch vu Sidasie gsii, vor allem vu Indie, Bangladesch, Nepal, Pakistan oder Sri Lanka. Nitkatarischi Araber hän au ne große Dail vu dr Bevelkerig uusgmacht, dorunter 300.000 (9,35 %) Egypter, 60.000 (1,9 %) Sudanese, un di syrisch, jordanisch un libanesisch Diaspora mit je rund 40.000 bis 55.000 Migrante, also zäme rund 5 % vu dr Bevelkerig. Uusländer us weschtlige Staat hän au ne wichtige Minderhait bildet, dodrunter 40.000 (1,25 %) US-Amerikaner, 22.000 (0,7 %) Brite, 9.200 (0,3 %) Kanadier un Zehdöuserti Auschtralier un EU-Burger, dodrunter au 1.800 Dytschi. Di groß Gmainschaft vu dr Filipino het 236.000 Mänsche umfasst, also 7,35 % vu dr Bevelkerig. Derzue cheme unter anderem rund 30.000 (1 %) Iraner, 10.000 (0,3 %) Dirke, 30.000 (1 %) Kenianer, 10.000 (0,3 %) Chinese un 2.000 Sidkoreaner.

S Bevelkerigswagsdum isch zwische 1994 un 2004 bi 4,2 % gläge. Dr Aadail vu dr unter 15-Jehrigen isch 2016 bi 12,6 % gläge. Im nämlige Johr hän 99,2 % vu dr Yywohner in Stedt gläbt. Wel di maischte Uusländer Manne sin, het Katar s am wenigschte uusgliche Gschlächterverhältnis wältwyt. Anne 2016 sin uf jedi Frau z Katar 3,4 Manne chuu.

Dr Islam isch Staatsreligion un di maischte Burger sin sunnitischi Wahabite, derwylscht dr Räscht Schiite sin. Di grescht Religion unter dr Uusländer isch dr sunnitisch Islam. Zäme mit dr katarische Burger mache Muslim rund 65,2 % vu dr katarische Bevelkerig uus. Dr Aadail vu dr Hindu lyt bi rund 15,9 %, vu dr Chrischte bi 13,7 % un vu dr Buddhisten bi 3,8 %.

D Amtssproch isch Arabisch. Au Änglisch spilt e wichtigi Roll, bsundersch in dr Kommunikazion zwische dr Ethnie un im Umgang mit em Uusland (Handel, Medie). Wäg dr hoche Zahl vu Migrante z Katar sin au Malaiisch, Belutschi, Indonesisch, Hindi, Persisch, Malayalam, Singhalesisch, Tagalog, Urdu un Nepali verbraitet.

Gschicht

Katar uf dr Charte vum Adolf Stieler (1891)

S Biet vum hitige Emirat Katar het in friejere Jordöusert no ne rychhaltige Vegetazion ufgwise un isch scho in dr Staizyt bsidlet gsii. Im 5. Jordöusert v. Chr. het s e Bluescht ghaa. Klimaveränderige hän derno zue dr hitige Wieschtelandschaft un dr Abwanderig vu dr Yywohner gfiert. In dr Jordöusert druf isch d Region nume wenig bsidlet gsii.

Im 5. Jorhundert n. Chr. isch s Chrischtedum in d Region chuu. Mit dr Aachumft vum Islam isch s aber zwai Jorhundert speter fascht gang verschwunde. Anne 628 n. Chr. hän si d Yywohner vu Katar em Prophet Mohammed aagschlosse un sin zum Islam iberdrätte.

Au in dr Zyt druf het s Land wäg em Wassermangel chuum Bedytig ghaa. Vu sporadische Handelssidlige an dr Kischte abgsää hän im Land nume Beduine gwohnt. Um 1760 sin nomadischi Beduinestämm vu ire aagstammte Waide im Innere vu dr arabische Halbinsle in s Biet vu Katar zoge. Zue däne Beduine het au d Sippe Al Thani ghert, wu s Dorf al-Bid grindet hän, s hitig Doha. Dr Schaich Muhammad Al Thani het nodisno d Macht iber d Wieschtehalbinsle gwunne un isch zum Grinder vu dr hitige Dinaschty wore. In dr negschte 100 Johr het s Machtkämpf gee mit dr Sippe vu dr Al Chalifa, wu us em hitige Kuwait uf d Halbinsle drunge sin un d Sidlig az-Zubara grindet hän. Anne 1783 isch dr Al Chalifa glunge d Insle Bahrain z erobere, dodruf het si ne Großdail vum Stamm derrt nidergloo.

Ändi 18. Jorhundert sin saudischi Wahhabite, Aahänger vun ere sträng orthodoxe islamische Gmainschaft, uf dr Halbinsle yygfalle un hän zytwys al-Bid eroberet. Syt däre Zyt het s ängi Bindige zue Saudi-Arabie.

Bis wyt in d 1850er Johr het mer d Kischte vu Katar wie die vu dr hitige Verainigte Arabische Emirat as „Piratekischte“ gchännt. Mit em Yygryfe vu dr britische Oschtindie-Kompany, wu iri Handelswäg uf Indie bedroht gsää het, isch d Seeraiberei zum Änd chuu. Anne 1867 isch s zwische dr Al Thani un dr Al Chalifa vu Bahrain wider zue me heiftige Kampf um d Herrschaft z Katar chuu. S Verainigt Chenigrych isch yymarschiert un het d Bartei zum Friide zwunge. Im Jiohr druf isch e „Schutzverdrag“ zwische Katar un Großbritannie abgschlosse wore, doderdur isch s Land unter britische Yyfluss grote. Die Anerkännig vu dr Al Thani het zur ändgiltige Drännig vu Katar un Bahrain gfiert (18. Dezämber 1878, Nazionalfyyrtig).

In dr zwoote Helfti vum 19. Jorhundert hän d Osmane Aaspruch uf Katar ghobe un Dail vum Land bsetzt. Dodruf het si dr Qasim Al Thani mit eme Hilferuef an d Wahhabite gwändet. Anne 1913 isch s Verainigt Chenigrych wider militerisch yygschritte go dr osmanisch Yyfluss un där vu dr Wahhabite unterdrucke. Anne 1915 hän di letschte osmanische Druppe s Land mieße verloo. In dr Zyt druf het Großbritannie syni bolitische un wirtschaftlige Inträsse duregsetzt.

Di erschte Ärdeelvorchuu sin anne 1939 entdeckt wore, doderdur isch d Eelferderig bal s nei wirtschaftli Standbai vu Katar wore. In dr Zyt druf het s mit em all greßere Rychdum au ne Modernisierig in Staat un Wirtschaft gee. Wu Ändi 1960er Johr d Brite dr Abzug vu dr Druppe „eschtli vu Sues“ fir 1971 aagchindet hän, het Katar am 3. Septämber 1971 (Nazionalfyyrtig) sy Unabhängigkait proklamiert un het dodermit, wie Bahrain, en Aaschluss an di Verainigte Arabische Emirat abglähnt; e Fryndschaftsverdrag isch mit em Verainigte Chenigrych gschlosse wore. Au hän d Schaich vu Katar jetz dr Titel vun eme Emir aagnuu. Im nämlige Johr isch mitr eme Nord-Fäld s grescht Ärdgasfäld vu dr Wäölt entdeckt wore.

Anne 1972 isch dr Emir Ahmad ibn Ali vum Chalifa ibn Hamad (1972–1995) gstirzt wore; där het si derno Miei gee um di wirtschaftli Entwicklig vum Land un d Aasidlig vu Induschtry. Di absolut Herrschaft vu dr Dinaschty isch blibe. Anne 1974 sin alli Ärdeel- un Ärdgasgsellschafte verstaatligt wore. 1981 isch mit Oman, dr Verainigte Arabische Emirat, Bahrain, Saudi-Arabie un Kuwait dr Golf-Kooperazionsroot grindet wore.

Anne 1995 isch dr Chalifa ibn Hamad vu sym Suhn Hamad ibn Chalifa gstirzt wore, wu mit dr Yylaitig vu Reforme aagfange het, zem Byschpel isch 2003 s Frauewahlrächt yygfiert wore.

Syt 1998 isch Katar dr Sitz vum Hauptquartier vu dr US-Druppe im Noche Oschte un isch au Kommandozäntrale im Irakchrieg im Merz 2003 gsii. Am 25. Juni 2013 isch dr Tamim bin Hamad Al Thani, dr zweet Suhn vum Hamad ibn Chalifa, Emir vu Katar wore.

Aafangs Juni 2017 hän Egypte, Bahrain, Saudi-Arabie un di Verainigte Arabische Emirat di diplomatische Bezieige zue Katar abbroche un hän alli Landes-, Luft- un Seegränze fir zuenig erklert. As Grund hän si gsait, Katar diei Terrorismus unterstitze. Au d Regierige vum Jemen Libye, dr Maledive un vu Mauritius hän verchindet, ass si d iri Bezieige zue Katar ufgee dieje. D Dirkei het si uf d Syte vu Katar gstellt un het Soldate ins Land gschickt. D Krise het im Jänner 2021 ufghert; di diplomatische Bezieige sin widerhärgstellt wore.

Bildig

Di 1973 grindet Qatar University z Doha folgt angelsägsische Muschter: In segs Colleges chaa mer Bachelor- un Mastergrad mache. E Bsunderhait im Verglych zue Hochschuele in weschtlige Länder isch, ass mer näbenenander s weschtli Rächtswäse un s islamisch Rächt (wie unter anderem d Scharia) cha studiere un au di historische islamische Studie cha drybe. Im Studiejohr 2013/2014 het d Uniwersitet ca. 15.000 Studänte*ne ghaa. Mit em Projäkt Education City het Katar syt 2022 segs „Ableger“ vu namhafte amerikanische Uniwersitete grindet.

Z Katar geen mee Fraue wie Manne uf d Uniwersitet. Im Wintersemeschter 2005/2006 het d Qatar University unter dr 7660 Studänte*ne mit ca. 70 % e verglychswys hoche Frauenaadail ghaa. Des lyt villicht doodraa, ass es Manne im Verglych zue Fraue lychter hän, Armee- oder Gschäftsposizione, wu s kai Hochschuelabschluss derfrir bruucht, z kriege. Au studiere vyl jungi Manne im Uusland; junge Fraue wird des vu ire Familie sältener erlaubt.

D Alphabetisierigsroot isch anne 2015 bi 97,8 % gläge.

Mänscherächt

Dr Zuestand vu dr Mänscherächt z Katar wird vu Nitregierigsorganisazione all Ritt kritisiert. Hundertdöuserti Wanderarbaiter im Böugwärb, zmaischt vu Sidasie, wäre uusbytet un misshandlet. Huusaagstellti, vylmol armi Fraue us sidoschtasiatische Länder, hän wenig Rächt un chenne Opfer vu Mänschehandel syy, mänkmol wäre si zur Proschtituzion zwunge. Individuälli Rächt, wie d Mainigsfreihait, sin yygschränkt. Homosexualitet isch verbote un wird mit Gfängnis gstroft.

Verwaltigsgliderig

Charte vu dr Gmaine vu Katar

Katar isch syter anne 2014 in acht Gmaine (arab. baladiyya) glideret:

Lag	Gmai	Verwaltigs- sitz	Bevelkerig Stand: 2015	Flechi in km²	Yywohner pro km²
	Doha	Doha	956.457	234	4.087
	al-Chaur	al-Chaur	202.031	1.613,3	125
	ad-Daʿayan		43.176	236	183
	ar-Rayyan	ar-Rayyan	605.712	2.450	247
	al-Wakra	al-Wakra	299.037	2.578	116
	asch-Schahaniyya	asch-Schahaniyya	187.571	3.309	57
	asch-Schamal	Madīnat asch-Schamāl	7.975	902	8,8
	Umm Salal	Umm Salal	90.835	318	286

D Gmaine wäre fir statistischi Zwäck wyter unterglideret in 98 Zone (Stand 2015) un die wyter in Bleck. Doha un ar-Rayyan sin di greschte Gmaine z Katar.

Lidraduur

• Katar. In: Brockhuus Enzyklopädii. Brockhuus (brockhaus.de [abgerufen am 6. November 2023]). 
• Michael Schilliger, Aline Wanner: Katar: Wie aus einem Fischerdorf eine Weltmacht wurde. In: Nöi Zürcher Ziitig. 19. November 2022 (Schweizer Hochdeutsch, nzz.ch [abgerufen am 6. November 2023]). 

Weblink

 Commons: Katar – Sammlig vo Multimediadateie

• Datebank vu Literatur zue dr gsellschaftliche, politische un wirtschaftliche Situation z Katar
• Offiziälli Websyte vu dr Regierig
• Länderinformazione vum dytsche Uuswärtige Amt zue Katar

Fuessnote

25.26944444444451.212777777778

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Katar“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.