Wikipedia:Houptsyte/26

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 27.212 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Friburger Minschter

S Friburger Minschter (Münster Unserer Lieben Frau) isch di remisch-katholisch Stadtkilche vu Friburg im Brisgau, wu im romanische un zum greschte Dail gotische Stil baut isch. Si isch vu ca. 1200 bis offiziell 1513 baut wore. Wel Friburg sitter anne 1827 Bischofssitz isch (Erzbischtum Friburg), isch d Kilche hite formell e Kathedrale, wird awer us Dradition Minschter un nit Dom gnennt.

De bekannt Kunschthischtoriker Jacob Burckhardt het 1869 in ere Vordragsreihe iwer de 116 Meter hoch Durm im Verglich mit Basel un Stroßburg gsait: Und Freiburg wird wohl der schönste Turm auf Erden bleiben. Dodrus het sich wohl s vilmol ghert, awer nit ganz wertlig Zitat vum „schönsten Turm der Christenheit“ entwicklet. No de Fertigstellig vum 116 m hoche Weschtdurm um 1330 het s Friburger Minschter fir ai Johrhundert zue de drei hegschte Gebei vu de Welt ghert.

S Minschter isch im Zweete Weltkrieg nit zerstert wore, drotz ass d Gebei drum rum dur de Bumbeaagriff vum 27. November 1944 in Schutt un Äsche glege sin. Au d Glasfenschter sin original erhalte, wel me si vor de Bumbeaagriff us em Minschter rusgnumme un si bis noch em Krieg sicher glagert ghet het. Kunschthischtoriker us de ganze Welt rieme s Minschter vu Unsere Liewe Frau z Friburg as e architektonisch Maischterwerk vu de Gotik. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

d Nina Hoss

... dass d Nina Hoss scho mit siibe Joor Heerspiilrolle gschwätzt het?
... dass si Zudem ist der Traum oft Realität genug uf die „bildstarke Tröim“ bezieht, wo für d Fotografie vom Hugo Jaeggi typisch si?
... dass zum Freiämter Sagewäg zwölf Künschtlerinne und Künschtler Kunschtwerk zue verschidene Sage us em Freiamt gschaffe hend?
... dass d Elsasser zum Fluss „Sorn“ dr Àrtìkel „d“ derzüe gsajt han, un „d Sorn“ phonetisch d hìttiga Schrìft „Zorn“ gaa hàt?
... dass dr Andres Kristol mit syne Studänte für de Atlas linguistique audiovisuel des dialectes francoprovençaux du Valais romand zu de Lüüt in es paar Underwalliser Oort ggange isch, wo no guet s alte lokale Patois gredt händ?

Àlemànnischa Nochrìchte:

30. Mai 2020:
Den Schwaben aufs Maul geschaut (Heidenheimer Zeitung)
28. Mai 2020:
Weder Hochdeutsch noch Mundart (SRF Schnabelweid)
26. Mai 2020:
Sagen Sie «Melch» oder «Möuch»? (SRF)
23. Mai 2020:
«Mundart liegt uns am Herzen» (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

1. Juni

Pfingschtmentig

Nordportal vum Gotthardtunäll bi Göschene

1283: Im Vertrag vu Rhyfälde mueß dr minderjehrige Habsburger Rudolf II. zue Gunschte vu sym eltere Brueder Albrecht I. uf Eschtrych un d Steiermark verzichte.
1831: Dr James Clark Ross entdeckt dr magnetisch Nordpol uf ere Forschigsfahrt in dr Nechi vum Kap Adelaide bi dr Boothia-Halbinsle z Kanada.
1882: D Gotthardbahn verchehrt jetz fahrblanmäßig dur s nei Gotthardtunäll (Bild).
1906: S erscht schwyzerisch Poschtauto nimmt syy Bedriib uf.