Wikipedia:Houptsyte/26

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Schwiiz Schwoba
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtzmàcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflaga, ufzwarta un z erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 25.454 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Narr

E Narr isch im Mittelalter e Person gsi, wo für Underhaltig und Belustigung het sölle sorge und deby meischt uffällig gchleidet gsi isch. Narr oder Tor (devo abgleitet isch s dütsche Wort töricht) säit mer au bi Persone, wo sich sehr uryf, dumm, tollpatschig, vorygnuu, vorurteilsbhaftet und ignorant uffüehret und wo sich uf Basis vo irere Uwüsseheit als Glehrti ufplueschtered, ohne dass sie iri Uwüsseheit erkänned, wil sie dänked, iri Uwüsseheit sig Wüsse. Positiv gmeint isch s Narretum a de Fasnacht. S git Fasnachtsfigure, wo uf Narre zrugggönd und d Fasnacht isch au als „närrischi Zyt“ bekannt.

D Härkumft vom nume dütsche Wort Narr (mhd. narre, ahd. narro) isch nid sicher gchlärt. De Romanist Friedrich Christian Diez het en Ableitig vom spätlat. Wort nārio i de Bedütig vo Naserümpfer, Spötter empfole. Zum Byspiel gits i de Narrezunft Rolli-Dolli vo de Gmeind Chrenzach-Wyhle d Figur Naserümpfer.

Wortbildige sind Narretei im Sinn von ere Posse oder s Narrematt im Schach. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Mosibuebä

... dass dr Daniel Lüönd mit syne Brieder Alois un Paul vu 1976 bis 2014 unter em Name «Mosibuebä» ufgspiilt het?
... dàss d Martine Kempf ìn d Silicon Valley, ìn Kàlifornia, gànga ìsch, ìhra Firma z grìnda, wìl sì kei finànziella Hìlf vum frànzeescha Stààt bikumma hàt?
... dass dè Rymann Hugo dè Begriff Agogik für d Leeri vo dè Tempovoänderungè 1884 i d Musigschprõch ygfüürt hèt?
... dass de Christian Kracht Mitti Nünzger z Neu-Delhi aus Nachfouger vom Tiziano Terzani aus Indiä-Korrschbondänt für ä Spiegu gschaffet het?
... dass d Panera bis ane 2018 die höchschti Danne vo der Schwiiz gsi isch?
... dass über d Sprüch vom Emil Landolt vil Anekdooten im Umlauff gsy sind?

Àlemànnischa Nochrìchte:

15. Februar 2019:
Marco Kunz macht in Ehe und Musik «förschi» (Schweizer Illustrierte)
14. Februar 2019:
Schweizer fragen sich: War Mundart gegenüber ORF-Sehern respektlos? (Kurier)
13. Februar 2019:
«Corinne, danke für dein Schweizerdeutsch» (20min)
So reagieren Ausländer, wenn wir Mundart reden (20min)
12. Februar 2019:
Darum redete Suter im ORF schweizerdeutsch (Kleine Zeitung)
11. Februar 2019:
Warum redet sie im ORF ständig Mundart? (20min)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

16. Februar

1525: Buure us 25 Derfer, wu zue Memmenge ghere, begähre uf wäg ihre wirtschaftlige, soziale un religiese Umständ un verlange vu dr Rychsstadt Verbesserige. Ihri Forderige bringe d Buure in Nyyn Artikel vor.
1871: No 108 Däg Belagerig dur dytschi Druppe kapituliert di oschtfranzesisch Stadt Belfort. Dodermit chunnt dr Dytsch-Franzesisch Chrieg zum Änd.
1923: Dr Howard Carter un dr Lord Carnarvon mache d Grabchammere vum Tutanchamun (Bild) uf, em altägyptische Chenig vu dr 18. Dynaschti, wu dr Carter am 4. Novämber vum Vorjohr im Dal vu dr Chenig entdeckt ghaa het.
1991: Dr dytsch Schauspiiler Max Strecker stirbt.