Wikipedia:Houptsyte/26

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Schwiiz Schwoba
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 26.205 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Vintschgau

Dr Vintschgau (italienisch Val Venosta, im Vallader: Vnuost^?/i) isch es Taal i de Ostalpe und e politische Bezirk i dr iteliänische autonome Provinz Booze-Südtirol.

Der dütsch Name Vintschgau het sech vom Name vom antike Volch vo de Venoste us entwiklet. Zur Zyt vom Riich vo de Franke im früene Middelalter isch das Taal e Region gsi, won e Graf verwaltet het, und däne het me Gau gseit. So isch d Namensverbindig Vintsch-Gau entstande.

Ane 1077 het dr Chönig Heinrich IV. em Bischof Altwin vo Brixe Land i däm Taal obe gschänkt; i dr latynische Urkunde stoot in pago Finsgowe, das heisst uf dütsch im Biet Vintschgau.

Dr Vintschgau isch der oberscht Deil vom Etschtaal. Er isch öpe 70 Kilometer lang und het mit allne Sytetääler e Flechi vo 1.441 Kwadratkilometer.

S Houpttaal foot am Reschepass (1507 Meter über Meer) i dr Bärgchetti, wo s Inntaal z Öschtriich vom Yzugsgebiet vo dr Etsch trennt, a. Die Bärge sind en Abschnidd vom Hauptkamm vo de Alpe. Im Südoschte goot s Taal bis zu dr Töll, em ene steile Hang bim Dorf Partschins. Unden a dr Töll chunt dr nögscht Taalabschnitt, s Burggrafenamt bi Meran. Me deilt de Vintschgauer Abschnidd vom Etschtaal y in obere Vintschgau vo Resche bis uf Laas und dr under Vintschgau vo Schlanders bis uf Staabe bi Naturns. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Margarethe Stockhausen

... dàss d elsassischa Soprano-Sangera Margarethe Stockhausen bsunderscht ìn Anglànd vììl Erfolg ghàà hàt?
... dass mè mit dè Bregtalbahn a dè Unterè Bräg übber d Hochflächi vo dè weschtlichè Baar, ab Wolterdingè im Brägdal fahrè cha?
... dass Pro Natura die eltischti Organisazioon i der Schwiiz isch, wo sech füre Naturschutz im Land tuet ysetze?
... dass s Schwarzwaldmuseum Triberg verschidene Handwerk zoigt, aagfanga vom Flößer, em Harzer, d Bürschdabendr odr s Strohflechta?
... dass d Leerstugg för d Gitarre vom Matteo Carcassi no hüt underrichtet wered?
... dass dr Sanggaller Chlooschterplan us Schoofshuut zämegnäit isch?

Àlemànnischa Nochrìchte:

19. Augschte 2019:
Buchpräsentation in Azmoos - «Dialekt vermittelt Heimatgefühl» (Tagblatt)
18. Augschte 2019:
Ohremugerli, Müliblüemli oder Haseguetnacht (SRF)
Interview mit Lo & Leduc am H2U Openair (zueriost.ch)
17. Augschte 2019:
«Mit Musik machst du keine Millionen» (1815.ch)
"Der Nationalismus kann kein Rezept sein", sagt der Schweizer Botschafter Paul R. Seger (Badische Zeitung)
Identität im Dreiländereck. Die Sowohl-als- auch-Menschen (Badische Zeitung)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

25. Augschte

1609: Dr Galileo Galilei bresäntiert z Venedig zem erschte Mol syy Färnrohr, wun er noch eme holländische Vorbild konschtruiert het.
1767: Dr franzesisch Revolutionär Antoine de Saint-Just chunnt uf d Wält.
1900: Dr dytsch Philosoph Friedrich Nietzsche stirbt.
1981: D US-amerikanisch Ruumsonde Voyager 2 fliegt am Saturn verby un liferet e Huffe Foto vum Saturn, syne Ring un Mond (Bild).
1989: D US-amerikanisch Ruumsonde Voyager 2 fliegt am Neptun verby un liferet e Huffe Foto vum Neptun un syne Mond.
1987: Di schottisch Sängeri Amy Macdonald chunnt uf d Wält.