Wikipedia:Houptsyte/14

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 31.191 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Tschalfigg

Ds Tschalfigg old Schalfigg (hoochtüütsch Schanfigg, rätoromaanisch Scanvetg) ischt äs Tal im Kanton Graubündä. Bis in ds 19. Jarhundert hed mä mid «Tschalfigg» nun däär Täil vrstandä, waa um Säpeeter (Sankt Peter) ummär ischt; d Lenggwis old Aroossä old Tschiärtschä hend daazmaal nit zem Tschalfigg gchöört. Hütt vrstäid ma drunder aber ds ganz Tal reschp. der früejer Chräis «Tschalfigg».

Van Aroossä chund ma dür d Litzi- und d Sunnarüüti usser an d Lenggwis und gäid van dert i weschtlicher Richtig uus bis gä Malaadersch, was hützetagsch zur Schtatt Churr gchöört. Dür ds Tschalfigg flüüsst di Plessur, waa uf der Aroosser Alpä obm Schwellisee aafaat und bi Chuur in dä Rhii mündet.

Im Tschalfigg liggend di Döörffer Aroossä (Arosa), Litzirüüti (Litzirüti), Lenggwis (Langwies), Päischt (Peist), Säpeeter (Sankt Peter), Paggiigg (Pagig), Moliinis (Molinis), Lüän (Lüen), Ggaschtiäl (Castiel), Ggafräissä (Calreisen), Malaadersch (Maladers), und uf dr andrä Talsiitä Tschiärtschä (Tschiertschen), Praadä (Praden), Passugg (Passugg) und Araschgä (Araschgen). (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Àlemànnischa Nochrìchte:

7. Juni 2025:
Haslacher Influencer Cossu verrät, was ihn inspiriert (Schwarzwälder Bote)
5. Juni 2025:
Dominic Oppligers «Helsinki»: Hoffnung in einer düsteren Zukunft (SRF)
29. Mai 2025:
Gebehebeimsprabacheben (SRF)
28. Mai 2025:
Grundschule Wertach erhält Mundartpreis 2025 (Kreisbote Sonthofen)
26. Mai 2025:
Dialektforscherin Dr. Maike Edelhoff erklärt, wie sich Dialekte verändern (SWR)
Diese KI erkennt euren Dialekt mit 64 Kilometer Genauigkeit (futurezone.at)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

13. Juni

1782: Im Glarus wird d Dienschtmagd Anna Göldi as aini vu dr letschte Fraue z Europa wäge Hexerei hiigrichtet.
1944: Dr südkoreanisch Bolitiker Ban Ki-moon chunnt uf d Wält.
1950: Dr Schwyzer Velorännfahrer Hugo Koblet (Bild) gwinnt as erschte Nit-Italiener dr Giro d’Italia.
1985: Dur e Brandaaschlag wird im Chunschthuus Züri s Bildnis vum spanische Chenig Philipp IV. vum Peter Paul Rubens total zerstert.
2005: Irisch wird in dr Europäische Union as Amtssproch yygfiert.