Wikipedia:Houptsyte/01

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia!
Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 30.792 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Archiv

Es Archyv isch en Yrichtig zum Dokumänt, wo men als Kwelle für d Gschicht aluegt, ufzbewaare, zpfläge und nutzbar zmache. Es isch öppis us em Fachberych vo dr Informazioonswüsseschaft. Archyv zelle wie d Biblioteeke zu de wichtigen Aarte vom Kulturguet.

S Wort chunt vom latynische archivum, wo «Chaschte für Schrifte» bedüütet, und das goot uf s eltere griechische ἀρχεῖον archeíon zrugg; so het men emene Huus mit ere öfentliche Vrwaltigsfunkzioon gseit; es hanget zäme mit dr Bezäichnig Archonte für die hööche staatliche Funkzionäär im alten Athen.

Im hüttige Sproochgebruuch isch s Wort Archyv nid äidüütig. Me säit de Hüüser, wo men äxtra für grossi Dokumäntesamlige bout het, eso, und au de separaate Archiyvrüüm innerhalb von ere Ligeschaft; und dr Naame chan au gsamthaft en Inschtituzioon oder e Verwaltigsabtäilig bedüüte, wo drfüür doo isch, e Dokumäntesamlig z pfleege. I dr Umgangssprooch bruucht me dr Name sogar au für gwöönlichi und nid wyters organisierti Lager vo Schriften und andere Sache. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannischi Nochrichte:

16. Jänner 2025:
Helene Bossert – Heimatdichtung und Hexenjagd (SRF)
13. Jänner 2025:
Peter Mader gewinnt erneut beim Mundart-Poetry-Slam (Mittelschwäbische Nachrichten)
9. Jänner 2025:
Schwiizerdütsch – linguistischer Thriller mit Marina Rumjanzewa (SRF)
Das legendäre Hörspielstudio des SWR in Tübingen steht vor dem Ende (Südwestpresse)
7. Jänner 2025:
Mundart-Slam: Fünf Schwaben vergleichen sich (Mittelschwäbische Nachrichten)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

19. Jänner

1795: No dr Eroberig dur s revolutionär Frankrych wird in dr Niderlande di Batavisch Republik as franzesischi Dochterrepublik uusgruefe.
1839: Dr franzesisch Moler Paul Cézanne (Bild) chunnt uf d Wält.
1871: In dr Schlacht bi Buzenval versueche im Dytsch-Franzesische Chrieg di franzesische Druppe, wu z Paris belageret sin, e Uusfall in Richtig Versailles, wäre aber vu preußische Druppe gschlaa. Dr franzesische Nordarmee, wu vu Norde härruckt, goht s am nämlige Dag nit besser.
1973: Z Lausanne fangt dr erscht Wettbewärb vu junge Dänzer um dr Prix de Lausanne aa.
2002: Am Bürgestock in dr Schwyz schließe Verdrätter vu dr Konfliktbarteie im Sezessionschrieg im Sidsudan e Waffestillstand, s Bürgestock-Abchuu. In dr Gspräch, wu derno aafange, ainigt mer sich drei Johr speter uf e Fridesabchuu fir d Region im Sudan, wu em Sidsudan Autonomirächt zuegstande wäre.