Dettighofe (Bade)

Wappe	Dütschlandcharte
	47.6238888888898.4836111111111488
Basisdate
Dialekt:	Alemannisch
Hauptvariante:	Hochalemannisch
Regionalvariante:	Hotzewälderisch
Bundesland:	Bade-Württebärg
Regierigsbezirk:	Fryburg
Landchreis:	Waldshuet
Höchi:	488 m ü. NHN
Flächi:	14,4 km²
Iiwohner:	1137 (31. Dez. 2023)
Bevölkerigsdichti:	79 Iiwohner je km²
Poschtleitzahl:	79802
Vorwahl:	07742
Kfz-Chennzeiche:	WT
Gmeischlüssel:	08 3 37 030
Adress vo dr Gmeiverwaltig:	Berwanger Straße 5 79802 Dettighofe
Webpräsenz:	www.dettighofen.de
Burgermeischteri:	Marion Frei
Lag vo dr Gmei Dettighofe im Landchreis Waldshuet
Karte

Dialäkt: Markgräflerisch (Lörrach)

Dettighofe isch e Gmeind im Landchreis Waldshüet z Bade-Württeberg, Dütschland.

D Gmeind isch Mitgliid vom Gmeindeverwaltigsverband Jestette mit em Sitz z Jestette.

Geografy

Lag

Dettighofe litt am rächte Dalrand vom Schwarzbach.S Dal vom Hochrhy lyt 5 Kilometer witer südlich un ennet vom Chlyne Rande, ebbeso litt s Dal vom Chläggi witer nördlich un ennet vom Chlyne Rande. D Gmeind isch vo de geografische Lag her eimolig z Dütschland, si ghört zämme mit de Gmeinde Jeschtette und Lottschtette zum so gnännte Jeschtettemer Zipfel, wo uff ere Längi vo 55 Kilometer vo de Gränze züe de Schwiz umschlosse und numme über e Stroß vo Dütschland diräkt z erreiche isch. Dettighofe litt gnauer am Stutze vum Jeschtettemer Zipfel.

D Gmeind gränzt im Norde an Wilchige im Kanton Schaffhuse, im Oste an Jestette, im Süde an Rafz und Wil im Kanton Zürri und im Weschte an Chleggau.

Gmeindegliiderig

Züe de Gmeind Dettighofe ghöre di ehemolige Gmeinde Balterschwyl und Berwange. Züe de ehemolige Gmeind Balterschwyl ghört s glychnamige Dorf; züe Berwange s Dorf Berwange und d Hüser Im Moos. Züe de Gmeind Dettighofe in de Gränze vo 1973 ghöre s Dorf Dettighofe, d Wyler Albführe, Eichberg und s Ghöft Hüserhof. D Ortschafte Reute und Kappel sin in Balterschwyl uffgange. In de Gmeind Dettighofe im Gebietsstand vo 1973 litt d Wiestig Haslemiehli.

Wappe vo de ehemolige Gmeinde:

• 
  Baltersweil
• 
  Berwangen
• 
  Dettighofen

S Rothuus vu Dettighofe.

Gschicht

Dettighofe isch 1272 zum erschte Mol urkundlig erwähnt worre. Züe säller Zit hät de Ort zum Chloster Rhynau ghört, isch aber im 17. Johrhundert in de Bstitz vo de Stadt Zürri cho. Balterschwyl isch scho 885 zum erschte Mol erwähnt worre und hät zämme mit Berwange zum Bsitz vom Chloster Riichenau ghört. 1806 sin d drei Dörfer zum neue Großherzogtum Bade cho.

Wägem komplizierte Verlauf vo de Gränze in de Region isch s Gebiet vom Jestetter Zipfel 1840 zum Zoll-Usschlussgebiet erchlärt worre, sither mien 49 Kilometer weniger überwacht werre. Sälli Regelig, wo bis 1935 gültig gsi isch, hät s de Bewohner vom Gebiet ermögligt, Produkt z Bade und in de Schwiz ohni Zoll azbiete. Si solle aber au Ware gschmuggelt ha.

S hüttige Gmeindegebiet isch durch di bade-württebergischi Gebietsreform im Johr 1974 durch Zämmelegig vo de Gmeinde Balterschwyl, Berwange und Dettighofe entstande. Sälli drei Gmeinde sin vorher selbständig gsi.

Wahle

Ergebnis vo dr Landdagswahle sit 2006:

Johr	CDU	SPD	FDP	Griene	Linke1	AfD	Sonschtige
2016	32 %	9,6 %	8,2 %	33,3 %	1,5 %	11,3 %	4 %
2011	43,1 %	17 %	4,1 %	29,8 %	1,7 %		4,3 %
2006	50,2 %	18,2 %	8,6 %	15,8 %	3 %		4,3 %

¹ 2006: WASG, sit 2011: Die Linke

Lüt

• Heinrich Würtenberger (1852−1926), Haimetdichter un Ökonomirot
• Alexander Würtenberger (1854−1933), Haimetdichter un Rosezichter

Suschtiges

Z' Dettikofe gits e regionali Internet-Zytig und die nännt sich „Hierzuland“. Si isch fir d Region Chläggi und de ganz Oste vum Landchreis Waldshuet, also d Gmeinde Dettikofe, Jestette, Lottstette, Klettgau, Hochetenge am Hochrhy und Küssaberg.

Literatur

• Hubert Matt-Willmatt, Dettighofen Baltersweil Berwangen. 1992
• Georg Jäger: Jestetten und seine Umgebung. Ein Heimatbuch für das badische Zollausschlussgebiet. 1930

Weblink

 Commons: Dettighofen (Baden) – Sammlig vo Multimediadateie

• Internetufftritt
• Hans Jakob Wörner: Dettighofen (Baden) In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Dettighofen_(Baden)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.