D Glaibasler Eeregsellschafte
| Dialäkt: Baseldütsch |
D Glaibasler Eeregsellschafte (3 E) sin drei Korporazioone us em Glaibasel.
Die drei Gsellschafte si:
- d Gsellschaft zum Räbhuus, 1304 zum erste Mol erwäänt
- d Gsellschaft zur Häre, 1384 zum erste Mol erwäänt im ene Chaufverdraag mit em Chloster Klingedaal
- d Gsellschaft zum Gryff, 1409 zum erste Mol erwäänt im ene Bricht über d Eroberig vo dr Burg Istäi.[1]
D Eerezäiche vo de Gsellschafte, dr Vogel Gryff, dr Leu und dr Wild Maa sin sit 1597 bekannt.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Glaibasel isch im 13. Joorhundert noch em Bau vo dr erste Rhiibrugg im Joor 1225 us eme Dorf zum ene Stedtli gwachse. Mä het dört für ganz Basel Ziegel und Bachstäi broduziert und es si immer mee Lüt us em Gebiet vom Hoochrhii und us em Schwarzwald cho und häi sich niidergloo. Im Joor 1270 wird zum erste Mol d Bezäichnig cives, also Bürger, brucht und 1285 het s Glaibasel vom Köönig Rudolf d Stadträcht überchoo und het si äignigi Verwaltig und Grichtsbarkäit ghaa. Um 1300 het s Stedtli öbbe duusig bis duusigfümfhundert Iiwooner gha.[1]
In dere Zit häi sich Glaibasler politisch in ere Gsellschaft korporiert, dr Gsellschaft zum Räbhuus, zum d Inträsse vom Stedtli gegen Usse z verdräte und s öffentlige Lääbe z organisiere.[1] Um 1384 und um 1409 si die bäide andere Gsellschafte gründet worde. Anders as d Groossbasler Zümft si si nit noch Bruef organisiert gsi und d Glaibasler Handwärker si bi de Groosbasler zümftig gsi.
Ufgoobe
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Gsellschafte si für s Vormundschaftlige, dr Wäidgang, die chirchligi Ufsicht, Allmändaagläägehäite und d Wiilääs zueständig gsi. D Mäister vo de Eeregsellschafte häi witgehendi richterligi Befuegniss gha.[1]
Im Groosbasel si s d Zümft gsi, wo d Verdäidigung vo dr Stadt uf sich gnoo häi, im Glaibasel häi d Eeregsellschafte die Rolle übernoo. Jeedi Gsellschaft het en Abschnitt vo dr Stadtmuure müesse bewache. Sit em 15. Joorhundert wäiss mä vo jöörlige Inspäkzioone, wo d Usrüstig vo de Bürger wie dr Harnisch und d Waffe, kontrolliert worde si und wo druf jeedi Eeregsellschaft für sich en Umzug gmacht het. Bi dene Umzüüg, wo men e «Löif» gsäit het, häi Ueli vermuetlig d Eerezäiche wie Dier an Chettene dur d Stroosse gfüert.[1]
D Eeregsellschafte hüte
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Jeedi vo de Gsellschafte het e Mitgliidschaft vo öbbe 150 männlige. erwaggsene Basler Bürger mit Woonsitz im Glaibasel. D Gsellschafte wärde vo Mäister und säggs Vorstandsmitgliider gläitet. Si si politisch überbardeilig, sozial engaschiert, understütze Jugendorganisazioone und setze sich für e gueti Bildig für alli Chinder ii. Si organisiere jeedes Joor im Januar s Glaibasler Volksfest vom Vogel Gryff und halte denn im Café Spitz s Gryffemääli für d Gsellschaftsmitgliider ab.
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Eugen Alfred Meier: Vogel Gryff: Geschichte und Brauchtum der Drei Ehrengesellschaften Kleinbasels. Litera, Basel 1986.
- Gustaf Adolf Wanner: Zunftkraft und Zunftstolz. Birkhäuser, Basel 1976.
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 D Website vo de Drei Eeregsellschafte vom Glaibasel (Memento vom 29. Augschte 2012 im Internet Archive), abgrüeft am 12. Oktober 2012
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Drei_Ehrengesellschaften_Kleinbasels“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |