Ferrera GR
| S GR im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Graubünde und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Ferrera vermyde, wo öppis anders meined. |
| Ferrera | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Graubünde (GR) |
| Region: | Viamala |
| BFS-Nr.: | 3713 |
| Poschtleitzahl: | 7444 Usserferrera 7445 Innerferrera |
| Koordinate: | 752966 / 157355 |
| Höchi: | 1'316 m ü. M. |
| Flächi: | 75,46 km² |
| Iiwohner: | 73 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.ferrera.ch |
| Charte | |
 | |
Ferrera (rätoromanisch Farera) isch e Gmaind im Ferrerataal i der Region Viamala vom Kanton Graubünde. Si isch am 1. Jänner 2008 entstande, wo sech die ehemolige Gmainde Innerferrera, wo uf Rätoromanisch Calantgil gheisse het, und Usserferrera, rätoromanisch Farera, zämetoo hend.
Geografy[ändere | Quälltäxt bearbeite]
D Gmeind lyt im underen Abschnidd vom Taal vom Òòfner Rhy, wo bi Ferrera dr romanisch Name Rein da Ferrera (Ferrerarhy) het und undedra im Biet vo dr Nochbergmaind Andeer in Hinderrhy mündet.
Zu dr Gmaind ghört en Exklave im Leitaal, wo süsch fasch ganz im Gmaindbann vo dr iteliänische Gmeind Plurs isch. Das isch wäg em Bou von dr Staumuur vom Lei-Stausee so cho.
Linggs vom Ferrerarhy lyt uf em Biet vo Ferrera s Taal Niemet, wo im Süüde bim Niemetpass am Piz Timun, wo uf dr Landesgränze isch, afoot. Dört goot en Pfad dure uf Madesimo z Italie.
Die chlynere lingge Sytetääler sind s Bäretaal und s Nurserataal. Uf dr rächte Syte vom Ferrerarhy sind d Sidlige vo dr Gmaind: Farera, Calantgil, Cresta und Starlera. A de Bärgen obe und i de Sytetääler ligge die grosse Alpweide: d Alp Lambegn, d Alp Tobel, d Alp Andies, d Alp Mos, d Alp Sut Fuina, d Alp Samada Sut, d Alp Samada Sura, d Alp Starlera (oben am Dörfli Starlera), d Alp Sura (am Starlerapass und under em Cucalner Guggernüll) und d Alp Plan.
S Gmaindbiet vo Ferrera isch im Perimeter vom Naturpark Beverin.[2]
s Wappe und der Name[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S Wappe vo Ferrera zeigt en zwöifarbige Pickel uf em gwächslet zwöifarbige schwarz-Wysse Hindergrund. Das Bild erinneret a d Bärgwärch, wos früener im Ferrerataal gha het.
Der Oortsname chunt vom rätoromanische Wort Ferrera, wo im Dicziunari Rumantsch Grischun erklärt isch.[3] S romanische Wort goot uf s latynische “ferraria” zrugg, wo au scho «Ysegruebe» bedüütet het.
z Usserferrera uf ere Foti vo 1929
Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]
D Arbet i de Bärgwärch vo Ferrera, wo me Chupferärz gwunne het, isch sid em Afang vom 17. Joorhundert bezügt. S Bärgboumuseum vo Innerferrera informiert do drüber.[4][5] Me cha no hüt d Ruine von ere Schmelzi us em 19. Joorhundert gseh, won e ängleschi Firma ygrichtet gha het.[6]
Sprooch[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Ferrera isch e Gmaind vom Rätoromanische Sproochruum. Me het do die sutselveschi Sprooch gredt. Wärend em 20. Joorhundert isch s aber nodisno so cho, ass die meischte Lüüt die düütschi Sprooch, e Tieläkt vom Alemannische rede.
Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Ferrera – Sammlig vo Multimediadateie- d Website vo dr Gmaind Ferrera
- Jürg Simonett: Ausserferrera. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Jürg Simonett: Innerferrera. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Perimeter vom Naturpark Beverin uf naturpark-beverin.ch
- ↑ Ferrera uf drg.ch
- ↑ Bergbaumuseum Innerferrera uf museen.gr.ch
- ↑ Bergbaumuseum Innerferrera uf graubuenden.ch
- ↑ Schmelza uf ferrera.ch (isch zur Zit nöd abrüefbar)
