Wikipedia:Houptsyte

Elsassisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Liachtastei Schwiiz Schwoba
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 26.668 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Greschoneititsch

S Greschoneititsch isch dr hegschdalemanisch Dialäkt vù Greschonei.

Greschoney isch e Ùfnaameord vùm Schwyzer Schbroochatlas gsii. D Ùfnaam isch vùm Fritz Gysling ùn em Rudolf Hotzenköcherle im Juli 1950 gmachd woore. Fir s Phonogramm-Archiv vù dr Universität Züri hed dr Wilhelm Doegen vùm Berliner Lutarchiv im Oktober ane 1929 Tonbandùfnaame gmachd. Die Ùfnaame sin vùm Fritz Gysling, em Rudolf Hotzenköcherle ùn dr Clara Stockmeyer voorberaided ùn vù dr èrschte beede ane 1952 verefendligd woore.

E Kapitel zùm Greschoneititsch ùn zùm dèèrdige Bruuchdùùm hèd s au im Emil Balmer sym Buech iiber d Siidwalser. Dr Peter Zürrer hed syd dr 60er Joor Ùfnaame z Greschoney gmachd ùn hed e baar Biecher iber dr Dialäkt vù Greschonei uusebroochd. D Anna Giacalone Ramat hed ane 1976/77 Befroogige z Greschonei gmachd iber s sozio-linguistisch Verhäldnis zwischen em Walserdialäkt ùn em Piemontesisch bzw. em Idalieenisch. D Fluurnäme vù Greschonei hed dr Paul Zinsli zäme mid em Paul Scheuermeier ùn dr Gertrud Frei ane 1961/62 ùfgnùù, mid ere Noochùfnaam ane 1979. Dr Paul Zinsli hed die Samlig derno ane 1984 in syym Buech „Südwalser Namengut“ verefendligd.

Ane 1982 isch s Walser Kulturzentrum/Centro Studi e Cultura Walser grinded woore, wù s kulturäl Èèrb vù dr Walser wil erhalde. Nääbe Uusschdelige sin vùm Kulturzentrum v. a. ùnder dr Bresidäntschaft vùm Heinrich Welf e Raije Biecher uusegee woore. S wichdigschd dervu isch s Greschoneytitsch-Wèèrderbuech. Des Wèèrderbuech isch vùm Kulturzentrum zäme mid em Eischemtöitschu-Wèèrderbuech in ere Kassette uusegee woore, ùn baide sin zäme gratis an ali Huushald z Greschonei ùn z Eischeme verdaild woore. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Toggeburger Schlorziflade

... dass mer im Toggeburg i de Silväschternacht Schlorziflade esst?
... dass d Annemarie Huber-Hotz di eerscht Schwyzer Bundeschanzleri gsii isch?
... dass der Isaak dä Erzvater isch, wo me em wenigste über ne erfahrt?
... dass schu 1867 s èrschte Hotel uf em Monte Generoso uffgmacht worrè isch?
... dass d Anna Serarda Campell bim Färnsee und au uf verschidene Kanääl im Internet s Idioom Vallader vom Bündnerromanische vertritt?
... dass d Landmüra Gamsu zwischu 1352 und 1355 zer Verteidigung vom oberu Teil vom Wallis gägu Agriffa üsum Weschtu gebaut wordu isch?

Àlemànnischa Nochrìchte:

12. Novämber 2019:
In Efringen-Kirchen ist die Diskussion um Herrmann Burte wieder aufgeflammt (Badische Zeitung)
11. Novämber 2019:
«Ich bin nicht zufrieden wie es mit unserer Mundartkultur läuft» (Schaffhauser Nachrichten)
«Gömmer Bahnhof?» – Wieso die Jugend so spricht (Züri Ost)
8. Novämber 2019:
Pater will nur Butterbrotpapier (Schwarzwälder Bote)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

13. Novämber

0354: Dr Chilchelehrer Augustinus vu Hippo (Bild) chunnt uf d Wält.
1474: In dr Schlacht bi Héricourt, dr erschte Schlacht vu dr Burgunderchrieg, sige d Aidgnosse iber dr burgundisch Herzog Karl dr Chien un syy Heer.
1475: In dr Burgunderchrieg besige di verbindete Aidgenosse un Oberwalliser s Heer vum mit em Burgunder Karl em Chiene verbindete Herzogtum Savoye in dr Schlacht auf der Planta. In dr Folg erobere si fascht s gsamt Unterwallis bis Saint Maurice.
1925: Di erscht Surrealismus-Uusstellig wird z Paris ufgmacht mit Wärch vu Pablo Picasso, Man Ray, Hans Arp, Paul Klee, Max Ernst, Giorgio de Chirico, André Masson, Joan Miró un Pierre Roy.