Allerheilige

Dä Artikel bschreibt s chilchlig Fescht Allerheilige; zue andere Bedytige lueg Allerheiligen (Begriffsklärung).

Dr verherrligt Christus in dr Mitti vu syyne Heilige (Uusschnitt), Fra Angelico (1419)

Allerheilige (lat. Festum Omnium Sanctorum) isch e katholisch reschpektiv orthodox Fescht, wu alle Heilige dänkt wird – au sonige, wu nit heiliggsproche wore sin – un dr vile Heilige, wu nieme um d Heiligkeit vun ene weiß wie Gott.

In dr katholische Chilche wird Allerheilige am 1. Novämber begange, in dr orthodoxe Chilche am erschte Sunndig no Bfingschte. Allerheilige isch e Hochfescht vu dr remisch-katholische Chilche bzw. e Principal Feast vu dr anglikanische Chilche. Di lutherische Chilche fyyre s as Gedänkdag vu dr Heilige, ähnli au anderi broteschtantisch Chilche.

Gschicht

Reliquie Heiligi Munditia (250), St. Peter (Münche)

Wel im Lauf vu dr erschte chrischtlige Johrhundert d Zahl vu dr Heilige allmeh aagstigen isch, isch all weniger em, gli gsi, e jedem Heilige am e bsundere Dag z gedänke. Jehrligi Gedänkdag fir Verstorbeni – eb Märtyrer, Heiligi oder eifachi Glaibigi – het s scho im antike Chrischtetum gee. In dr eschtlige Chilche findet mer syt em Aafang vum 4. Johrhundert derno Allerheiligefescht, wu as Herredag vu allne Heilige am 1. Sunndig no Bfingschte gfyyrt woren isch. In dr weschtlige Chilche het dr Papscht Bonifatius IV. am 13. Mai 609 oder 610 s heidnisch remisch Pantheon z Rom – dervor s Heiligtum vu dr antike Getterwält – dr Jumpfere Mareje un allne Märtyrer gwejt un het e jehrligi Fyyr aagordnet zerscht am Frydig no dr Oschtere. Dr Papst Papst Gregor III. het iber hundert Johr speter e Kapälle in dr Basilika St. Peter allne Heilige gweijt un het wäge däm fir d Stadt Rom dr Fyyrdig uf dr 1. Novämber gleit. Am Änd vum 8. Johrhundert het mer au z Frankryych aagfange dää Fyyrdig z fyyre, dr Termin het sich mit dr Zyt in dr gsamte Weschtchilche uusbreitet, bis dr Papscht Gregor IV. 835 Allerheilige fir di gsamt Weschtchilche uf dr 1. Novämber feschtgleit het. Syt em Änd vum 10. Jahrhunderts isch, vu dr Bendiktinerabtei Cluny uus, am 2. Novämber mit Allerseele zuesätzli e Gedänkdag fir alli Verstorbene ghalte wore.

D Vermuetig, ass d Chrischte mit dr Wahl vum Termin, s keltisch Fescht Samhain ufgriffe hebe, wird vu dr Wisseschaft hite abglähnt, wel wenig bekannt isch iber d Gschicht un d Bedytig vu Samhain gsicheret isch. D Aanahm, s sej s keltisch Nejjohrsfescht gsi, stammt vum walisische Keltolog John Rhys (1840-1915). Di hitig Forschig nimmt aber aa, ass Samhain ender e Fescht gsi isch zum Änd vum Summer.

Allerheilige as gsetzlige Fyyrdig

Polnische Chilchof an Allerheilige

Z Eschtryych, im Liechtestaa, in dr katholisch bregte Kanton vu dr Schwyz, dr dytsche Bundesländer Bade-Wirttebärg, Bayern, Nordryy-Weschtfale, Ryyland-Bfalz un Saarland, z Luxemburg, Italie, Frankryych, Spanie, Portugal, Belgie, Pole, Ungarn, Kroatie, Slowenie, Slowakei, Litaue un uf dr sidoschtasiatische Filippine isch Allerheilige e gsetzlige Fyyrdig. Z Schwede un z Finnland lyt dr Fyyrdig am Samschdig zwisch em 31. Oktober un em 6. Novämber. In dr Niderlande isch Allerheilige as gsetzlige Fyyrdig 1960 abgschafft wore.

In dr fimf dytsche Bundesländer isch e Allerheilige e sognännte stille Fyyrdig. Des heißt, ass an däm Dag kei Danzveraastaltige derfe durgfiert wäre un luti Musik verbotten isch.

Allerheilige un Halloween

Am Voroobe, em 31. Oktober, wird z Irland, in dr Vereinigte Staate un hite au in vile Länder z Europa Halloween gfyyrt. S Wort Halloween leitet sich us änglische Bezeichnig All Hallows Eve (‚Voroobe vu Allerheilige‘) ab. Halloween stammt urspringli us Irland, in dr hite Form, wu us dr USA ibernuu woren isch, het s e stark kommerzialisierti un säkularisierti Form aagnuu.

Weblink

 Commons: Allerheiligen – Sammlig vo Multimediadateie

• Allerheiligen und Allerseelen (www.katholisch.de)
• Allerheiligen (www.kalender2017.de)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Allerheiligen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.