Wikipedia:Houptsyte/49

Grüezi, grüessech und willkomme uf der alemannische Wikipedia!
Di frei Enzyklopedi, wo alli chöi mitschaffe.

Artikel finde

Artikel nooch Kategorie:
Alli Kategorie • Bruuchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verchehr • Wirtschaft • Wüsseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Württebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwabe Schwiiz Vorarlberg
Chunscht Geografi Gschicht Gsellschaft Literatur Musik Natur Politik Religion Sport Sproch Tächnik Wüsseschaft

Suschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsunders glungne Artikle • Läsige Artikle • Artikel nooch Dialäkt • Audiouffnahme vo Artikel • Ufname vu Dialäktwörter • E Fabel in verschidni Dialäkt übersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Tiernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannischi Wikipedia

Di alemannischi Wikipedia isch en Enzyklopedi i de Dialekt vom alemannische Sprachruum, also vo der Dütschschwyz, vom Elsass, vo Liechtestei, vo Oberbade, vom Schwabeland und vo Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dür di freiwilligi Hilf vo allne, wo öppis in irer Mundard wöi bytrage. Yträg chöi vo allne Bsuecher gschribe und gänderet wärde. Alli si härzlich yglade mitzmache. Bringet eues Wüsse y und hälfet eso mit, ds Alemannische z pflege, ufzwerte und z erhalte. Di erschte Schritt si ganz eifach!

Wer mir vo der Alemanische Wikipedia si und was mir wei, findsch i üsem Profil.

D Inhält vor Wikipedia dörfe frei kopiert und verbreitet wärde.

Bis jetz häts bi der alemannische Wikipedia 30.723 Artikle.

Artikel vor Wuche: Lakritze

D Lakritze (Glycyrrhiza glabra), au Süèßholz benamst, isch è Pflanzèart uss dè Unterfamilliè vo dè Summervogelblüètler (Faboideae) innerhalb vo dè Familiè vo dè Hülsèfrüchtler (Fabaceae). Selli Art isch i dè Mittelmeerregion un z Weschtasiè deheim. Si isch froschtempfindlich un bevorzugt èn Huufè Sunnè un düèfè, humusrychè, durchlässigè Boddè. Im Spòtsummer erschinèd bläulich-violetti un wyßi Summervogelblüètè in kurzè, uffrächtè Ährè. Süèßholz isch è meerjöhrigi Chrutpflanzè, wo bis 100 Zentimeter hoch wachsè duèt. D Wurzlè wörred im Hèrbscht gèrntet.

Dè hochdütsche Nammè Lakritze gòt uff s latynische glycyrrhiza zrugg, wo è vodlèènts Wort uss èm grychischè γλυκύς (glykys, „süèß“) un ῥίζα (rhiza, „Wurzlè“) isch. Dè latynische Nammè hèt schu im Mittellatynischè unter m Yfluss vo liquor („Flüssigkeit“) è volksetǜmologischi Wandlig zum liquiritia durrègmacht, woruus gradèwäg diè dütsch Bezeichnig entschtandè isch.

Dè alemannische Nammè Bärèdreck git s au im bayrischè und fränggischè Dialèkt, im alemannischè Sprõchgebièt sowiè z Öschterrych. De Namme Bärèdrèck chunnt vom Ulmer Süèßwarèfabrikant Karl Bär, wo spôter z Nürnbärch aasässig gsi isch und uff vill Lakritzartè deilwys europawit Patent ghaaltè het. Mit dem [Monopol hèt dè Barè Karlè au dè Markènammè Bärédreck im Merkt durrèdruggt. (…der ganz Artikel lese)

Früeneri Artikle vor Wuche:

Hesch gwüsst ...

... dàss s Elsàss, àls Nochber, a Üsstellung-Pavillon uf dr Landesgartenschau Nèiburg àm Rhii 2022 ghàà hàt?
... dass der Buure-Tabak syt em Drissgjährige Chrieg z Euroba about wird?
... ass d Irène Schweizer zue dr Grinder*ne vum europäische Free Jazz zellt?
... dass Elegtromotorè hüt großflächig in Maschinnè, Automatè, Roboter, Spillzüüg, Huushaltsgrät, Elegtronikgrät, Fahrzüüg, Rasèmaajer, Krän usw. ygsetzt wörrèd?
... dàss dr Joseph Fritsch mìt 7 Joohra ìm Verain AS Fauteuil z’ Mìlhüüsa ààfànga hàt Handbike fààhra?
... dass de Zwäck vo der Associazione Augusta am Aafang hauptsächli dèè gsy isch, das mer hät wele s Walsertüütsch vo Issime, d Éischemtöitschu, am Läbe bhalte?

Alemannischi Nachrichte:

14. Dezämber 2024:
Sprachlupe: Atlas für Zeitreisen durch Dialekträume (infosperber.ch)
12. Dezämber 2024:
Ein Hoch aufs Schweizerhochdeutsch (SRF)
Mit Dialekt Schwaben fürs Sparen beim Jobticket begeistern (Südwestpresse)
8. Dezämber 2024:
Autor Viktor Schobinger: Der «Meister der Zürcher Mundart» wird 90 (SRF)
7. Dezämber 2024:
Huguette Dreikaus macht Kabarett in ihrer Muttersprache (Badische Zeitung)
Berner Musiker Kuno Lauener erhält Ehrendoktortitel der Uni Bern (Südostschweiz)
5. Dezämber 2024:
Der neue «Dialäktatlas» (SRF)
4. Dezämber 2024:
Wirtschaftskrimi in Mundart beendet Saison (Badische Zeitung)
3. Dezämber 2024:
Das Wort des Jahres 2024 ist «Unterschriften-Bschiss» (SRF)

Meh Nachrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

17. Dezämber

1282: Dr Chenig Rudolf I. belähnt uf em Rychsdag z Augschburg syni Sihn Albrecht un Rudolf „zur gmainsame Hand“ mit dr Herzogtimer Eschtrych un Steiermark, di erschte eschtrychiche Bsitzige vu dr Habsburger.
1513: Appezell wird as 13. Kanton Mitglid vu dr Dryzeh Alte Ort.
1792: Im Firschtbischtum Basel (Bild) wird di Raurakisch Republik as franzesischi Dochterrepublik errichtet.
1959: Us dr Bundesrotswahle in dr Schwyz ergit sich d „Zauberformel“ zue dr Zämmesetzig vum Schwyzer Bundesrot, wu bis anne 2003 Bstand het.
2004: Dr dytsch Literaturwisseschaftler Dietrich Schwanitz stirbt.