Wikipedia:Houptsyte/16

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia!
D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Freiburg Liachtastoi Schweiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 30.704 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Monika (Operette)

Monika ischt a Operedde en drei Uffziig mit dr Musik vom eschdreichischa Kombonischda Nico Dostal. S Libreddo stammt vom Hermann Hermecke. S erscht Môl uff d Bihne komma isch des Werk am 3. Okdobr 1937 an de Wirdabergische Staatstheater z Stuegert.

Em Dridda Reich send an Haufa Operedda mit-ma Auffihrongsvrbot belegt wôrra, weil-se vo jidische Kinschtler gschaffa wôrra send. Bedroffa gwäa send au a baar eißerscht beliabde Werk, wia zom Beischbiil Ball im Savoy vom Paul Abraham, Gräfin Mariza vom Emmerich Kálmán ond Schwarzwaldmädel vom Leon Jessel. Damit dia uff de Bihna et gar so arg vrmisst wôrra send, hôt-ma „arische“ Kombonischda beufftragt, nuie Werk em gleicha Genre zo schaffa. Entstanda send uff dui Weis Maske in Blau vom Fred Raymond, Die ungarische Hochzeit ond Monika vom Nico Dostal. Heit send dia älle weitgehend vrgessa. Dô drfir erfreiet sich de alde, bsondrs s Schwarzwaldmädel, wiidr ara graußa Beliebtheit.

Dr Kombonischt hôt’s vrstanda, selle zwoi Uffziig, wo em Schwarzwald schbiilet, an gmiadlicha volkstimlicha Ôôstrich zo gäa, wo selda ens ganz Sendimentale abgleidet. Em Kontrascht drzua dominiiret em middlera Akt satirische Tee, wo s stedtische Gepräge ondrstreicha sollet. Reizvoll ischt au des kloine Ballett Hochzeit im Schwarzwald, wo en da erschda Uffzug neigschoba ischt. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Alemannischa Nochrichte:

3. Dezämber 2024:
Das Wort des Jahres 2024 ist «Unterschriften-Bschiss» (SRF)
2. Dezämber 2024:
Mundart mit satirischem Biss (Badische Zeitung)
1. Dezämber 2024:
„Oifach leaba“ – einfach leben mit dem Oberschwäbischen Kalender 2025 (Schwäbische Zeitung)
29. Novämber 2024:
Warum Schweizer einen Hochdeutsch-Komplex haben (SRF)
28. Novämber 2024:
Darum ist der Maloney-Kinofilm in Mundart (20min)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

3. Dezämber

1904: Vum kalifornische Lick-Observatorium uus entdeckt dr Aschtronom Charles Dillon Perrine d Himalia, dr sechst Mond vum Jupiter .
1912: D Balkanbund-Länder Serbie, Montenegro un Bulgarie schließe im erschte Balkanchrieg e vorlaifige Waffestillstand mit em bsigte Osmanische Rych, wu aber nit lang hebt.
1984: In ere Peschtizidfabrik vu dr US-amerikanische Union Carbide im indische Bhopal chunnt s zuen eme verheerende Giftgasuufall (Bild), wu 40 Tonne vun eme hochgiftige Gasgmisch (vor allem Methylisocyanat, MIC) freigsetzt wäre, wu bis zue 25.000 Mänsche dra stärbe un rund 500.000 verletzt wäre.
1987: Dr Film Cobra Verde vum Werner Herzog mit em Klaus Kinski in syre letschte große Roll het z Dytschland Premiere.