Schwiizer Fischfauna
D Schwiizer Fischfauna bistoot us öppe 100 Fischarte, die uusgstorbne Arte und d Neozoe mitgrechnet. Well d Fisch as Wasser bunde sind, isch d Vertailig vo de Arte regional, bsunders d Tessiner Fischfauna underschaidet sich starch vo de öbrige Schwiiz.
Regione
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Fischfauna isch vo de Flusssystem abhängig, drum chöned i de Schwiiz au vier Regione underschide weere, analog zu de vier Hoptflüss Rhii, Inn, Tessin und Rotte. Debii isch z biachte, ass de Gempfersee noch de letschte Iiszitt in Rhii abgflossen isch, drom hett er e Fischfauna wo äänlich em Schwiizer Mittelland isch, zumool underhalb vo Gempf engi Schluchte sind, wo nöd fischgängig sind. De Doubs aber het e Fischfauna, wo au z Süüdfrankrich im Iizuugspiet vom Rotte vorchunnt. De Inn ghört zom Donausystem, wo mee Fischarte het, aber zom Tail mit em Rhiisystem öberiistimmt. Doch het di hööchi Berglaag e stärchere Iifluss uf d Fischfauna im Engadin. S Tessin wiicht starch ab, well im Iizugspiet vom Po vili endemischi Arte vorchönmet, wo im öbrige Europa frömd sind.
Dezue chunnt no, ases Fisch gitt, wo lieber Flüüssgwässer wie Bäch und Flüss bivoorzuged und anderi wo lieber i Standgwässer lebet, wie See, Waier und Taich. Well zwösched de verschidnige Seeje sozsäge kann natüürliche Uustuusch vo de Geen stattfindet, hend sich zum Tail meriri lokaali Underarte entwicklet, wie s Zuger Rööteli oder de Chilch. E witteri Fischhaimet bildet vili chliini zom Tail künstlichi Fischtaich, wo nu bistimmti Fischarte, au asigi wo nöd haimisch sind, züchtet wered.
Laitfischregione
[ändere | Quälltäxt bearbeite]För Mitteleuropa underschaidet d Wösseschaft för Flüüssgwässer fööf Laitfischregione. Die Regione sind nocheme Fisch binennt, wo typisch för die Region isch. Natürli sind die Laitfischregione nöd scharf vonenand trennt.
- d Foreleregion isch di höchstglegni Region und cha i de Alpe bis öber 2800 müM goo. Si umfasst Quellpiet mit suurstoffriiche Bäch und chlinnere Flüss. Im Summer werd s Wasser selte wärmer as 12 Grad. I de Schwiiz lebet i dere Zoone s Bachförnli, s Bambeli, de Gresslig, de Gropp, s Grundeli und de Staibiisser.
- d Äscheregion umfasst mittleri Flüss mit eener chüelem Wasser, wo im Summer selte öber 15 Grad warm werd, mitteme chiisige oder stainige Grund. Typischi Fisch vo dere Zoone sind d Äsche, de Alet, s Bachförnli, d Barbe, de Gropp, s Hasli und d Nase.
- d Barberegion sind Flüss mitere määssige Ströömig und emene eener sandige Chiisbode. I dere Region sind voralem d Barbe, s Hasli, d Nase, de Rottel und seltniger d Forele und de Alet z finde.
- d Broochsmeregion bistoot us grössere Gwässer, wo im Summer öber 20 Grad warm wered, im Winter aber au mengisch zuegfrüüred. Si hend e sandige und zom Tail schlammige Grund. I dere Zoone füelet sich bsunders de Broochsme, de Charpfe, d Schlaie, de Schootel und de Ool wool.
- d Flunderregion, wo sich Süess- und Salzwasser vermischt, wa i de Schwiiz natürli nöd vorchunnt.
Standgwässer
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Binneseeje wered i drai Gruppe glideret:
- de Soibligsee isch klar, chalt, suurstoffriich aber näärstoffarm. I de Regle ghööret d Bergseeje dezue. Nebetem em Soiblig chömet do no vor s Bambeli, de Gropp und d Triische.
- de Felchesee mit Felche und Albeli. Er i Mitteleuropa nu im nördliche Alpevorland vor. Ali gröössere Schwiizerseeje ghööret do dezue.
- de Hecht-Schlaiesee het warms Wasser mit vile Wasserpflanze und werd biwont vom Hecht, de Schlaie, em Briegger, de Karusche und em Rottel.
Fischarte
[ändere | Quälltäxt bearbeite]I de Schwiiz chömed öppe 100 Fischarte vor, drunder meriri endemischi Forme, bsunders bi de Felche. D Aazaal vo de Fischarte schwankt vo Gwässer zu Gwässer. Im Rhii bi Basel chönd öber 60 Arte biobachtet were, i de Hoochalpe chunnt numeno s Bachförnli vor. Nüü Fischarte chömed i de Schwiiz hütt nüme vor, so de Lachs, d Meerforele, d Marmorataforele, de Huche, de Stör, de Maifisch, d Cheppia, s Flussnüünaug und s Meernüünaug. Dezue chömet no sibe endemischi Arte, wo ganz uusgstorbe sind, nämli im Gempfersee d Féra, d Gravenche und de Lavaret, im Murtesee d Férit, im Noieburgersse d Jaunet und im Bodesee de Chilch und de Tüüffseesoiblig. Deföör sind rund 15 Fischarte sit em 19. Joorhundert us fremde Länder und Kontinent iigschleppt wore. Si wered Neozoe gnennt. Eri Aazaal ninnt zue. Si sind zom Tail e Gfoor för di iihaimische Fisch, vor alem wenn si a dene d Naarig wegfresset, wie de Regebögler oder Parasite iischleppet, wa bsunders passiert, wenn Fisch us Fischzuchtalaage uusbrechet. Vili vo de Neozoe chönd sich i Schwiizer Gwässer nöd vermeere, wells si z chalt sind, so de Silbercharpfe, de Marmorcharpfe oder de Grascharpfe wo us Ostasie chömed und us Zuchtastalte uusbrechet. Dezue chömed nomol öppe 15 Arte, wo immer hüüffiger im Oberrhii gsichtet weret und nöglicherwiis au in Hochrhii ineschwümmet, si wered i dem Artikel nöd bihandlet. D Toxonomy folgt nochem Kottelat[1], und cha drum tailwiis vo gängige Binennige abwiiche.
Nüünöigler (Petromyzontidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Nüünöigler ghööred nöd zo de Chnochefisch und bildet e Nebenast zo de Fisch. Si hend e lange schlangenartige Liib und e runds Suugmuul. Vo de zwoo Arte, Staibiisser (Lampetra planeri L.; alemannischi Näme) und Staibrecher (Lampetra fluviatilis L.), isch di letscht i de Schwiiz uusgstorbe, di erst isch churz vorem uussterbe, denn de Staibiisser, wo 18 cm lang were cha, reagiert zimli empfindli uf Gwässerverschmutzig und hett nu suuberi Bäch gern. Bis 1884 isch im Rhii bi Basel mengisch no s Meernüünaug (Petromyzon marinus L.) gsichtet wore. Im Tessin lebt s Po-Nüünaug (Lampetra zanandreai Vladykov), wo em Bachnüünaug starch gliicht.
Stör (Acipenseridae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Stör (Acipenser sturio L.) isch früener in Europa wiit verbraitet gsii und het im Rhii Basel erraicht. Hüt chunnt er numeno z Frankriich i de Garonne vor und isch chorz vor em Uussterbe. De letscht Stör i de Schwiiz isch ane 1854 bi Rhiifelde biobachtet wore.
Ööl (Anguillidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Ool (Anguilla anguilla L.; al.N.) isch e schlangenartige Fisch, wo 150 cm lang werd. Er laicht i de Saragossasee und wanderet mit em Golfstrom zo de europäische Chüscht und wanderet dai d Flüüss duruuf. Sobald er geschlechtsriif werd, wanderet er zruug i d Saragossasee zum Laiche und Sterbe. De Ool cha churzi Streckine ufem Land wandere, und ase grösseri Hinderniss, wie Stauweer oder gär de Rhiifall öberwinde. Dör de Tag döre grabt de nachtaktivi Ool sich in Schlamm ii oder er versteckt sich i Höölene.
Hääring (Clupeidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Maifisch (Alosa alosa L.) lebt entlang a de europäische Chüste und schwümmt zom Laiche groossi Flüss duruuf und isch bis 1930 au im Hochrhii z finde gsii. Er ghört zo de starch bidroote Fisch.
D Aguune (Alosa agone Scopoli) isch e Fisch wo im Langesee, im Luganersee und anderne oberitalienische Alpeseeje haimisch isch. Si werd mengisch as en Underart vo de Cheppia oder Finte (Alosa fallax La Cepède) agluegt.
Wiissfisch (Cyprinidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Bitterlig oder s Blauchärpfli (Rhodeus amarus Bloch; al.N.) lebt i warme Standgwässer und bildet mit Taichmuschle e Lebesgmainschaft. S Wiibli vom Bitterlig lait sini Aier i d Muschle und di junge Fischli verlönd die noch öppe emene Monet. Sowoll d Taichmuschle wie au de Bitterlig, wo nume grad 6 cm lang werd, sind starch bidroot.
De Gresslig (Gobio gobio L.; al.N.) isch e wiit verbraitete Schwarmisch, wo i langsame saichte Flüüssgwässer miteme sandige oder chiisige Grund lebt. Er werd 15 cm lang.
E Neozoe isch de Blaubandbärblig (Pseudorasbora parva Temminck), e chliine Fisch wo 1961 us Ostasie z Rumänie iigfüert woren isch und sich i Europa chräftig uusbraitet. Er vermeert sich recht schnell und fresst a de iihaimische Arte s Fuetter weg.
D Barbe (Barbus barbus L.; al.N.) isch e nachtaktive Schwarmfisch wo mässig starchi Flüüssgwässer bivorzugt miteme chiisige oder sandige Bode. Im Früelig schwümmt si flussuufwärts um i de Äscheregion z laiche. Si werd 60 cm lang.
Im Tessin lebt d Südbarbe (Barbus plebejus Bonaparte), wo nu 30 cm lang werd. Si lebt i Schwärm i klare suurstoffriiche Flüüssgwässer miteme chiisige Grund. D Hundsbarbe (Barbus caninus Bonaparte) lebt ebefalls im Tessin und mag Flüüssgwässer miteme starche Gfäll und ere starche Ströömig.
De Goldfisch (Carassius auratus L.; al.N.) isch en aaspruchslooe Zierfisch wo i chliine pflanzeriiche Taich ghalte werd und im 17. Joorhundrt us Ostasie igfüert woren isch. Er werd 55 cm lang. De Gibel (Carassius gibelio L.), wo früener as e verwildrete Goldfisch aagluegt wore isch, isch e Neozoe us Osteuropa, wo hütt i ganz Europa wiit verbraitet isch. Au d Karusche (Carassius carassius L.; al.N.) stammt us Osteuropa und isch e recht aaspruchsloose Fisch, wo i pflanzeriiche Stillgwässer lebt und sich nünt us Gwässerverschmutzig macht.
De Charpfe (Cyprinus carpio L.; al.N.) isch e verbraitete Fisch, wo 120 cm lang werd. Er füelt sich bsunders i warme pflanzeriiche Taich miteme schlammige Bode wool. Im Winter chaner ine Winterstarri fale. Uursprüngli stammt er us Osteuropa, isch aber scho im früene Mittelalter bi üüs as e bliebte Zuchtfisch i Taich züchtet wore.
De Brachsme (Abramis brama L.; al.N.) isch e wiit verbraitete aaspruchsloose Schwarmfisch. Er mag pflanzeriichi und schlammigi Stillgwässer und langsami Flüüssgwässer und werd 70 cm lang.
S Schnyderli (Alburnoides bipunctatus Bloch; al.N.) isch starch bidroot und zücht tüüfferi guet dorflossni Wasserstelle bis 700 müM vor, wo e chiisige Grund hend. De Schwarmfisch, wo 16 cm lang werd, bliibt i de Ströömig stoo und juckt au usem Wasser um Büüti z schnappe
S Laugeli (Alburnus alburnus L.; al.N.) isch e wiit verbraitete Schwarmfisch und werd 20 cm lang. Es mag kai Ströömig und lebt nu i ruige klare Gwässer miteme chiisige Grund. S schwümmt gern under de Wasseroberflächi und streckt sis Muul usem Wasser um Insekte z fange. Im Tessin lebt di verwandti Alborella (Alburnus arborella Bonaparte).
De Schootel oder Bliengge (Abramis bjoerkna L.; al.N.) isch e Schwarmfisch, wo Stillgwässer und langsami Flüüsgwässer bis 600 müM mag und sich i pflanzeriiche Uuferzoone uufhaltet. Er werd 35 cm lang.
D Nase (Chondrostoma nasus L.; al.N.) isch e Schwarmfisch, wo i Flüss mit ere starche Ströömig lebt miteme chiisige und stainige Grund. Si reagiert zimli empfindli uf Wasserverschmutzig und ghört drum zo de starch bidroote Fisch. Si werd 50 cm lang und waidet ufem Bode Algen ab.
Echli chlinner isch d Savetta (Chondrostoma soetta Bonaparte), wo i Tessiner Seeje vorchunnt und ebefalls starch bidroot isch. Im Rotte und im Doubs lebt e wittere starch bidroote Verwandte, d Seuffe (Parachondrostoma toxostoma Vallot), wo 20 cm lang werd.
S Moderliseli (Leucaspius delineatus Heckel) isch e chliine iigfüerte Schwarmfisch us Osteuropa, wo bsunders i Gartetaich as Muggejäger iigsetzt werd. S Moderliserli werd nume 6 bis 9 cm lang.
S Hasli (Leuciscus leuciscus L.; al.N.) isch e wiit verbraitete Schwarmfisch wo i suurstoffriiche Flüss mitere starche Ströömig und emene chiisige und sandige Grund lebt. S Hasli, wo 20 cm lang werd, isch e lebhafte Schwümmer und juckt au usem Wasser um Insekte z fange.
S Bambeli (Phoxinus phoxinus L.; al.N.) isch e wiit verbraitete chliine aapassigsfääige Schwarmfisch wo 14 cm lang werd. S Bambeli liebt chüels klaars und suustoffriichs Wasser und chunnt i Bäch und chliine Flüssli miteme chiisige Grund und chunnt i de ganze Schwiiz bis 2800 müM vor. S schwümmt nööch under de Wasseroberflächi.
De Briegger (Rutilus rutilus L.; al.N.) isch e Schwarmfisch, wo pflanzeriichi Waier mit warmem Wasser liebt. Er werd 40 cm lang. De Pigo (Rutilus pigus La Cepède) lebt i Standgwässer vom Tessin bis 300 müM und bivorzugt tüüffi Stele, nume zom Laiche suecht er d Uufernööchi uuf. De Triotto (Rutilus aula Bonaparte) isch e Schwarmfisch, wo i näärstoffriiche Standgwässer vom Tessin lebt.
De Rottel (Scardinius erythrophthalmus L.; al.N.) isch bsunders im Mittelland bis 900 müM verbraitet und gliicht starch em Briegger. Er liebt pflanzeriichi Standgwässer oder langsami Flüssgwässer und Altloif mitere starche Ufervegetation und vertrait au wenig suuberi Gwässer. Er werd 35 cm lang. Im Tessin lebt de Italienischi Rottel (Scardinius hesperidicus Bonaparte ), wo echli gröösser isch.
De Alet (Squalius cephalus L.; al.N.) isch wiit verbraitete Fisch, wo 50 cm lang werd und wenig empfindli uf Wasserverschmutzig isch. Er isch en aapassigsfääige Allesfresser wo vor alem i Flüüsgwässer lebt, aber au i Standwässer vorchunnt. D Jungfisch lebet i Schwärm, im Alter werd er zomene roiberische Ainzelgänger. Im Tessin lebt de nöch verwandti Cavedano (Squalis squalus Bonaparte), wo äänlich wie de Alet uusgsiet.
De Riislig chunnt i zwoo Underarte vor, baid sind bidroot. Nördlich vo de Alpe lebt de Riislig (Telestes souffia; al.N.), im Tessin de Strigione (Telestes muticellus Bonaparte). De Riislig, wo 20 cm lang werd, bivorzuug tüüfi Wasserstelle mitere starche Ströömig bis 700 m ü.M.
D Schlaie (Tinca tinca L.; al.N.) isch e verbraitete Fisch, wo gern warmi, flachi und pflanzeriichi Standgwässer bis 1600 müM het mit eme schlammige Bode. De aaspruchslosi Alesfresser werd 60 cm lang.
Schmerle (Cobitidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]I de Schwiiz lebet drai Schmerlenarte. Im Tessin chunnt s Italienischi Grundeli (Cobitis bilineata Canestrini) vor, wo 10 cm grooss werd. I de Schwiiz ganz selte sind s Torngrundeli (Cobitis taenia L.) und s Moorgrundeli (Misgurnus fossilis L.), wo mengisch im Rhii bi Basel biobachtet weret.
Bartgrundle (Nemacheilidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S Grundeli (Barbatula barbatula L.; al.N.) isch wiit verbraitet und liebt klaari suurstoffriichi Gwässer, wo määssig schnell flüüsset miteme stainige Grund und Wasserpflanze. S nachtaktive Grundeli werd 12 cm lang und versteckt sich em Tag under Stai und i Wasserpflanzestude.
Chatzefisch (Ictaluridae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Immer mee in Europa und noi au i de Schwiiz braitet sich de schwarz und de bruu Chatzefisch (Ameiurus melas Rafinesqua & Ameiurus nebulosus L.) uus. Di baide nachtaktiive Fisch gsiend recht äänlich uus und wered au hüüffig verwechslet. Baid Arte sind 1885 us Nordamerika in Europa iigfüert wore und chönd sich i warme näärstoffriiche Standgwässer in Europa vermeere.
Wellere (Siluridae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Weller (Silurus glanis L.; al.N.) isch e Raubfisch wo Standgwässer und langsami Flüüsgwässer mag. Er cha bis zwee Meter lang werde und 80 Joor lang lebe. Er isch nachtaktiv und hockt dör de Tag döre im Nest.
Hecht (Esocidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Hecht (Esox lucius L.; al.N.) isch woll de bikanntist Schwiizer Raubfisch und cha bis 160 cm lang were und 40 Joor alt. Er lebt vor alem im Mittelland und Voralpeland bis 1100 müM i Waier und Seeje mitere starche Vegetation, schwümmt mengisch aber au i Flüss ine. Er luuret zwösched de Wasserpflanze sinere Büüti uuf und stürzt sich den pfiilschnell uf sis Opfer woner ganz abewörgt. Au jungi Ente ghöret zu sim Spiisszedel.
Felche (Coregonidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]S git öber zwanzg Felchearte (Coregonus sp.; al.N.), wo i de Schwiizer Seeje lebed. Si schwümed je noch Aart i de Uuferzoone oder i de Tüüffi. Wege früenrige Fischuusetzige chönd hüt d Felchenarte nöme immer streng underschide were, well sich d Gen vermischt hend. Hüt werd e Vermischig aber vermide und s Uussetze vonere fremde Aart isch zom Tail verbotte.
Sälm (Salmonidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Lachs oder Salm (Salmo salar l.; al.N.) lebt im Atlantische Ozean und isch früener de Rhii duruuf gschwumme bis en Rhiifall und wiiters di verschidnige Nebetflüss duruuf um a de Oberloif z laiche. Wege de vile Stauweer im Rhii isch de Fisch i de Schwiiz ganz verschwunde. Er isch ane 1963 s letschtmoll bi Basel gsichtet wore. S Mandli haisst wegem hooggeförmige Underchifel Hoogge, s Wiibli haisst Lidere und jungi Tier Sälmlig. De Lachs werd 120 cm lang und cha 30 Kilo wöge.
D Forele isch de Fisch, wo em maiste verbraitet isch i de Schwiiz, ghört aber wege de Wasserverschmutzig zo de bidroote Fisch. S chönd drai Underarte underschide were. D Bachforele oder s Bachförnli (Salmo trutta f. fario L.; alemannischi Näme) liebt chalti suurstoffrichi und schnelli Bäch und Flüssli mit chiisigem Grund bis wiit i d Bergen ufe, bis öppe 2800 müM. Si reagiert recht empindli uf Gwässerverschmutzig und isch uf Plätz agwise, wo si sich verstecke cha. Si werd öppe 60 cm lang.
Di dopplet so groossi Seeforele oder s Forn (Salmo trutta f. lacustris L.; al.N.) lebt i chüele subere Seeje bis zu 1100 müM. Zum Laiche schwümt si aber i Bäch und Flüss mit chiisigenm Grund ine, wa aber hüt villfach för si nüme mögli isch, drum ghört si zu de starch bidroote Fisch. Di dritt Underart isch d Meerforele (Salmo trutta trutta L.), wo bis is iigende 20. Joorhundert im Rhii bis uf Basel gschwummen isch.
D Rotte-Forele (Salmo rhodanensis Fowler) isch e wenig bikannti Art, wo im Doubs im Jura vorchunnt und im Gegesatz zom Bachförnli kai rooti Tupfe hett. Im Tessin verbraitet isch di Norditalienischi Forele (Salmo cenerinus Chiereghini) und früener no d Marmorataforele (Salmo marmoratus L.).
De Regebögler (Oncorhynchus mykiss Walbaum; al.N.) isch degege kann haimische Fisch und isch erst ane 1887 us Nordamerika igfüert wore. Er werd i Still- und Flüüssgwässer bis zu 2700 müM uusgsetzt und isch weniger aaspruchsvoll as di ihaimische Forele, wo allerdings von em verdrängt wered. Dezue chunnt no, ass dör de Regebögler Fischchrankete verschleppt wered. Us dene Gründ brucht d Zucht vom Regebögler, wo 70 cm lang werd, i de Schwiiz e Bewilligung, im Toggeborg tar er sit 1986 öberhopt nöme uusgsetzt were.
Au de Bachsoiblig (Salvelinus fontinalis Mitchill) isch dozmool us Nordamerika i d Schwiiz iigfüert wore und bivorzugt chalti schnelli Bäch bis 2500 müM und het hööchi Aasprüch a d Wasserqualität. Well er nöd so starch uf Versteck agwisen isch wie s Bachförnli, isch er för korrigierti Flüss und Kanääl gaignet. Au siis Uussetze isch bewilligungspflichtig. De Kanadischi Soiblig (Salvellinus namaycush Walbaum) isch e Fisch us Nordamerika, wo i chalte klare und näärstoffarme Alpesee bis 2800 müM uusgsetzt werd. Er isch en aaspruchsloose Roiber, wo sogär chlinneri Süüger fresst. Im Silsersee gits ussergwönlichi Exemplar wo 10 Kilo wöget.
De Röötel (Salvellinus umbla L.; al.N.) isch e Seefisch, wo chalti, klaari und näärstoffarmi Standgwässer liebt und tüüffi Seestele bivorzugt. Uf Wasserverschmutzig reagiert er seer empfindli und ghört drom zo de bidroote Fisch. Er chunnt im Alpevorland und i de Alpe bis 1600 müM vor. Früener isch de Röötel, wo 60 cm lang werd, nume uf de Alpenordsiite haimisch gsii, sit 1950 werd er mengisch uf de Alpesüüdsiite uusgsetzt.
Uusgstorbe sind de Jaunet (Salvelinus neocomensis Kottelat), wo im Noieburgersee glebt hett und de Tüüffseesoiblig (Salvelinus profundus Schillinger), en Endemit vom Bodesee.
De Huche (Hucho hucho L.) isch e grosse Fisch, wo nume i de Donau und e paar süüdliche Nebeflüss vorchunnt, bsunders im Inn, und i de Alpe i Oberloif laicht, so au früener im Engadin. Doch hend Flussverbauige und Zerstöörig vo de Laichplätz, dezue gfüert, as de Huche im Engadin verschwunden isch, und au sos starch gföördet isch.
Äsche (Thymallidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Äsche (Thymallus thymallus L.; al.N.) isch e Schwarmfisch, wo voralem im Mittelland vorchunnt, aber au i Bergtäler bis 1800 müM. Si het gern chüeli und tüüffi Flüssgwässer mitere starche Ströömig, wo e chiisige oder stainige Bode uufwiiset. Well si nu suubers und klaars Wasser vertrait, ghört si zo de gföördete Arte. Au Flussverbauige, wo d Ströömig bremset setzed a de Äsche zue. Uusgwachsni Äsche wered 50 cm lang, d Jungfisch wered Iiser gnennt.
Dorsch (Lotidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Triische (Lota lota L.; al.N.) isch e nachtaktive Raubfisch wo sich dör de Tag döre under Stai versteckt. Si werd e Meter lang und lebt i klare, chalte Stillgwässer und cha bis 200 Meter tüüf tauche. Im Summer füert d Triische i tüüffe und chüele Stele e rüebigs Doosii, im Winter werd si recht aktiiv.
Stichlig (Gasterosteidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Stichlig (Gasterosteus aculeatus; al.N.) ghört zu de bidroote Fisch und werd nume 8 cm lang. Er chunnt i Flüüss- und Standgwässer bis 700 müM vor.
Groppe (Cottidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Gropp (Cottus gobio L.; al.N.) isch i de ganze Schwiiz bis 1600 müM verbraitet und liebt klaari, suberi und suurstoffrichi Bäch und Flüss wo starch flüüsset und e stainige Grund hend. De Gropp werd 12 cm lang und versteckt sich dör de Tag döre under Stai und werd z Nacht aktiv. As e schlechte Schwümmer lebt er nu i Gwässer miteme chliine Gfäll und wechslet sind Standort nöd gern. Er ghört zu de gschützte Fisch.
Sunebärsch (Centrarchidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Sunebarsch (Lepomis gibbosus L.) isch en Aquariefisch us Kanada, wo au i Taich ghalte werd und verwilderet i warme pflanzeriiche Standgwässer vorchunnt. Au de Forelebarsch (Micropterus salmoides La Cepède) isch i de 1880er Joore us Nordamerika iigfüert wore.
Echti Bärsch (Percidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Kaulbarsch (Gymnocephalus cernua L.) isch en aaspruchsloose Schwarmfisch und lebt i Flüüss- und Standgwässer a tüüffe Stelle. Er werd 18 cm lang.
De Egli oder Chretzer (Perca fluviatilis L.; al.N.) isch e guet bikannte und verbraitete Schwarmfisch und nebet em Hecht, de wichtigst iihaimisch Raubfisch. Er isch recht aspruchsloos und lebt i pflanzeriiche Stillgwässer oder langsame Flüüssgwässer im Mittelland und im Alpevorland bis 1100 müM. Jungtier im erste Joor haisset Hüürlig, im zwaite Stichlig. Uusgwachsni Tier wered bi zu 35 cm lang und wered Reelig gnennt.
De Zander (Sander lucioperca L.; al.N.) isch kann iihaimische Fisch, sondern stammt us Osteuropa und isch 1882 im Bodesee uusgsetzt wore. Au er isch wie de Chretzer und de Hecht e Raubfisch und werd 70 cm lang.
E Bsunderhait i de Fischfauna isch de Roi du Doubs oder Apron (Zingel asper L.). De nachtaktivi Fisch isch starch gföördet und lebt hütt nume no a vier Nebetflüss vom Rotte. I de Schwiiz chunnt er, wie de Name sait, im Doubs im Jura vor. Er werd 20 cm lang.
Schliimfisch (Blenniidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Cagnetta (Salaria fluviatilis Asso) lebt i klare Stand- oder langsame Flüüssgwässer miteme chiisige oder stainige Grund im Tessin. Er reagiert empfindli uf Wasserverschmutzig. Er het kai Schuppe und sini Huut füelt sich schliimig aa.
Grundle (Gobiidae)
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Ghiozzo (Padogobius bonelli Bonaparte) isch e Fisch, wo im Tessin vorchunnt.
Büecher
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Uwe Hartmann: Süßwasserfische. ISBN 978-3-8001-5936-9
- Maurice Kottelat, Jörg Freyhof: Handbook of European Freshwater Fishes; 2007. ISBN 978-2-8399-0298-4
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Bodeseefisch (Obersee)
- Fisch im Aargau und i de Innerschwiiz bi Fischwerk
- Fisch im Vierwaldstättersee (pdf)
- Fisch im Thunersee (pdf) (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- Neozoe i de Schwiiz
Ainzelnoowiis
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Maurice Kottelat, Jörg Freyhof: Handbook of European Freshwater Fishes. 2007, ISBN 978-2-8399-0298-4