Wikipedia:Houptsyte

Schwäbisch

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia! D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Liachtastoi Schweiz Schwoba
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 26.849 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Läbbèrwurscht

Als Läbberwurscht benamst mò z Dütschland unterschydlichi, meischtens striichfähigi Kochwurschtsortè, sowiè je nõch Sischtematik zuèsätzlich als Kochschtriichwurscht. Dè Nammè chunnt vo dè Läbbèrè, wo voschafft worrè isch. D Läbbèrè wörd mit andrè Läbbensmittel zuè Wurscht voschafft.

Bekannti regionali Läbbèrwurschtschpezialidätè sin byschpillswys d Thüringer un Pfälzer Läbbèrwurscht un d Frankfurter Zeppelinwurscht. Wiè Blut- un andri Kochwürscht wörd d Läbbèrwurscht traditionèll bi dè Huusmetzgètè gmacht. Chlyni heißi Läbbèrwürscht ghörèd zämmè mit Bluètwürscht un Buuchfleisch zuè nèrè Schlachtblattè.

Läbbèrwurscht bschtòt i dè Regèl uss Matriaal, wo bim Metzgè von èrè Sau gwunnè wörd, s wörd abber je nõch Rezäpt au s Glyche vom Rind, Kalb odder Gflügel vowendet.

Traditionèll wörd für s Wurschtmachè s Muskelfleisch bruucht, wo nit als Edelfleisch eigèschtändig vowendèt wörrè hèt chönnè. Näbbè seenèrychem Muskelfleisch wörd meischtens Fèttigs (Speck, Sauèbuuch, Fèttwammè) un Sauègrind vowendèt. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

Rigiplatz um 1891

... dass der Zuger Rigiplatz 1891 im Aschluss a d Vorstadtkatastrophe aglegt worde isch?
... was der Eeni macht, wenn sch de moorä schniit und tuuchlet?
... das de Ernst Tappolet sich sicher gsy isch, das Züri di eerscht Schwyzerstadt wiird, wo me hoochtüütsch redt?
... dass 130 Tierarte i der Bibel erwähnt sy sölle?
... dass es im Museum Ackerhus Gegeschtänd us de Toggeburger Huskultur vo vier Johrhondert hät?
... was dr Gschichtsprofässer Sgartin und syn Assischtänt Fermentin uf dr Usgraabig im Wälschdörfli z Chuur finde?

Alemannischa Nochrichte:

10. Jänner 2020:
«Flöige», «Flüüge» oder «Fliege»: Neues Online-Wörterbuch geplant (SRF)
91 Seiten über beide Laufenburg: Erster Burgschreiber veröffentlicht Buch (Aargauer Zeitung)
9. Jänner 2020:
Von «Arsch» bis «Zumpengut»: Das St. Galler Flurnamenbuch (SRF Schnabelweid)
D Hoschtig ischt voll Iinässara: Wie sich die Rheintaler Mundart verändert (Tagblatt)
7. Jänner 2020:
Aargauer Mundart-Serie: «Alles karfange!» (Aargauer Zeitung)
„D'Ilse“: Neues Video von Fleisch und Fleisch (VOL)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

12. Jänner

1519: Dr Maximilian I., Chaiser vum Hailige Remische Rych, stirbt.
1746: Dr Schwyzer Pädagog Johann Heinrich Pestalozzi chunnt uf d Wält.
1780: Z Züri git dr Salomon Gessner di erscht Uusgob vu dr Zürcher Zeitung (Bild) uuse.
1949: Dr dytsch Fueßballer un Trainer Ottmar Hitzfeld chunnt uf d Wält.
1987: Z La Brévine im Neueburger Jura wäre −41,8 °C gmässe, dr Cheltirekord an eme bewohnte Ort in dr Schwyz.