Wikipedia:Houptsyte

Schwyzerdütsch

Badisch

Elsassisch

Schwäbisch

Vorarlbergisch

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia!
Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 30.053 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Mondfinschternis

Bi re Mondfinschternis goht dr Mond dur dr Schatte, wu di vu dr Sunne aaglychtet Ärd in Weltruum wirft. Des findet statt, wänn Sunne, Ärd un Mond gnau uf aire Linie lige.

Dr Schatte vu dr Ärd het e chraisfermige Chärnschatte, wu d Sunne vu dr Ärd ganz zuedeckt isch, umgee vun eme chraisringfermige Halbschatte, wu d Sunne dailwys verdeckt isch. In dr Umgangssproch wird Mondfinschternis dä Fall gnännt, wu dr Mond ganz oder dailwys dur dr Chärnschatte lauft. Derno isch dr chraisfermig Schatte vu dr Ärd uf dr Mondschybe dytli z sääne. Mer unterschaidet zwische totale un partiellen Finschternis je nodäm, eb dr Mond ganz oder nume dailwys in Schatte goht. Pro Johrhundert het s im Durschnitt rund 154 sonigi Chärnschattefinschternis. In dr Aschtronomy zellt mer au die Eraignis zue dr Mondfinschternis, wu dr Mond nume dur dr Halbschatte lauft. Die Halbschattefinschternis finde villicht 88-mol pro Johrhundert statt.

Wel si bi re Mondfinschternis d Sunne un dr Mond vu dr Ärd uus gsääne mien vis-à-vis stoh, cha die nume im volle Mond yydrätte. Dur d Naigig vu dr Mondbahn gege d Ärdbahn pändlet dr Mond vu dr Ärd uus gsääne am Fixstärnhimmel um d Ekliptik. Bi jedem Umlauf goht dr Mond zwaimol dur die Ebeni vu dr Ärdbahn. Gschiit des innerhalb vu wenige Stund vor oder noch em volle Mond, git s e Mondfinschternis. (…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

... dàss dr Climbing Mulhouse Center mìt’ra 25 Meter hoche Wànd a ìntressànter Trainingsort fer Bargstiiger ìsch?
... dass bi de Tour de Sol nur Faarzüüg mit Solaraatriib zuegloo gsi sin?
... dass dr Willy Müller-Brittnau 1976 mit em Kunstbetrieb broche het, all sini Farbe zemegschüttet und sini Liinwänd schmutzig-schwarz gmalet het?
... dass bim Frauèschtreik am 14. Juni 2019 s Glöggli vom Munot zum ärschtè un einzigè Mòl sit Johrhundertè nit glütet hèt?
... dàss dr Hàrtmànnswillerkopf àui „Mänschafrasser“ gnännt wìrd?
... dass dr Verena Müller-Schmid in ihrne junge Jahr ihre Garte und d’Natur als Inspiration für ihri Kunst dient hät?

Alemannischi Nochrichte:

7. Dezämber 2023:
Wiederentdeckt! «ter fögi ische souhung» von Martin Frank (SRF)
Colmar streitet wegen deutsch-französischer Straßenschilder (Badische Zeitung)
6. Dezämber 2023:
Wie ein Bischof aus Kleinasien zum Samichlaus wurde (SRF)
3. Dezämber 2023:
„Jeder kann dichten, das ist doch nichts Besonderes“ (Südwestpresse)
2. Dezämber 2023:
Colmar übersetzt Straßenschilder auf Elsässisch – und erntet Kritik (Badische Zeitung)
30. Novämber 2023:
Die unglaubliche Vielfalt der Mundartkonjunktive (SRF)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

8. Dezämber

1813: Z Wien dirigiert dr Ludwig van Beethoven d Uruffierig vu syre 7. Sinfoni.
1978: Di israelisch Bolitikeri Golda Meïr (Bild) stirbt.
1980: Dr britisch Popmusiker John Lennon wird vor em New Yorker Dakota-Building vum Mark David Chapman verschosse.
1991: D Staatsoberhaipter vu Russland, Wyssrussland un dr Ukraine bschließe d Uflesig vu dr Sowjetunion un grinde d Gmainschaft vu Unabhängige Staate (GUS).
1997: D Union de Banques Suisses un dr Schwyzerisch Bankverain chinde d Fusion aa, wu d UBS AG drus entstoht.